Microsoft Word mumtoz faylasuflar hikmati ziyouz com doc

 
* * * 
6-qoida. Fuqaroning ko‘nglini olmoqlik. 
Fuqaroni qo‘lga olmoqlik osmoni falakni egallash bilan teng. Fuqaroni qo‘lga olish uning qalbini 
zabt etish demakdir. Fuqaroning ko‘nglini olish uchun uning istagan narsasini muhayyo etish hamda 
unga ma’qul bo‘lmagan ishlarni bajarishdan tiyilmoq lozim. 
 
* * * 
7-qoida. Xalqni qadrlay bilish. 
Mamlakatning asosiy boyligi uning xalqidir. Yer va don-dun xalqdan keyingi mavqeni egallaydi. 
* * * 
Hukmdorlar uchta qimmatbaho boylikka egadirlar. Bular yer, fuqaro va boshqaruv ishlari. 
 
* * * 
8-qoida. Hurmatli kishilarga e’tibor ko‘rsatish. 
Nufuzli zotlarga qahr-g‘azab ko‘rsatilmasa, mamlakatni boshqarish oson bo‘ladi. 
* * * 
Aql bilan ish yurituvchilar odamlarni boshqaradilar, kuch bilan ish ko‘ruvchilar esa o‘zgalar 

---

Haqiqat manzaralari 96 mumtoz faylasuf 
www.ziyouz.com
кутубхонаси
61
tomonidan boshqariladilar. Fuqarolar o‘z boshqaruvchilarini boqadilar. Fuqarolarni boshqaruvchilar 
fuqarolar tomonidan ta’minlanadilar. 
* * * 
9-qoida. Inson tabiatidagi ezgulikning yo‘qolishiga yo‘l qo‘ymaslik.
Hosil mo‘l bo‘lmagan yil ko‘plab o‘g‘il farzandlar va ukalar bag‘ritosh bo‘lib qoladilar. Bu 
bag‘ritoshlik Koinot tomonidan ularga berilgan tabiiy sifatlarga bog‘liq emas. Balki ochlik ularning 
qalblarida yovuzlikning uyg‘onishiga sabab bo‘ladi. 
 
* * * 
10-qoida. Fuqaroni ezgulikka yo‘llash.
Inson tomonidan sodir etilgan yovuzlik uning tabiiy sifatlariga bog‘liq emas. 
* * * 
Qadimgi Xitoy faylasuflaridan yana biri Gao-tszi: «Inson tabiati jo‘sh urgan suv oqimiga o‘xshaydi. 
Unga sharqdan yo‘l ochsang — sharqqa tomon oqadi, g‘arbga bursang, g‘arb tomon shoshadi. Suv 
oqimi sharq va g‘arbning farqiga bormaganidek, inson tabiatini ham ezgulik va yorug‘lik kabi 
sifatlarga ajratib bo‘lmaydi», — degandi. 
Men-tszi bu fikrga shunday e’tiroz bildiradi: «Chindan ham suv sharq va g‘arbni ajratolmaydi. 
Ammo u past-balandning farqiga boradi-ku! Suv pastga qarab oqqanidek, inson ham tabiatan 
ezgulikka intiladi. 
Quyiga tomon oqishni istamaydigan suv bo‘lmaganidek, insonlar orasidan ham ezgulik 
tilamaydigan odamni topish mumkin emas. Agar suvni urib, harakatga keltirsangiz, u boshingiz uzra 
ko‘tariladi. Bordi-yu, yo‘lini to‘sib harakatga keltirsangiz, u tog‘lar qadar yuksaladi. Bu holatlar suvning 
tabiatiga bog‘liq holda sodir bo‘ladimi? Yo‘q. Ular tashqi kuch ta’siri ostida, sun’iy ravishda yuz beradi. 
Insonni ham ta’sir o‘tkazib, yovuzlikka undash mumkin. Chunki uning tabiati ham suvga o‘xshaydi. 
* * * 
Inson tabiatan olijanobdir.