Microsoft Word s g. temmuz doc
Yüklə 1,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
63 da medya üzerinde tam bir kontrol sağlamıştır. Gazeteciler, ülkelerini düşman karşısında koruyan kahramanlar olarak görev almışlardır. 131 Bununla birlikte devletlerin medya üzerindeki denetimi kaybetmesi bazen çok çabuk ve kolay olabilmektedir. Örneğin Amerika, 1991'deki Körfez Savaşı'ndan bu yana Suudi Arabistan ve Mısır başta olmak üzere, bölgedeki çoğu medya yayınlarını kontrol edebilmekte ve bu ülkelerin hükümetleri aracılığıyla, yayınları denetim altına alabilmekteydi. Körfez Savaşı’nda da Amerika, enformasyon üzerinde sıkı bir kontrole sahip olarak medya yoluyla Irak’a karşı etkili bir psikolojik savaş yürütebilmiştir. 132 Ancak; Afganistan savaşıyla beraber, ABD'nin artık sınırları dışındaki haber akışı üzerindeki denetimini kaybettiği El-Cezire örneği ile açık şekilde görülmüştür. Amerika’nın 11 Eylül saldırısının sorumlusu olarak gördüğü El Kaide örgütü ve lideri Usame Bin Laden’e karşı Afganistan’da başlattığı savaşta, Amerikalılar ile tüm dünya yeni bir televizyon kanalı ile tanışmıştır: “El-Cezire”. El-Cezire televizyonu CNN’in Arap versiyonu olarak, Katar’da 1995 yılında bağımsız haber kanalı olarak kurulmuştur. Taliban, El-Cezire televizyonu dışında tüm yayın kuruluşlarından ve muhabirlerinde ülkeyi terk etmelerini isteyince, savaşın tek bir gözü kalmış; tüm dünya bu büyük olayı, bu televizyonun Arap muhabirlerinin haberleri ile izlemiştir. Belki de ilk defa bir dünya olayını aktaran Batı ve Amerikan medyasının muhabiri değil, bir Arap ülkesinin televizyon muhabiri olmuştur. El-Cezire'nin savaşı aktarırken olayları Arap bakış açısıyla ele alan, Müslüman bir ülkenin televizyonu olarak tek başına dünyaya iletmiştir. Yaralı Afgan çocuklarının görüntüleri, açlık ve sefalet içindeki Afgan halkının durumu günler 131 Zeynep şcan, Medyada Ulusal Bakış Açıları, Le Monde, New York Times ve The Guardian gazetelerinde 2003 Irak Savaşı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2004, s. 69. 132 “A War Waged With Missiles Of Misinformation”, Asia Times Online, Media/Information, 13 Mart 2002. Akt: Zeynep şcan, Medyada Ulusal Bakış Açıları, Le Monde, New York Times ve The Guardian gazetelerinde 2003 Irak Savaşı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2004, s. 71. 64 boyunca tüm dünyaya aktarılırken, sivil halkın, saldırılarda çok şey kaybettiği en çok vurgulanan nokta olmuştur. El-Cezire televizyonu yerine batı medyası bu savaşı aktarmış olsa idi, yukarıda belirtilen görüntüler yerine, yaşananlar çok farklı bir perspektiften sunulacaktı. Bu savaşta, Körfez Savaşı’nın aksine, uluslararası camiada siyasi bir belirsizlik bulunmasa bile olay, Amerikan ve batı ülkelerinin, ana akım medyasının dışında başka bir ülkenin televizyonu tarafından aktarıldığı için diğerlerinden farklılık göstermektedir. El Cezire televizyonu haberlerini sivil halka yoğunlaştırdığı ve farklı bakış açılar getirdiği için, uluslararası kamuoyunda Amerika’nın bu savaştaki rolü Körfez Savaşı’ndan daha fazla sorgulanmıştır. 133 Afganistan Savaşı’nda; Amerikan yönetimi, medya yayınlarını kendi lehlerine çevirmek için çok çaba sarf etmiş, hatta El Cezire televizyonunun Kabil bürosunu bombalayarak yayınlarını susturmayı amaçlamıştır. Amerikan hükümetinin uluslararası medyayı etkileme çabalarının yanı sıra, kendi ulusal medya kuruluşları üzerinde de baskı kurduğu bilinmektedir. 10 Ekim 2001 tarihinde Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Condoleezza Rice, Amerika'nın büyük televizyon kuruluşları ile bir araya gelmiş ve onlardan El-Kaide lideri Usame Bin Laden’in açıklamasını yayınlamamalarını istemiştir. MSNBC ve News, Laden’in yaptığı açıklamaların hiç birisini yayınlamamış, CNN ise sadece çok kısa bir özetini göstermiştir. Bush hükümeti, televizyon kuruluşlarından sonra aynı talebi gazetelere de iletmiştir. 17 Ekim’de ise Bush hükümeti yetkilileri, Hollywood stüdyoları mensupları ile kapalı bir görüşme düzenleyerek, kendilerinden Amerika'nın 133 “A War Waged With Missiles Of Misinformation”, Asia Times Online, Media/Information, 13 Mart 2002. Akt: Zeynep şcan, Medyada Ulusal Bakış Açıları, Le Monde, New York Times ve The Guardian gazetelerinde 2003 Irak Savaşı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2004, s. 71. 65 teröre karşı verdiği savaşı destekleyici programlar yapmalarını istemişlerdir. 134 Bunlar, haberlerin tarafsız bir göz ile aktarılmasının ne kadar zor olduğuna dair bir örnek teşkil ederken, ulusal bakış açılarının yansıtılmasının ardındaki nedenleri de ortaya koymaktadır. Wolfsfeld, Körfez Savaşı'nda, medyanın haberlerin nasıl oluşturulduğunun belirlenmesi amacıyla yaptığı araştırmada, bazı temel kuramsal sorular sormuş; bu sorulara aldığı yanıtlar da gazetecilerin, savaş dönemlerinde haber çerçevelerinin hangi yollarla kurulduğunun saptanmasını sağlamıştır. Wolfsfeld’in sorduğu sorular çatışmanın “genel” hatlarının belirlenmesinde büyük kolaylık sağlamaktadır. Wolfsfeld’in Körfez Savaşı'ndan verdiği örneklerin burada bir özetinin yapılması, aynı soruların araştırma bölümüne de uygulanması aşamasında büyük kolaylıklar sağlayacaktır. Aşağıdaki üç soru kuramsal prensiplerin temelini oluşturmaktadır. 1. Bu çatışma geçmişte nasıl tanımlanmış ve nasıl takip edilmiştir? 2. Çatışmanın en çok haber değeri taşıyan kısımları nelerdir? 3. Çatışmanın iyi ve kötü tarafları kimlerdir? Bu soruların kullanılması iki amaca hizmet etmektedir: Birincisi bu bizi, kimin gazeteciler gibi bir haber hikâyesini oluşturmayı denediğini düşünmeye zorlar. kincisi bu bize olayın etkisini daha iyi anlamayı sağlar. Birinci soru, çatışmanın politik bağlamının tanımlanmasında yardımcı olmaktadır. kinci soru, gazetecilerin profesyonel anlamda 134 “The Media and the Government, “The state of The “Free Pres” after October 7-A11 propaganda, Ali the Time” 6 November, 2001. P. Bart, Variety, 10/18/01, “White House enlists Hollyvvood war effort”. Akt: Zeynep şcan, Medyada Ulusal Bakış Açıları, Le Monde, New York Times ve The Guardian gazetelerinde 2003 Irak Savaşı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2004, s. 73. Yüklə 1,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|