Microsoft Word Lokaútgáfa í einu skjali

Samfélag, atvinnulíf og íbúaþróun í byggðarlögum með langvarandi fólksfækkun  

82  

- 

Blönduvirkjun  er í Húnavatnshreppi og sveitarfélagið fær fasteignagjöld af henni. Tekjurnar 

skipta mjög miklu máli í fjárhag hreppsins. Nokkrir íbúar hans starfa við virkjunina.  

- 

Sú breyting hefur orðið s.l. 20 ár að fyrirtæki eru gjarnan hluti af  stærri einingu, til dæmis 

varðandi  flutninga,  matvöruverslun  o.fl.  Rafmagnsverkstæðið  á  Blönduósi  er  t.d.  hluti  af 

Tengli  á  Sauðárkróki  og  matvöruverslunin  er  hluti  af  verslunarkeðjunni  Samkaupum. 

Fyrirtækin hverfa úr eignarhaldi heimamanna, annað hvort á önnur svæði eða verða hluti af 

keðju. Þó svo þjónustan batni fylgir þessari þróun samt óvissa.   

- 

Gagnaver er tækniiðnaður og mörg sprotafyrirtæki gætu sprottið í kringum það. Búið er að 

taka frá 270 hektara svæði  rétt  við Blönduós og skipuleggja fyrir  þessa starfsemi, sem er 

geymsla á rafrænum gögnum fyrir Morgan-Stanley bankann. Í fyrstu er áætlað að til verði 20 

störf við fyrirtækið og yrði kannski allt að 100 störf með tímanum.  

- 

Á Blönduósi er hátt hlutfall opinberra starfa. Hjá lögreglunni starfa sex manns og þjóna allri 

sýslunni.  

- 

Á  Skagaströnd  eru  rúm  30  opinber  störf,  sem  er  óvenjulegt  fyrir  svo  lítinn  stað. 

Atvinnuleysistryggingasjóður (Vinnumálastofnun) er stærsti vinnustaðurinn og kom á staðinn 

vegna áhrifa frá hruninu. Þar eru 25 störf en var ætlað um 10 upphaflega.  

- 

Austur-Húnavatnssýsl  er  eitt  atvinnusvæði, t.d. sækja 10 manns frá Blönduósi  og nágrenni 

vinnu  á  Skagaströnd,  t.d.  á  Vinnumálastofnun,  þar  sem  starfa  næstum  eingöngu  konur. 

Eitthvað  er  um að fólk flytji á staðinn til að sinna þessum opinberu störfum.  Annars vantar 

yfirleitt störf fyrir menntaða.   

Sjávarútvegur: 

Eftirfarandi kom m.a. fram á fundunum: 

- 

Skagaströnd lifði á sjávarútvegi, flestir unnu í Hólanesi, í rækjunni eða voru á sjó. Vissulega er 

sjávarútvegur  enn  fyrirferðarmikill,  því  togari  landar  á  staðnum  og  mikill  hluti  áhafnar 

búsettur þar. Engin vinnsla er á staðnum lengur. Þar er fiskmarkaður með talsverð umsvif. 

Örvar landar á Króknum en Arnar á Skagaströnd, en eignarhald og umsýsla er á Króknum. Svo 

eru grásleppuveiðar og smábátar í strandveiði. 

- 

Fiskverkunin  Norðurströnd  á  Blönduósi  hefur  átt  í  erfiðleikum  með  hráefnisöflun,  margir 

dagar féllu niður í vinnslu í vetur (2010-2011). Vinnslan byggir á byggðakvóta og leigukvóta.  

Ferðaþjónusta: 

Margt  hefur gerst  í ferðaþjónustu á þessu svæði á undangengnum árum. Nefna má uppbyggingu á 

Þingeyrum, Vatnsdæluverkefni, söfn og setur. Aðsókn að söfnunum á svæðinu eru um 4000 manns 

árlega. Eftirfarandi atriði voru einnig rædd á fundunum: 

Gisting og veitingar: 

- 

Húnaver er félagsheimili og ferðaþjónusta á sumrin, þar er tjaldsvæði og gisting. Gisting er 

einnig í félagsheimilinu Dalsmynni (við Auðkúlurétt).  

- 

Á  Blönduósi  er  vöxtur  í  ferðaþjónustu,  t.d.  með  tilkomu  veitingastaðarins  Pottsins  og 

pönnunnar, starfsemi  sem gengur  vel. Gott  tjaldsvæði  í eigu sveitarfélagsins, en einkaaðili 

með reksturinn. Sumarhúsum á tjaldsvæðinu hefur fjölgað og eru nú 21 talsins, sum í fastri 

leigu. Hótelið er lokað að vetrinum og það veikir ferðaþjónustu á svæðinu. Á Blönduósi er líka 

gistiheimili  í  gamla pósthúsinu,  sem  hótelið  á.  Potturinn  sér  um  skólamáltíðir  og er  með 

veitingasölu opna allt árið. Fyrirtækið er að færa út kvíar með Eyvindarstofu á efri hæð, tengt 

sögum af Fjalla-Eyvindi. Þar er nú sýning og veitingarými. 

- 

Það er lítið framboð á gistingu á Skagaströnd. Þó er heimagisting, eitt sumarhús, fjallakofi og 

skíðaskáli, gott tjaldsvæði, en ekkert hótel. Á Skagaströnd er Kántrýbær og veitingastaðurinn 

Bjarmanes  sem  bæði  eru  kaffi-  og  menningarhús,  en  Bjarmanes  er  lokað  að  vetrinum. 

Sveitarfélagið á húsið og leigir út  til rekstrar. Einnig er boðið upp á veitingar í Kántríbæ og 

söluskálanum allt árið. Að vetrinum er opið virka daga vegna skólamötuneytis, svo á kvöldin 

um helgar og alltaf opið að sumrinu.  

