Microsoft Word orenovani sarchevi doc

giorgi kvinikaZe  

124

globalizaciis pirobebSi; sxvadasxva saxis ekonomikuri saqmia-

nobis sivrcobriv lokalizacias; politikisa da ekonomikis 

Serwymas saerTaSoriso urTierTobebis sistemaSi da am bazaze 

strategiuli urTierTqmedebis da globaluri marTvis Seqmnis 

SesaZleblobebs.

amdenad, geoekonomika ZiriTad aqcents msoflio ekonomi-

kuri da politikuri sistemis transformaciasa da mis aqtorTa 

rolis cvlilebaze akeTebs, romlis drosac rigi cnebebi de-

valvacias ganicdis. 

cnebebis devalvacia. msoflio ekonomikuri sistemis Ziri-

Tadi    RerZi  dRes  gadis    ara    erovnul,  aramed    „transnaciona-

lur“,  „zeerovnul“ da a.S. ekonomikebze, anu  Tanamedrove 

(globaluri)  ekonomikis im  subieqtebze, sadac iqmneba msof-

lio simdidris umetesi nawili. transnacionaluri kompaniebi 

(tnk) da transnacionaluri bankebi (tnb) jer kidev gasul sauku-

neSi Camoyalibdnen  msoflio ekonomikuri sivrcis  mTavar subi-

eqtebad. maTTvis praqtikulad ar arsebobs saxelmwifo sazR-

vrebi, maSin roca, axorcieleben globalur ekonomikur saqmia-

nobas. isini praqtikulad gadaiqcnen mZlavr ekonomikur saxel-

mwifoebad, romlebic floben realur ekonomikur Zalas da gan-

kargaven uzarmazar finansur, sawarmoo-teqnologiur, samecni-

ero da informaciul resursebs. swored ekonomikuri Zliere-

bis Tanamedrove centrebis geografiuli ganlageba xdeba dRes 

msoflioSi  yvelaze mniSvnelovani, xolo upiratesoba sxva 

qveynebze, upirveles yovlisa, miiRweva ekonomikuri berkete-

biT. Sesabamisad, axal geoekonomikur sivrceSi moqmedebis pri-

oritetuli instrumenti xdeba ekonomikuri da finansuri saSu-

alebebis yvela saxeoba. meore mxriv, msoflio ekonomikur siv-

rceSi globalizaciam kiTxvis niSnis qveS daayena geografiuli 

mdebareobis cnebis adrindeli Sinaarsi, iseTi axali aqtorebis  

[(virtualuri finansebi, sxvadasxva tipis mZlavri  transnacio-

naluri kompaniebi (tnk)  da  bankebi (tnb), globaluri komunika-

ciuri teqnologiebi-interneti da a.S)] gaCeniT, romlebic Zal-

zed „aviwroveben“ geografiul faqtors (tradiciuli geopoli-

tikis da ekonomikuri geografiis erT-erTi fundamenti, rome-

lic rogorc geopolitikur, aseve  ekonomikur  sivrceSi ukve 

---

msoflios  geoekonomikuri transformacia da ekonomikuri  geografia 

125

aRar TamaSobs arsebiT rols, vinaidan  mas ukve aRar SeuZlia 

dacva birTvuli Setevisagan an transnacionaluri terorizmi-

sagan, erTi mxriv, xolo, meore mxriv, mdebareobis da fizikuri 

manZilis mniSvneloba ekonomikaSi minimumamdea dayvanili glo-

baluri komunikaciuri teqnologiebis ganviTarebis Sedegad) 

da qmnian axal, met-naklebad erTgvarovan geografiul sivrces.  

Sedegad, am mocemulobaSi yalibdeba axali globaluri  ekono-

mikuri sivrce (am sivrces Tanamedrove samecniero literatu-

raSi geoekonomikur sivrces uwodeben), sadac moqmedebas iwye-

ben deteritorializaciis  [dedamiwis sivrcis aTviseba da ad-

gilganviTarebis (samSoblos) sazRvrebidan gasvlis procesi] 

