Microsoft Word ohirat ziyouz com doc

"Bizlarni barcha narsani so‘zlatgan Zot Alloh so‘zlatdi. Sizlarni dastlab U 
yaratgan va sizlar yana Uning O‘ziga qaytarilursizlar", dedilar"
(Fussilat, 21-
oyat). 
Hisobdan keyin hamma insonlar Sirot ko‘prigidan o‘tkaziladi. Sirotdan o‘ta olmay 
yiqilgan mujrimlar Jahannam tubiga, azob farishtalariga topshiriladi. Ular baqirib yig‘alay 
boshlaydilar. Mo‘minlarning osiylari ham do‘zaxga kirayotganlarida dahshatga tushib 
yig‘lay boshlaydilar. Farishtalar jinoyatchilarni do‘zaxga tashlarkan: 
"Mana shu sizlarga va’da qilingan Kundir", (deb) kutib olurlar",
deyishadi 
(Anbiyo, 103-oyat). 

---

Qiyomat va Oxirat. Imom al-G’azzoliy 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
37
Buyuk faryod – jahannam ahli eng ko‘p faryod ko‘tarib yig‘iladigan to‘rt joydan birinchisi 
– sur chalingan paytda; ikkinchisi – do‘zax farishtalari qo‘lidan qutilib, mahshar ahliga 
qarab ketayotgan paytda; uchinchisi – Odam (a.s.) Alloh taologa shafoatchi yuborish 
uchun chiqqan paytda; to‘rtinchisi – ular do‘zaxning azob farishtalariga topshirilgan 
paytda. 
Do‘zaxiy bo‘lganlar do‘zaxga ketgach, arosat maydonida faqat mo‘minlar, muslimlar 
xayru ehson qilganlar, oriflar, siddiqlar, valiylar, solihlar, shahidlar va rasullar qoladilar. 
Iymonlarida shubhalari bo‘lganlar, munofiqlar, zindiqlar, bid’at sohiblari (ya’ni, ahli 
sunnat e’tiqodida bo‘lmagan mo‘minlar) ham do‘zaxga ketishadi. Alloh mahsharda 
qolganlardan: "Ey insonlar, Rabbingiz kim?" deb so‘raydi. Ular: "Alloh taolodir", deb 
javob berishadi. Alloh taolo: "Siz uni bilasizmi?" deb so‘raydi. Ular: "Ha bilamiz, ey 
Rabbimiz", deyishadi. Shunda ularga Arshi a’loning chap tarafidan bir farishta ko‘rinadi. 
U farishta shu qadar bahaybatki, agar yetti dengiz barmog‘ining uchiga qo‘yilsa, bir 
tomchidek bo‘lmaydi. U farishta mahshardagilarga Allohning amri bilan ularni imtihon 
uchun: "Men sizning Rabbingizman", deydi. Ahli mahshar: "Sendan Alloh taologa 
sig‘inamiz", deyishadi. 
Undan keyin Arshi a’loning o‘ng tarafidan bir farishta ko‘rinadi. U ham shunday 
bahaybatki, agar oyog‘ining uchi bilan bir bossa, o‘n to‘rt dengiz ko‘rinmaydi. U ahli 
mahsharga: "Men sizning Rabbingizman", deydi. Ahli mahshar: "Sendan Alloh taologa 
sig‘inamiz", deyishadi. 
Shundan keyin Alloh taolo ularga o‘zlari istagandek g‘oyat yumshoq va xush muomala 
qiladi. Mahshar ahlining hammasi sajda qiladilar. Haq taolo ularga: "Sizlar shunday bir 
joyga keldingizki, siz uchun begonalik va qo‘rquv yo‘qdir", deydi. 
Alloh taolo barcha mo‘minlarni Sirot ko‘prigidan o‘tkazadi. Mo‘minlar darajalariga ko‘ra 
jannatga o‘tkaziladi. Insonlar guruh-guruh o‘tadilar. 
Oldin Rasululloh, keyin nabiylar, keyin siddiqlar, keyin valiylar, oriflar, keyin xayru ehson 
qilganlar, keyin shahidlar, keyin qolgan mo‘minlar o‘tadilar. Musulmonlar gunohlari afv 
etilmaganlar o‘ta olmaydilar, ba’zilari A’rofda mahbus bo‘lib qoladilar. Iymoni zaifroq 
bo‘lganlardan ba’zilari Sirotdan yuz yilda, ba’zilari esa ming yilda o‘tadilar. Muhimi 
do‘zaxda yonmaydilar. 
Kimki Parvardigorini ko‘rsa, do‘zaxga kirmaydi. Ular baxtli insonlardir. Ko‘pchiligi 
Sirotdan xuddi chaqmoqdek tez o‘tadilar. Ko‘plari ochlik va suvsizlikdan shunaqa 
qiynalishadiki, narsalardan tutun chiqadi. Ular kosalari ko‘kdagi yulduzlar soniga, suvi 
kavsar irmog‘idan, kattaligi Quddusdan Yamangacha va Adandan Madinai 
munavvaragacha bo‘lgan Kavsar hovuzidan suv ichadilar. Bu hol Payg‘ambarimizning 
(s.a.v.): "Mening minbarim hovuzim ustidadir" – ya’ni minbarim Kavsar hovuzining ikki 
qirg‘og‘ining biri ustidadir, deganlari bilan sobitdir. Kavsar hovuzlaridan uzoq bo‘lganlar 
qabohatlarining darajasiga ko‘ra Sirotda hibs qilinadilar. 
Ko‘p insonlar yaxshi, mukammal tahorat olmaydilar. Ba’zi namozxonlar namozlarini 
xushu’ va xuzu’ bilan o‘qimaydilar. Agar uni chumoli chaqsa, namozini to‘xtatib, chumoli 
bilan mashg‘ul bo‘ladi. Holbuki, namoz paytida oriflarning qo‘llarini yoki oyoqlarini 
kesishsa ham, bu narsa ularni namozdan chalg‘itmaydi. Chunki ularning ibodatlari Alloh 

---

Qiyomat va Oxirat. Imom al-G’azzoliy