Microsoft Word orenovani sarchevi doc

msoflios  geoekonomikuri transformacia da ekonomikuri  geografia 

127

amave dros, am or disciplinas aerTianebs saerTo miznebic, 

romelic fokusirdeba iseT mecnierul problemaze, rogoricaa: 

ekonomikuri aqtivobis globalizaciis moculobis dadgena da 

misi sivrciT-droiTi parametrebis Seswavla. yvelaze ufro am 

nawilSi ikveTeba is mWidro kavSiri, romelic arsebobs geoeko-

nomikasa da ekonomikur geografias Soris.

geoekonomika & ekonomikuri geografia. gasuli saukunis 

70-ian wlebSi axali ekonomikuri geografiis gamoCena, mravali 

mecnieris azriT, moaswavebs ara marto ekonomikuri geografi-

is, aramed, zogadad,  ekonomikuri mecnierebis revoluciis me-

oTxe talRis dadgomas. misi arsi imaSi mdgomareobs, rom iqmneba 

konkurenciis iseTi  modelebi, sadac xdeba mzardi ukugeba re-

sursebis gamoyenebidan.Semdgom kvlevebze didi gavlena moax-

dina a. diqsiTis da j. Stiglicis statiam `monopoliuri konku-

rencia da optimaluri produqtis mravalferovneba~, romelic 

gamoqveynda Jurnal `amerikis ekonomikur mimoxilvaSi~

. am mo-

delebis analitikuri xerxebi  1970-iani wlebis bolos rigma Te-

oretikosebma gamoiyenes saerTaSoriso vaWrobis SeswavlisaT-

vis.  ramdenime wlis Semdgom analizis igive instrumentebi ga-

moyenebul iqna samecniero-teqnologiuri progresisa da eko-

nomikuri zrdis SeswavlaSi. a. diqsiTis da j. Stiglicis modeli 

ekonomikur geografiaSi pirvelad iqna gamoyenebuli pol krug-

manis mier. es mecnieri, romelic saerTaSoriso ekonomikis 

ubadlo mcodnea, werda: `rom igi yovelTvis fiqrobda ekonomi-

kuri geografiis problemebze, magram ver acnobierebda mas~

.

swored misma ekonomikur-geografiulma azrovnebam ganapiroba 

is didi aRiareba, romelic daimsaxura pol krugmanis naSromma 

`saerTaSoriso vaWrobis Teoria~, sadac mocemulia vaWrobis 

struqtura da ekonomikuri saqmianobis geografiuli gadanawi-

lebis analizi. aqvea axsnili globalizaciis, Tavisufali saer-

TaSoriso vaWrobisa da urbanizaciis Sedegebi. swored am damsa-

xurebisaTvis miiRo man nobelis premia.   

adre

 miCneuli iyo, rom saerTaSoriso vaWrobis ZiriTad sa-

xes iseT qveynebs Soris vaWroba warmoadgenda, romlebic ganvi-

Tarebis gansxvavebul doneze imyofebodnen. klasikur SemTxve-

vebSi ganixileboda savaWro urTierTobebi ganviTarebul da 

---

giorgi kvinikaZe  

128

ganviTarebad qveynebs Soris. ganviTarebadi qveynebidan eqspor-

tze ZiriTadad agrokulturuli saqoneli gadioda, sanacvlod, 

ganviTarebuli qveynidan industriul saqonels Rebulobdnen. 

XX saukunis miwuruls gamoCnda saerTaSoriso vaWrobis axali 

tipebi, kerZod, vaWroba or ganviTarebul qveyanas Soris, roca 

eqportic da importic erTi da imave saqonliT xorcieldeba.am 

aRmoCenis logikuri Sedegi gaxda pol krugmanis kvlevebi eko-

nomikur geografiaSi. man, SeiZleba iTqvas, axleburad gaxsna is, 

rogorc mecniereba; aCvena mwarmoeblis miswrafeba iqiTken, rom 

Seamciros sawarmoo da satransporto xarjebi, moaxdinos war-

moebis koncentracia im regionebTan axlos, sadac maqsimalu-

rad didi bazaria. saerTaSoriso vaWrobaSi es niSnavs imas, rom 

TiToeuli qveyana Seecdeba im samrewvelo saqonlis eqsportis 

gazrdas, romlisTvisac sakmaod didia sakuTari Sidabazari. 