efeqtis matarebeli mZlavri transnacionaluri Zalebi. swored 

am axali sivrcis Zvel sivrcesTan kavSirebis Seswavlaze unda 

aiRos  momavalSi  orientacia ekonomikurma  geografiam,  vinai-

dan, es axali sivrce kavSirSia Zvel sivrcesTan — aRniSnavs qar-

Tveli mecnieri zurab daviTaSvili. zemoT Tqmulidan gamomdi-

nare, saubari teritoriuli geografiis dasasrulze jerjero-

biT  naadrevia. aRniSnulis garda, msoflios geoekonomikuri 

realoba  cvlis ekonomikuri geografiis  ZiriTadi cnebebis  

(„erovnuli ekonomika“,  „saxelmwifos ekonomikuri sazRvari“, 

„geografiuli mdebareoba“ da a.S) arss an/da axdens  mis deval-

vacias.      magaliTad,    ramdenad  zustia    dRes  termin    „msoflio 

ekonomikis“ xmareba ekonomikur geografiaSi, Tu masSi tradici-

ulad moiazreba msoflio Tanamegobrobis yvela qveynis (erov-

nuli) ekonomika, romelic ganixileba qveynebs Soris ekonomiku-

ri kavSirebis, urTierTzemoqmedebisa da urTierTdamokidebu-

lebis konteqstSi?  vfiqrob, aseTi ganmarteba arcTu srulyo-

filia im mizezis gamo, rom saxelmwifoTa politikuri sazRvre-

bi ukve aRar emTxveva maT ekonomikur sazRvrebs anu msoflio 

ekonomikis mTavari moTamaSis saxelmwifos ekonomikuri sazRva-

ri ukve ar jdeba mis politikur sazRvrebSi. Tanac, am procesSi  

yalibdeba arastatikuri ekonomikuri sazRvrebi, sadac ukve 

rTulia daadgino, sad gadis  qveynis ekonomikuri sazRvari, anu 

zustad gansazRvro kvlevis geografiuli areali, rac imaze mi-

uTiTebs, rom  zemoT aRniSnuli cnebebi  dRes Zalzed  pirobiT 

xasiaTs iZenen. 

---

giorgi kvinikaZe  

126

ufro xatovnad  rom vTqvaT, Tu bipolarul  msoflio ekono-

mikis pirobebSi saxelmwifoebi TamaSoben msoflio ekonomikis 

mindorze, ekonomikis globalizaciis epoqaSi, roca mimdinare-

obs deteritorializaciis procesi, ukve ekonomikis transnaci-

onaluri aqtorebi iwyeben TamaSs saxelmwifoTa teritoriebze. 

zemoT aRniSnuli transformaciuli procesebidan gamomdi-

nare, geoekonomikis definicia Semdegnairad SeiZleba Camovaya-

liboT:

geoekonomika   orientacias iRebs msoflioSi mimdinare 

geopolitikis  ekonomizaciis procesis Seswavlaze (maT Soris 

sivrcobrivi  aspeqtebis Seswavlaze),  sadac Tanamedrove msof-

lio ekonomikis mZlavri subieqtebi geopolitikuri berketebis 

gamoyenebiT, da piriqiT, cdiloben maTTvis saintereso (stra-

tegiulad mniSvnelovani) teritoriebis sakuTari   kontrolis 

qveS moqcevas. axali ekonomikuri sistemebis formirebis sawyi-

sebi, romlebic moqmedeben globalur arenaze  sxvadasxva miz-

niT da interesiT — ai ras ikvlevs Tanamedrove geoekonomika. 

SemoTavazebuli definiciis argumentuloba mocemuli maqvs ze-

moT aRniSnul publikaciaSi, amitom masze aRar SevCerdebi.  Se-

moTavazebuli definiciidan gamomdinareobs is miznebi, rome-

lic gaaCnia geoekonomikas da masTan axlos mdgar ekonomikur 

geografias. 

ekonomikuri geografiisa da geoekonomikis miznebi. imis 

miuxedavad, rom es cnebebi garegnulad Zalian gavs erTmaneTs, 

maT gansxvavebuli miznebi gaaCniaT.  

magaliTad,

  resursebis ukmarisoba geoekonomikaSi ganixi-

leba rogorc ganviTarebis resursi.  ekonomikur geografiaSi, 

piriqiT, geoekonomika deteritorializaciis efeqtis matare-

belia. ekonomikur geografias aseTi efeqti ar aqvs. geoekono-

mika, msoflio ekonomikuri geografiisagan gansxvavebiT, ar 

aris erovnuli ekonomikebis ubralo jami, aramed is zenaciona-

luria da Sedgeba transnacionaluri da transsasazRvro siste-

mebisagan; geoekonomikaSi ara mxolod teritoriuli,  aramed 

sxva faqtorebic gacilebiT principulia saxelmwifos imijisa 

da gavlenis xarisxisaTvis. kerZod, aqtiur ekonomikur politi-

kas da teqnologiur inovaciebs is ganixilavs, rogorc Zliere-

bis sakvanZo kriteriums  da a.S. 

---