---

Samfélag, atvinnulíf og íbúaþróun í byggðarlögum með langvarandi fólksfækkun  

83  

Afþreying: 

- 

Til Húnavatnshrepps heyra margar perlur; Hveravellir, Vatnsdalur og Þingeyrar. Á Þingeyrum 

er  kirkjan,  klausturstofa og boðið  upp  á leiðsögn  um staðinn.  Sveitarfélagið  ber  ábyrgð  á 

Hveravöllum  og  uppbyggingu  þar  og  þangað  koma  tugir  þúsunda  ferðamanna  á  ári  og 

Hveravellir eru líka vinsæll áfangastaður að vetrinum. Aðstaðan annar ekki aðsókn. Náttúran 

er viðkvæm og svæðið er friðað. Nokkrir fjölsóttir ferðamannastaðir landsins eru á válista, þ.á 

m. Hveravellir. Hveravallafélagið rekur þá þjónustu sem þar er og sveitarfélagið kemur að því. 

Ríkið á ekki aðild að þessu, en ætti að kosta það að hluta. Menn hafa velt fyrir sér gjaldtöku 

og ýmsum öðrum leiðum til að mæta kostnaði.  

- 

Sundlaugin nýja á Blönduósi hefur trekkt að og ferðamenn staldra frekar við. Svo koma líka 

íþróttafélög til að æfa í lauginni.   

- 

Golfvöllurinn er  mikið aðdráttarafl á Skagaströnd. Hægt  er  að spila á þremur  völlum sama 

daginn, á Blönduósi, Skagaströnd og Sauðárkróki. Í vinnslu er  að hafa kort  fyrir  alla velli  í 

samstarfi félaganna sem að þeim standa.  

- 

Listamiðstöðin Nes er aðdráttarafl, þótt hún sé ekki opin sem ferðaþjónusta. Hjá Spákonuhofi 

er spáð fyrir fólki. Þar verður líka Þórdísarstofa þar sem saga Þórdísar spákonu er rakin í máli 

og myndum. Svipuð sýning er hjá Sögusetrinu í Öskjuhlíð. Þá hefur Kántrísetur verið opnað í 

Kántríbæ. Árnes, elsta húsið á staðnum var gert upp og er opið yfir sumarið. 

Ýmis atriði: 

- 

Á þessu svæði eru nokkur öflugustu laxveiðisvæði landsins. Laxveiðifélög leigja árnar. Leigan 

gefur  tekjur  til  bænda,  en  annars  koma  veiðimennirnir  oftast  með  allt  með  sér.  Skilur 

vissulega lítið  eftir  af  tekjum  á svæðinu.  Einn  vannýttur  möguleiki  eru  veiðihúsin.  Vantar 

markaðssetningu og að einhver nýti þau tækifæri. 

- 

Gestir  Listamiðstöðvarinnar  setja mark  sitt  á samfélagið.  Þeir  eru  íbúar  tímabundið,  ekki 

ferðamenn. Samt engin þjónusta sem tengist þessu eins og vonast var til, t.d. engar ferðir, en 

unnið er að því að auka þjónustu við þá. Viðburðir í tengslum við miðstöðina hafa hins vegar 

dregið að gesti úr nágrenninu og víðar að.  

- 

Það  eru  tvær  stjórnir  yfir  Textílsafni  og Heimilisiðnaðarsafni  og tveir  starfsmenn,  en  ætti 

kannski að samreka þetta. Kvennaskólinn er mjög fallegt hús og þar gæti verið uppbygging.   

Landbúnaður:  

Auk hefðbundins landbúnaðar í Austur-Húnavatnssýslu eru þar margar af bestu laxveiðiám á landinu. 

Þessi atriði  m.a. fram á fundunum: 

- 

Landbúnaður  í  Húnavatnshreppi  er  blandaður,  kýr,  sauðfé  og  mikið  af  hrossum.  Miklir 

möguleikar  eru  í  sauðfjárrækt,  t.d.  er  mikið  landrými.  Töluvert  er  um  að  utanaðkomandi 

aðilar kaupi jarðir.  

- 

Nokkrar laxveiðár á þessu svæði gefa tekjur. Nokkrar jarðir sem eiga veiðirétt  hafa farið úr 

ábúð, en þessar jarðir eru eftirsóttar. 

-  

Jarðir  í  Húnavatnshreppi  eru  um  100  talsins  en  ekki  vitað  um  fjölda  jarða  í  eigu 

utanaðkomandi, þ.e. ekki í fastri  ábúð.  Jarðir  í utanaðkomandi eigu veikja samfélagið, þær 

skila líka litlu í tekjum.  

- 

Í Blönduósbæ eru 20 jarðir í ábúð, þó er ekki búskapur á þeim öllum.  

- 

Í Sveitarfélaginu Skagaströnd er ekki kúabúskapur en búið er með sauðfé og hross.  

- 

Á svæðinu eru veiðivötn, en vantar  upp á grunngerð og erfitt  að vita t.d. hver  á veiðirétt 

o.s.frv. Þó eru dæmi um að bændur bjóði upp á gistingu og veiði. Þessa þjónustu þyrfti að 

skipuleggja betur, kortleggja veiðina og skipuleggja þjónustuna í tengslum við aðra þjónustu á 

svæðinu.  

- 

Mjólkurstöðin á Blönduósi hætti nýverið starfsemi.   

Þjónusta, iðnaður: 

Blönduós er  þjónustubær, t.d. fyrir  landbúnað, en þar  er  einnig framleiðsla. Miklar  væntingar  eru 

tengdar  hugmyndum um gagnaver,  en engin ákvörðun liggur  fyrir  enn.  Nánari  grein  er  gerð fyrir 

---