Microsoft Word s g. temmuz doc

 
72 
içerisinde  ülkenin  ulusal  çıkarlarını  tanımlarlar.  Ulusal  çıkarlar  tarih,  ideoloji  ve 
ülkelerin  gelişmişlik  düzeylerine  göre  tanımlanabilir.  Ulusal  çıkarları  tanımlamada 
ağırlıkları değişmekle birlikte bu unsurlar birbirinden bağımsız değildir ve birbirlerini 
etkilemektedir.  Tarihi  ağır  basan  bir  ulusal  çıkar  tanımlamasında  ülkenin,  milletin 
geçmiş  deneyimleri,  diğer  devletlerle  olan  münasebetleri,  dostlukları,  düşmanlıkları 
ulusal  çıkarı  belirleyen  en  önemli  kıstasları  oluşturmaktadır.  Uluslararası  olaylarda 
ülkenin nasıl bir politika takip etmesi gerektiği, karşı karşıya olunan devletin, milletin 
tarihine, kendileriyle ilişkilerine yapılan referanslarla oluşturulmaya çalışılır. 
    
deolojiyi  referans  alan  ulusal  çıkar  tanımlamaları  ise  ülkenin  benimsemiş  olduğu 
ideoloji  çerçevesinde  olayları  ele  alıp  değerlendirmekte,  ulusal  çıkarları  belirlerken 
ağırlıklı  olarak  ideolojiden  referans  almaktadırlar.  Buna  göre  ülkenin  sahip  olduğu 
ideolojinin temel dinamikleri üzerinden söz konusu olaya veya olaylara yaklaşılmaya 
çalışılmaktadır.  
 
Ülkelerin gelişmişlik düzeylerine bağlı olarak da ulusal çıkarların öncelikleri ve önem 
verilen  konular  farklılık  göstermektedir.  Ekonomik  ve  sosyal  açıdan  gelişmiş 
ülkelerde  daha  çok  elde  edilmiş  olan  hakların,  refahın  ve  ülkenin  ekonomik 
çıkarlarının  korunması,  ulusal  güvenliğin  sağlanması  ön  plana  çıkarken;  gelişmekte 
olan  ülkelerde  süratli  ekonomik  kalkınma,  ulusal  bütünlük  ve  birlik,  yabancı 
etkilerden kurtulma, ulusal prestij gibi hususlar ulusal çıkar değerlendirmelerinde ön 
plana  çıkmaktadır.  Genel  itibariyle  ulusal  çıkarlar,  şu  kavramlar  çerçevesinde  ele 
alınmaktadır:  Güvenlik,  beka  sorunu,  güç  dengesi,  savaş,  ekonomi,  kültür, 

---

 
73 
emperyalizm, adalet, barış, özgürlük v.b.dir. Her devletin izlemiş olduğu uluslararası 
politikaya göre farklılaşan ulusal çıkar ifade biçimleri bulunmaktadır. 
 
