o c nabın k lami-ruh fzal ri öz ruh fzası kimi l tif v
q z liyyatı öz pe m gi kimi saf v z rif, q saidi öz b l vası
t k n hay td dil-p s nd, tüyuqati öz rb tl ri kimi sudm nd,
h cvl ri nöqli-m calis v m hafil, rübail ri h lviyyati- hli
-k mayil, m dhü q dhi sik nc bin misal, m zaqi-x lqd
xo güvar v ari-l tifi gül ng bin t k m s rr ta-sar.
ks r n m sn vi b hrind er demi dir. B ndeyi-h qiri
çox h cv etmi dir.
V bu bir neç er iktifa qıldım ki, bu t zkir y s bt olundu
.
OSMAN B Y V ÖM R B Y
Osman b y hri- amaxının xanzad l rind ndir. Qarda ı
Öm r b y il o c nab dövl ti- liyyeyi-Rusiyy d sahibm ns b v
sahibv zif kims n l rd n olmu lar. Onlar kimi hli-k mal
v sahibc lal v sahibzövq kims n l r daireyi- irvan g lm
mi dir. HOsman b y Möhn tiy q z b etm k ist rk n, Öm r b -yin
m zaqına Möhn tinin sezüiün l tif si l zz t edib, t zind n t avüz qılıb
c nab Möhn tiy firavan olan pamlar v m rh m tl r edibdir.
lh q bu iki qarda kimi yekan daireyi-cahana k lm mi dir. Tarixi-
hiçr tin...d v tarixi-m sihiyy -kin ...s n sind Sultani-Rumun Fransa
imdadıyla Ru-siyy il davaları olduqda Öm r b y l k ri-Rusda s r-l k r
idi. L k ri-rus mülki-Karsda olan zamanlar Öm r b y dövl ti-Rusiyy d n
ruk rdan olub, sk ri-Rum mülh qq oldu. Dövl ti-Rum Öm r b y m zkuru
h man öz ı ns bi v ni anı il q bul edib v m vacib q rar qı-lıb, ezl rin
s r sk r etmi dir. lan m maliki-Rum-da «Yaranal Öm r pa a» ismiyl
m hurdur.
Öm r b y f rar ed nd n sonra dövl ti-Rusiyy Osman b yi tutub Sibir
könd rmi dil r. C nab Osman b y d Sibird n f rar edib, stanbulda
qarda ına mülh qq olmu dur. lan Osman b y dövl ti-Rumda sahibm vacib
117 r ikisinin t bi olma ı m hurdur v zikri-xeyr
il adları h r dild m zkurdur. C nab Öm r b yi qay td
xo hval v xo m zaq deyirl r. O büzürgüvarın xo m zaqlı ından
biri oldur ki, bir gün m clisi-ey d b dih ku olan airl r
süx np rdazlı a m
ul ik n fz lil-b dih -guyan c nab
Möhn ti irvani bir qafiy üz ril süx np rdaz idi snayi-
süx nd Möhn tinin z bani-f sa-h tpirayin bir q bih beyt cari
oldu. [...]
Osman b y Möhn tiy q z b etm k ist rk n, Öm r b -yin m zaqına
Möhn tinin sözünün l tif si l zz t edib, t zind n t avüz
qılıb c nab Möhn tiy firavan olan namlar v m rh m tl r
edibdir.
lh q bu iki qarda kimi yegan daireyi-cahana g lm mi dir.
Tarixi-hicr tind v tarixi-m sihiyy kin .s n sind
Sultani-Rumun Fransa imdadıyla Rusiyy il davaları
olduqda Öm r b y l k ri-Rusda s r-l k r idi. L k ri-
rus mülki-Karsda olan zamanlar Öm r b y dövl ti-Rusiyy d n
rug rdan olub, sk ri-Rum mülh qq oldu. Dövl ti-Rum Öm r
b y m zkuru h man öz m ns bi v ni anı il q bul edib v
m vacib q rar qılıb, özl rin s r sg r etmi dir. lan
m maliki-Rumda «Yaranan Öm r pa a» ismiyl m hurdur.
Öm r b y f rar ed nd n sonra dövl ti-Rusiyy Osman b yi tutub
Sibir gönd rmi dil r. C nab Osman b y d Sibird n f rar
edib, stanbulda qarda ına mülh qq olmu dur. lan Osman
b y dövl ti-Rumda sahibm vacib kims n l rd ndir. V Qüst nt niyy d
m rt beyi-müh ndislik il m hurdur.
Amma Öm r b yin m rt b si Osman b yd n
ladır.
