Microsoft Word lisonut-tayr ziyouz com doc

www.ziyouz.com
кутубхонаси
79
uribdiki, bu zarbadan tosh sinib ketibdi. Qoni chashma suvini lolagun qilib oqar, suv 
tomondagi tosh ustidan boshi pastga tushgancha o'lib yotar edi. 
Nasihatgo'y bergan o'git tufayli oshiq o'z jonini tark qilib, uni hijron azobidan 
qutqargan va ishq aro go'yo o'zidan ketib yotgan ekan. 
Asma'iy bu g'aroyib holni ko'rgach, ko'ngliga yuz xil qiynalish nishlari sanchildi. 
To'nini yirtib, sallasini yerga urdi, o'z nasihatiga quloq solgan kishi uchun motam tutdi. U 
bundan ortiq biror qattiq holatni ko'rmagani tufayli faryod tortib, achchiq-achchiq 
yig'ladi. Bu ish uning ko'nglini g'ash qildi, yerni qazib, o'likni qabrga qo'ydi. Halok 
bo'lgan kishi shahid o'lgani sababli uning jismiga o'zining qonli libosi kafan bo'ldi. 
Ey Foniy! Ishq ichra foniy bo'lish yo'li ana shunday bo'ladi. Agar sabri toqating 
tugagan bo'lsa, xuddi shu kabi jon taslim qil. Bu xil o'lmoqni Alloh kimga nasib qilsa, 
unga yuz tuman jonni fido qilsa ham arziydi. 
CLIII 
Ma'rifat vodiysining vasfi 
Bilgilki, Ishq vodiysidan keyin Ma'rifat vodiysi keladi. Bu joyning nihoyatda bepoyon 
bir dashtdan iborat ekanligiga ko'z tashla. 
Kimki bu vodiyga kirsa, u yerdagi ahvolning ixtilofli ekanligini ko'radi. Bu joy shunday 
bir vodiydirki, uni yuz tuman ming turli yo'llar kesib o'tadi, ammo ulardan 
biriikkinchisiga sira o'xshamaydi. Butun va bo'lak o'rtasidagi qarama-qarshilik ham shu 
yerda mavjud. Taraqqiyot ham, tanazzul ham shu joydadir. Unda sen yuz tuman 
yo’lovchini beqaror bir tarzda, har birini o'zga bir yo'ldan ketib borayotgan holda 
ko'rasan. Ularning har biri o'zi ketayotgan yo'l bilan faxrlanadi, har biri yo'lni o'z yo'li 
tomonga buradi. Biri xush tutgan yo'lni ikkinchisi xohlamaydi, har birining ko'ziga 
o'ziniki yaxshi ko'rinadi, boshqasini esa nazarga ilmaydi. 
Unda pashsha ham, fil ham yo'lovchi, unda pashsha ham, Jabrail ham uchadi. Muso 
ham, Fir'avn ham unda yo'lovchi, ammo bilgilki, ularning ikkalasi birdek emas. Mahdiy 
va Dajjol
ham bu yo'ldan o'z mazhablarida, biroq Isoni u mingan ulovga tenglashtirib 
bo'lmaydi. Ahmad va Abu Jahl ham u yerda ko'rinadilar, bunisi nurga g'arq bo'lsa, unisi 
zulmatga tushgandir. 
Bu yerda barcha yaxshi-yomon sayr etadi; unda mo'min ham, kofir ham yo'lovchilik 
qiladi. Agar bu yerda otashparastlar o'z Lotiga talpinsalar, Ka'ba ahli — musulmonlar esa 
yolg'iz Allohga sig'inadilar. Kufr ahli Lotni ogoh deb aytsalar, lekin islom ahli "illAlloh" 
deb aytadilar. 
Bunda ish ziddiyatli bo'lmasdan iloji yo'q, chunki yo'llarning o'zi ana shunday bir-
biriga xilofdir. Yo’lboshlovchi payg'ambar ham bu haqda shunday degan: "Kimki haqqa 
erishmoq uchun safarga otlansa va bu yo'lning son-sanoqsiz ko'p ekanligini ko'rmoqchi 
bo'lsa, uni xalq olayotgan nafasga qiyos etsin".
Bu yo'llarning bari quyqali bo'lmaganidek, hammasini ham sof deb bo'lmaydi. Ulus 
ichra e'tiqodlarda bu xil ixtilof bo’lmog'i zaruriy bir holdir. 
Agar gado yoki podshoh bo’lsin, ulardan har biri o'zga yo'l bilan sulukni ado etadi. 
Bunda harakat qilinsa, nafi yaxshi bo'ladi, bunda sifat va kamolotga erishmoq lozim. 
Bunda solikka tafovut sodir bo'lib, agar unisi mehrobga bosh qo'ysa, bunisi butga 
sig'inadi. Har kimning bilishi o'ziga sifat bo'lib qoladi. Ma'rifat shu xil turli tafovutlarni 
keltirib chiqaradi. Har bir kishi o'z sohasida kamolga intilib, bu vodiy ichida kezib yuradi. 
Garchi suluk tartibida shu xil turli o'zgarishlar mavjud bo'lsa-da, lekin bu yo'lga 
kirganlarning hammasining maqsadi bittadir. Ular borayotgan yo'l agar egri yoki to'g'ri 
bo'lsa ham, yoki yiroq, yoki yaqin bo'lsa ham, bu yo'lda ba'zilar o'lib ketgan, ba'zi 

---

Lisonut-tayr. Alisher Navoiy