Bu  bölümün  ikinci  kısmında  Türkiye’nin  yurt  dışına  asker  gönderme  kararı  aldığı 
belli  dönemlerde,  yazılı  basının  Türkiye’nin  ulusal  çıkarları  açısından  bu  karara 
yaklaşımları  araştırılmıştır.  Araştırmada  Kore  Savaşı’nda  Hürriyet  ve  Milliyet 
gazetelerinde toplam 51 haber ve 6 köşe yazısı, Kıbrıs Barış Harekâtı’nda Hürriyet ve 
Milliyet gazetelerinde toplam 27 haber ve 10 köşe yazısı, Körfez Savaşı’nda Sabah ve 
Türkiye gazetelerinde toplam 88 haber ve 30 köşe yazısı, Bosna Savaşı’nda Hürriyet 
ve  Sabah  gazetelerinde  toplam  51  haber  ve  10  köşe  yazısı,  Kosova  Savaşı’nda 
Hürriyet  ve  Sabah  gazetelerinde  toplam  40  haber  ve  1  köşe  yazısı,  Afganistan 
Savaşı’nda  Hürriyet  ve  Milliyet  gazetelerinde  toplam  38  haber  ve  53  köşe  yazısı 
taranmıştır. Konu ile ilgili olan haber ve köşe yazıları değerlendirmeye alınmış, ham 
veriler  oluşturulan  kategorilere  uygun  olarak  değerlendirilerek  gerekli  düzenleme 
yapılmıştır.  Gazetelerin  sayfa  düzenleri  ve  haberlerin  kapladığı  alan  vb.  gibi  nicel 
veriler incelemenin kapsamı dışında bırakılmıştır. Burada sadece basının söz konusu 
savaşlar  aracılığıyla  ulusal  çıkarları  kamuoyuna  nasıl  sunduğu  araştırılmıştır.  Haber 
ve yorumların okuyucular tarafından nasıl alımlandığına bakılmamıştır. Araştırmada 
bazı  savaşlarda,  oluşturulan  kategorilerden  birinin  veya  ikisinin  pek  ele  alınmadığı, 
tespit  edilmiştir.  Bu  amaçla  gazetelerde  üzerinde  durulmayan  kategori  adı  geçen 
savaşlarda ele alınmamıştır. Örneğin incelenen süre içerisinde Kosova Savaşı’nda ve 
Afganistan Savaşı’nda tarihsel bağlantılar kurulmamıştır.  
 

---

 
74 
B. TAR HSEL B R SÜREÇ  Ç NDE TÜRK YE’DE YAZILI BASINDA 
ULUSAL ÇIKARLARIN  FADE ED L Ş B Ç MLER  
 
1. Yazılı Basında Kore Savaşı ve Ulusal Çıkarlar  
kinci  Dünya  Savaşı  sırasında  Kore  yarımadası  Japon  işgali  altında  kalmıştı.  Savaş 
sona erdiğinde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler 
Birliği (SSCB) arasında varılan bir anlaşma uyarınca, yarımada 38. paralelin kuzeyi 
ve  güneyi  şeklinde  yapay  biçimde  bölünerek,  işgalci  Japon  birliklerinin  kuzeyde 
kalanları SSCB, güneyde kalanları ise ABD ordusu tarafından teslim alındı. Bu arada, 
Kore  yarımadasının  siyasal  geleceği  konusunda  ABD  ve  SSCB  arasında  yürütülen 
görüşmeler  sonuçsuz  kaldı.  SSCB  işgalindeki  kuzeyde  sosyalist,  ABD  işgalindeki 
güneyde ise kapitalist bir devlet kuruldu. Aynı coğrafi birim üzerinde, birbirine düş-
man iki farklı ideolojiyi benimseyerek kurulan Kore Demokratik Cumhuriyeti (Kuzey 
Kore)  ile  Kore  Cumhuriyeti  (Güney  Kore)  arasında  25  Haziran  1950'de  çatışma 
başladı. Savaşın patlak vermesinin hemen ardından, ABD'nin girişimleriyle Birleşmiş 
Milletler (BM) Güvenlik Konseyi olağanüstü toplanarak üye ülkeleri, Kuzey Kore'yi 
durdurmak  için  BM  tarafından  yürütülecek  faaliyetlere  katılmaya  çağırdı.  BM  Gü-
venlik  Konseyinin  daimi  5  üyesinden  biri  olarak  veto  yetkisini  elinde  bulunduran 
SSCB, bu kararın alındığı sırada, Çin’in BM’de Pekin tarafından temsil edilmemesini 
protesto  etmek  maksadıyla  Konsey  toplantılarını  boykot  etmekteydi.  Dolayısıyla, 
“Barış  çin Birleşme” adlı bu kararın alınmasına engel olamadı. 27 Haziran’da ABD 
birlikleri  Güney  Kore’ye  çıktılar.  BM’de  yapılan  çağrıya  uygun  olarak  15  ülke 
Kore’ye  asker  gönderdi.  BM’nin  Kore’ye  asker  gönderme  kararı  alması  üzerine, 

---