Bu neç beyt o c nablardan t b rrük n
bu t zkir y s bt olundu:
Q Z L -OSMAN B Y
E qimiz sanma o uxun x t il xalınadır,
Ya ki keysuyi-siyahına, ruxi-alınadır.
M ni rbabı özün sur t etm z a iq,
Bizim a iqliyimiz ol m hin hvalınadır.
Q Z L -ÖM R B Y
Ol m hin sanma ki, e qim l bü ruxsarınadır.
Ya ki hla gözün türreyi-t rrarınadır.
Büt etm kdi sitayi , el m k sur t meyl,
E qimiz, zahid, onun iveyi- tvarınadır.
RA
B
smi- rifi M h di Q ffar x l fi-Hacı
M h mm d S id irvani. Bir cavandır hli-
hal v bir airdir sahibk mal. Sahibi-
t bi s lim v s liqeyi-müst qim. Cümleyi-tüccard ndir v
t b qeyi- xyard n. T v llüdi- rifi s n yi-1251-d hri-
amaxıda vaqe olubdur. Bavücudi ki, ard
qüvv ti-t bi
vardır, lakin gah-gahi er demi dir.
Bu bir neç [q z l] onun erl rind ndir:
S brim k sib f l k gen aldı q rarımı,
Ayırdı m nd n ol s n mi gülüzarımı
Bir bin va idim, dolanırdım v leyk ç rx
Göst rdi bir m hi, gen k sdi m darımı.
Sübhi-vüsal idi m n rüxsarı, zülfü leyk,
am olmamı q ra el di ruzigarımı.
Ey abi-çe m, e q odu yandırdı cismimi,
Qoyma b s yaxıb, yel versin qubarımı.
Açmı n simisübh gülüstanda lal , leyk
Ra ib, tutubdu q m bu dili-da idarımı.
Qanlar içirtdi qönçeyi-xandan l bl rin,
Yüz t n vurdu l li- B d x an l bl rin
Cam içr ta olunca müqabil doda uva,
Dönd rdi bad nin ür yin qan l bl rin.
Kaf r,n t n dir doda ın qanım içm y
R hm eyl m zmi hiç müs lmana l bl rin?!
Sirri-d hanüvü n bilir qeyrl r ki hiç
Vaqif degül bu nöqteyi-pünhan . l bl rin
Z ncir salma a gen divan Ra ibi,
Verdi icaz zülfi-p ri an l bl rin.
Gec zülfün k nar etm rüxünd n,mahitab etm
S h r ruxsarını göst rm , r ki-afitab etm !
Gülü gülzard etm x cil, öz r ngü buyind n,
r qd n su s pib rüxsarüv , r ki-gülab etm !
X tü xal , gülüm, l li-l bin hdini bildirm ,,
Yı ıb murü m g s rüxsar , yüz min inqilab etm !
Gen ol at i-rüxsarüv çox öl l r vurma,
Yaralı könlümü odlar yandırma, k bab etm !
L bind n qan iç n könlüm rabi-nab meyl etm z,
Yeri, Ra ib, m n bihud t klifi- rab etm !
S n göftari-t lx etm k y qin meyxar likd ndir.
M n xunin siri kim söyli q lbi yar likd ndir.
M ni avar likd n m n ed r naseh, v li bilm z
Ki, e q hlin k sbi-m rif t avar likd ndir.
lim kutahdır, yetm z qara keysusuna, neylim,
M n m hrumluq dünyad b xtiqar likd ndir.
Dedim göz ya ıma, çox g zm ruxsarımda, ol sabit!
Dedi: T sir verm k kövk b s yyar likd ndir.
B lavü möhn ti-hicran , Ra ib, yoxdu bir çar ,
Bu d rd s bri derl rs d va, biçar likd ndir.
G r k s n t k qaragöz dilrübal r niknam olsun,
N kim, sa r tutub m sti-x rabi-l lfam olsun.
Meyi-t lxi o irin d bl r h r kim h lal etmi
Görüm, ya r b, ona öz verdiyi fitva h ram olsun.
GEC zülfünl h mr ng oldu uyçün a iqi-miskin
Q h r söyl r ki, ya r b, neyl r m bu sübhü, am olsun.
X T N l k r ç kib g r tutsa mülkü hüsnünü, ey h,.
Müj n s fl r ç kib qoymaz o mülkü binizam olsun.
Müq vv s qa ların taqın hilal ox adan xsin
BEL t bihi-naqisl görüm ömrü t mam olsun.
L bin v sfind h r air dey bir er Ra ib t k,
Mü xx sdir g r k x lq içr çox irink lam olsun.
SA
R
Bu bir ieç q z l o c nabın yyami- babında dedigi q z ll r
cüml sind ndir:
Dostları ilə paylaş: |