amasTan, misi saerTaSoriso specializaciis ganmsazRvreli iq-

neba ara absoluturi, aramed SedarebiTi upiratesoba  garkveu-

li saxeobis saqonlis warmoebaze. anu is, Tu mocemuli qveyni-

saTvis mocemul etapze ramdenad momgebiania awarmoos mocemu-

li saqoneli da ara sxva ram. SedarebiTi upiratesoba ganisazR-

vreba klimatiT, resursebisa  da momwodeblebis siaxloviT, 

teqnologiebis ganviTarebiT. es ukanaskneli warmoadgens dro-

ebiT faqtors, magram  yvela droSi is aZlevs qveyanas mTavar Se-

darebiT upiratesobas.  

axali ekonomikuri geografiis sabolood gaformeba moxda 

gasuli saukunis miwuruls, roca gamovida macaxisi fuZitas, 

pol krugmanisa da entoni veneblasis saintereso naSromi 

siv-

rciTi ekonomika.

Tumca, ver gaviziareb pol krugmanis  mosazrebas im nawil-

Si, roca is ewinaaRmdegeba im mecnierebs, romlebic Tvlian, rom 

civi omi ekonomikurma omma Secvala da ar eTanxmeba im azrs, rom 

saxelmwifoebi ejibrebian erTmaneTs ekonomikur sferoSi. mis-

gan gansxvavebiT mimaCnia, rom civi omi namdvilad Secvala geoe-

konomikurma da ara ekonomikurma omma (es cnebebi gansxvavdeba 

erTmaneTisagan), romelSic saxelmwifoebi namdvilad metoqeo-

ben erTmaneTTan ekonomikur sferoSi. amis argumentebi zemoT 

sakmarisad iqna moyvanili.

---

msoflios  geoekonomikuri transformacia da ekonomikuri  geografia 

129

ekonomikuri geografia postsabWoTa sivrceSi. Tanamed-

rove msoflioSi ekonomikuri geografia warmodgenilia, ro-

gorc zogadkulturuli ciklis saswavlo disciplina. misi, ro-

gorc geografiuli mecnierebis umniSvnelovanesi dargis, gan-

viTareba ki xdeba ZiriTadad maRalganviTarebul qveynebSi (aSS, 

germania, safrangeTi, gaerTianebuli samefo, SvedeTi, kanada, 

iaponia, holandia, avstralia da a.S). warmoadgens ra geografi-

uli mecnierebis Semadgenel nawils, ekonomikuri geografia uz-

runvelyofs sabunebismetyvelo, socialur-ekonomikur, poli-

tikur, ekologiur da teqnologiur informaciis sinTezs. ami-

tom, tradiciuli ganmartebiT, 

msoflios ekonomikuri geogra-

fia  sazogadoebrivi geografiis dargia, romelic Seiswavlis 

ekonomikuri saqmianobis ganawilebas da mis sivrcobriv organi-

zacias. erTi gagebiT, is Seiswavlis sazogadoebriv procesTa 

geografiul Taviseburebebsa da kanonzomierebebs, xolo meo-

re, ufro Tanamedrove gagebiT, ekonomikuri geografia mxolod 

ekonomikis dargebis geografiaa da Seiswavlis warmoebis ganla-

gebis Taviseburebebsa da kanonzomierebebs (is sakmaod farTo 

disciplinaa da misi Seswavlisas ekonom-geografebi gansxvave-

bul meTodologias iyeneben. swored gansxvavebuli  meTodo-

logiis erT-erT Tanamedrove variantad SeiZleba ganvixiloT 

misi   „geoekonomikuri“ versia. 

civi omis dasrulebis Semdgom postsabWoTa sivrceSi eko-

nomikuri geografia Rrma krizisma moicva. analogiuri bedi 

ewia sivrcobriv  ekonomikasac,  romelmac aseve memkvidreobiT 

miiRo mwarmoebeli Zalebis ganlagebis sakiTxebis Seswavla av-

tarqiis (saxelmwifos politikur-ekonomikuri gancalkeveba, 

mimarTuli Caketili erovnuli ekonomikis Seqmnisaken.  ekonomi-

kuri avtarqia — ekonomikis damoukidebeli ganviTareba, rome-

lic Sromis saerTaSoriso danawilebis da saerTaSoriso vaWro-

bis ignorirebas axdens) pirobebSi. „avtarqiuli“ ekonomika amJa-

madac agrZelebs funqcionirebas im ekonomistTa SromebSi, 

romlebic qmnian „kapitalisturi“ ganviTarebis  iseT sivrcob-

riv proeqtebs, sadac sruliad  ignorirebulia msoflio bazris 

fenomeni.

---