Microsoft Word lisonut-tayr ziyouz com doc

www.ziyouz.com
кутубхонаси
45
to'kilar, Majnunning ma'shuqasi Layli kabi zor yig'lab borardi. Shayx o'z odamlari bilan 
jo'nab ketgan tomon xuddi yel uchirgan toza gul bargi yanglig' tez yurib borar edi. U 
behol bir holatda qadam tashlar, charx esa uning qilgan ishlari uchun qasoskorlik qilar 
edi. Ayniqsa, bu kek va xusumatning biyobon ichra shiddati haddan oshib, qizni vahima, 
qo'rquv va hayrat bosib kela boshladi. Unga bu nihoyasiz dala-dashtda xastalik va ojizlik 
yuzlandi. U shunday dedi: 
— Yo Rabbim! Ojizu saigashta bir holda ko'z va ko'nglim qoniga belanganman. Zaifu 
bechoradurman, rahm qil! Bekasu ovoradurman, rahm qil! Garchi mening gunoh va 
jinoyatdan o'zga narsam yo'q bo'lsa-da, Sendan boshqa panohim ham yo'qdir! 
Shunday qilib, u o'zining kimsasiz va yolg'iz qolib, buning chorasini topa olmasligiga 
zor-zoryig'ladi. Nozaninga uqubat shunchalik o'z kuchini ko'rsatdiki, u holsizlanib, 
tuproqqa yuztuban tushdi. U yiqilgach, hushi tamom o'zidan ketdi. U tuproq ustida xoru 
dardmand bo'lib yotardi. 
Yuqori martabali Shayxga bu hodisa ayon bo'ldi. Unga hamrohlik qilgan murid ham 
bu sinoatdan xabar topdi. 
Oy yuzliga, ojiz va g'am chekuvchi oy jamolga ana shu sinoat yuzlandi. Bu paytda 
undan uzoqda yo'lda ketib borayotgan qudratli rind — Shayx birdan o'z ortiga qaytdi. 
Unga hamroh gunoh ichidagi kattayu kichik ham Shayx bilan birga orqasiga qaytdi. Bu 
g'ofil kishilarning har birida yuz xil xayol paydo bo'ldi. Ular: "Yo Rab, bu orqaga 
qaytishning sababi nima ekan?" — deb o'ylar edilar. 
Shu tariqa Shayx va uning sirdoshlari o'sha sarvinoz yotgan joyga yetib kelishdi. 
Garchand Shayx bu holni to'la fahmlagan bo'lsa-da, lekin yig'lamoqdan o'zini asray 
olmadi. U tezlik bilan hushsiz yotgan nozanin boshini o'z qo'yniga oldi. Qiz yuziga Shayx 
kipriklaridan yoshlar oqib tusha boshladi. Gul barglari uzra gulob sochilgach, mast 
uyquda yotgan nargis ochilgandek bo'ldi. Qiz Shayx qo'ynida o'z boshini ko'rgach, yuziga 
hasrat yoshlarini to'ka boshladi. Zaiflikdan uning nolasi og'zidan bilinar-bilinmas chiqar, 
yuzi uzra bag'ridan sizg'igan parcha-parcha qonlar oqar edi. Qiz Shayxga dedi: 
— Ey shiori taqvo va panohi din bo'lgan kishi! Sendan qaysi til bilan kechirim so'ray 
olaman?! Badbaxt bebosh bolalar daraxtga tosh otishadi, oliy daraxt ularga soya solib 
turadi. Agar gul butasida yuz ming tikan bosh ko'tarsa, har bir tikandan bahor bulutlari 
tufayli gul ochiladi. Garchi gunohim haddan tashqari ko'p bo'lsa-da, lekin sendagi lutfu 
ehson undan ham ortiqroqdir. Qilgan beadabliklarimni bilib, sening uzringni istab, qora 
yuz bilan huzuringga keldim. O'sha paytda nimaiki yomon ish qilgan bo'lsam, bular 
mening o'zimning yomonligim, yurtim va dinimning yomonligi tufaylidir. Oldingda yana 
ancha sirlar aytmoqchi edim, ammo umr oshiqib shoshilmoqda, fursat esa nihoyatda 
oz... 
Shu taxlit u o'zining islom diniga bo'lgan shavqini bayon etib, Iso payg'ambar aytgan 
nishonalarni birma-bir bayon qildi va nihoyat shunday dedi: 
— Poyma-poy so'zlarimni shu joyda tugataman. Tezroq imonimni keltir, bir nafashk 
vaqtim qoldi... 
Shayx yuziga ko'z yoshlarini oqizib, o'zining tarso yoriga imon arz etdi. Qiz yashirin 
imonga oshno bo'lgach, oh urgancha Shayx oldida o'z jonini topshirdi. Bundan yana din 
ahli aro g'avg'o tushib, ular faryodu vovaylo cheka boshladilar. Kufr va din ichra 
shundayin bir-birini tushunish sabab bo'lib, shundayin g'aroyib ish yuz berdi. 
Ishq aro bu xil ajoyibotlar, qiziq holatlar ko'pdir. Bu ajoyibotlar turfa o'yinlar ko'rsata 
oladi. Ishq shunday bir dengizdirki, uning poyoni yo'qdir. Undagi har bir pufak bepoyon 
osmonni eslatadi. Ishq bir olamdir, ammo nihoyatda kengdir; ishq bir osmondir, ammo 
juda yuksakdir. Unda eng kichik Suho yulduzi charxni teskari qiladi, unda pashsha 
anqoni ojiz eta oladi. Agar ishq o'tidan biror uchqun yetsa, u yuz yashindan ko'proq 

---

Lisonut-tayr. Alisher Navoiy