Microsoft Word mumtoz faylasuflar hikmati ziyouz com doc

www.ziyouz.com
кутубхонаси
63
* * * 
Dunyoda ikki buyuk tushuncha bor. Bularning birlamchisi — taqdir, ikkinchisi — adolat. 
* * * 
Bir odam Chjuan-tsziga murojaat qilib: 
— Ichi kovak qamishdan yasalgan nay kabi Yerning nayi ham undagi yoriqlardan bunyodga keladi. 
Ayting-chi, Koinot nayi nima? — deb so‘radi. 
— Koinotda son-sanoqsiz pardalardan ohanglar taraladi. Bu ohanglarning har biri o‘zicha mustaqil 
yangraydi. Umuman barcha buyumlar o‘zicha ohang chiqaradi. Ularga kimdir ta’sir o‘tkazarmikan? 
* * * 
Haqiqat va yolg‘on borasida bahs yuritish bema’nilik bo‘lib, mashhur masaldagi maymunlar 
tortishuviga o‘xshaydi. Naql etishlaricha, maymun boquvchi bir odam bo‘lgan ekan. Bir kuni u 
maymunlarga shunday deydi: «Ertalab sizlarga uchtadan, kechqurun esa to‘rttadan yong‘oq 
beraman». Bu gapni eshitib, maymunlar norozi bo‘lishibdi. Shunda maymunboqar: «Mayli, unday 
bo‘lsa, ertalab to‘rttadan, kechqurun uchtadan yong‘oq beraman», — debdi. Maymunlar quvonib, 
rozilik bildirishibdi. 
Bu hikoyadan ko‘rinib turibdiki, bahsda nom ham, mohiyat ham o‘zgarmay qoldi, ammo u quvonch 
va norozilikka sabab bo‘ldi. 
* * * 
Tuzoq quyonlarni ovlash uchun zarur. Quyonlar ovlangandan keyin tuzoqni umuman unutib 
yuboradilar. So‘zlar fikrni tutish uchun kerak. Fikr tutilgandan so‘ng, so‘zni unutadilar. Qaniydi, so‘zni 
unutgan odamni topib, u bilan suhbatlashsam. 
* * * 
Agar siz va men — ikkimiz qay birimiz haq ekanligimizni bilmasak, buni kim aniqlay olishi mumkin? 
Deylik, sizning fikringizni qo‘llab-quvvatlovchi odamlarni to‘pladik. Ammo faqat sizgagina hamfikr 
bo‘lgan bu odamlar masalani odil hal eta oladilarmi? Yo bo‘lmasa, mening fikrlarimni qo‘llab-
quvvatlovchi odamlarni yig‘dik, deylik. Ular ham faqat menga hamfikr bo‘lganlari bois masalani to‘g‘ri 
hal qilishga qodir emaslar... Bordi-yu, sizning ham, mening ham fikrlarimizga qo‘shilmaydigan 
odamlarga murojaat etsak-chi? Bizga xayrixoh bo‘lmagan odamlar qanday qilib bir qarorga keladilar? 
Agar har ikkimizga hamfikr odamlarni chaqirsak-chi? Ular masalani qanday hal qilardilar? 
Ko‘rdingizmi? Siz ham, men ham, boshqalar ham kim haq, kim nohaqligini aniq aytolmaymiz. Xo‘sh, 
yana kimdan yordam kutishimiz mumkin? 
* * * 
Bir kuni faylasuf Chjuan-tszi va Xuy Shi Xao daryosi ustida qurilgan ko‘prik ustida kezib yurishardi. 
Chjuan-tszi suvga tikilib, hamrohiga dedi: 
— Baliqlar suvda maza qilib o‘ynashayapti. Ular shundan zavq olishadi-da. 
— Sen baliq emassan-ku. Ularning nimadan zavq olishini qaerdan bilasan? — deb so‘radi Xuy Shi 
quvlik bilan. 
— Sen men emassan-ku. Ularning nimadan zavq olishlarini bilmasligimni qaerdan bilasan? — dedi 
faylasuf ham bo‘sh kelmay. 
— To‘g‘ri, men sen emasman, — deb javob berdi Xuy Shi. — So‘zsiz men seni bilmayman. Lekin 
sening baliq emasliging aniq. Shunday ekan, sen hech qachon ularning nimadan zavq olishlarini 
bilolmaysan. 
Faylasuf dedi: 

---

Haqiqat manzaralari 96 mumtoz faylasuf