Microsoft Word Sinir Sistemi Histolojisi 2012-2013, Prof. Dr. Yusuf nergiZ. doc

2.Granüler Korteks 

Yıldız nöronlardan meydana gelir. Özellikle 4. lamina çok iyi gelişmiş durumdadır. 

Granüler  kortex  agranüler  kortekse  nazaran  daha  incedir.  Duyusal  nöronların 

uzantılanndan oluşan sinir lifi demetlerinin sonlandığı duyusal bölgelerde bulunur. 

 

  Parietal lobun girus postsantralisi (somatik duyu bölgesi) 

  Görme duyu bölgesi (sulkus kalkarinus çevresi) 

  İşitme duyu bölgesi (temporal lobun üst yüzü) böyledir. 

 

Subkortikal Çekirdekler 

Hepsine  birden  korpus  striatum  adı  verilir.Hemisferlerin  talamusa  komşu 

bölgelerinde yer alırlar.  

  nukleus kaudatus,  

  nukleus lentiformis (pallidum ve putamen) 

  klaustrumdan oluşurlar. 

Subkortikal  çekirdekler,  değişik  boyutlarda  mulltipolar    sinir  hücrelerince  oluşturulan 

ekstrapiramidal  motor  merkezlerdir.  Putamen'in  sinir  hücreleri  değişik  büyüklüktedir 

ve  çoğu  yıldız  biçimindedir.Pallidum'un  sinir  hücreleri  nisbeten  iri  ve  çoğu  fuziform 

biçimdedir.Nukleus kaudatus'da sinir hücreleri yine çeşitli büyüklüktedir. 

 

Kan-Beyin Bariyeri 

Kan-beyin bariyerinin görevi, kandaki virüs, bakteri vb gibi patojenlerin yanında 

toksik maddelerin MSS organlarına geçişini engeller. 

 

Kan-beyin bariyeri elemanları: 

  Kapiller endoteli ve aralarındaki zonula okludens bağlantıları 

  Endotel altında yer alan kesintisiz bazal lamina 

  Astrosit  ayakçıklarının  oluşturduğu  membrana  limitans  glia    tarafından 

oluşturulur. 

  Santral sinir sistemi organlarında lenf damarları bulunmaz    

 

 

 

---

Substansiya Alba 

  

Korteksden  daha  geniş  bir  alandır.  Myelinli  sinir  demetlerinden  ve  gliya 

hücrelerinden  oluşmuştur.  Gliya  hücreleri  ve kan  damarları  korteks nöronları  arasını 

da doldurmuştur.  

             Substansiya  alba'daki  myelinli  sinir  demetleri  çeşitli  yönlerde  seyreder.  Bir 

kısmı  korteks  bölümleri  arasında  veya  karşılıklı  hemisferler  arasında  ilişki  kurarken 

diğerleri  korteks  serebriyi  başka  beyin  kısımlarına  ve  medulla  spinalis'e  bağlayan 

inen  efferent  ve  çıkan  afferent  yolları  oluşturur.  Afferent  yollar  vücudun  çeşitli 

yerlerinden gelen duyuları korteks serebriye iletirler. Efferent yollar kraniyal ve spinal 

sinirlerin  motor  nukleuslarına  kadar  giderek  bu  nukleuslardaki  nöronlarla  doğrudan 

veya subkortikal merkezler aracılığıyla bağlantı kurarlar.  

 

Beyincik - Serebellum 

Vücut  hareketlerinin  koordinasyonu  ve  kas  tonusunun  regulasyonundan  sorumlu 

merkezi sinir sistemi organıdır.  

4.Ventrikülün  üzerini  örten  beyincik  ortada  vermis  olarak  adlandırılan  bir  orta  parça 

ve bunun her iki tarafında yer alan cerebellar hemisiferlerden oluşmuştur 

Yüzeyden oldukça derin bölgelere kadar inen yarıklar nedeniyle çok geniş bir yüzey 

alanına sahiptir.  

Bu  girintiler,  sagittal  kesitlerde  ağaç  görünümünü  vermesi  nedeniyle  Arbor  vitea 

(hayat ağacı)olarak adlandırılır. 

 

Substansia  albayı  her  yerde  eşdeğer  kalınlıkta  saran  substansiya  grisea  tarafından 

oluşturulan korteks serebelli  üç tabakalı bir yapı sergiler. 

1.  Stratum molekülare 

2.  Stratum gangliozum 

3.  Stratum granulozum'dur 

 

1-Stratum Molekülare 

Stratum  molekülare  nörondan  fakir  bir  katman  olup,  miyelinsiz  lifleri  ve 

Purkinje hücrelerinin yoğun dallanmaya sahip dendritlerini içerir.   

Nöronlarını; 

  Dış yıldız hücreleri 

  İç yıldız hücreleri veya Sepet hücreleri oluşturur 

---

 

 

Bu  tabakanın  dış  kısmında  yer  alan  yıldız  hücreleri  dış  yıldız  hücreleri    olarak 

adlandırılır.8-10µm boylarında küçük hücrelerdir.Yıldız şeklinde bir gövdeye sahiptir. 

Her    yönde  uzanan  dendritlere  ve  purkinje  hücrelerinde  sonlanan  çok  sayıda 

uzantıya  sahiptir.  Moleküler  tabakanın iç  kısmında,  biraz  daha  büyük  olan  sepet  ya 

da  iç  yıldız  hücreler  olarak  adlandırılan  inhibitör  hücreler  yer  alır.Bu  hücrelerin 

aksonları,  Purkinje  hücreleri  perikaryonu  üzerinde  ilerlerken,  Purkinje  hücrelerinin 

gövdesini  bir  örgü  gibi  saran  (sepet)    ve  sinaps  yapan  kollateraller  verirler.Bu 

sinapslar,  Purkinje  hücresi  parikaryonunda  akson  konisi  civarında  ve  bir  miktar  da 

gövdeden henüz çıkmış akson üzerinde konumlanmıştır.Sepet hücrelerinin sinapsları 

dışındaki alanlar Bergmann glia hücrelerince  kuşatılır. 

 

2-Stratum Gangliozum 

Tek  sıralı  tabaka  halinde  düzenlenmiş  serebellumun  en  iri  hücrelerinin 

(Purkinje  hücreleri’nin),  perikaryonlarının  diziliminden  oluşmuş  bir  tabakadır.Purkinje 

hücreleri  armut  biçimli  perikaryona  ve  tek  düzlemde  dallanan  bir  apikal  (primer) 

dendrite  sahiptir.Bol  iri  kitleler  halinde  Nissl  maddesi,  açık  tonda  boyanan  nukleus, 

belirgin bir nukleolus içerirler.Pürkinje hücrelerin tepesinden kalın ve çoğu kez tek bir 

dendrit  çıkar  ve  moleküler  tabaka  içinde,  yüzeye  dik  bir  şekilde  geyik  boynuzu  gibi 

dallanır.  Aksonları ise  substansiya alba'ya  girer,  myelin   kılıfıyla  sarılır, effektör lifler 

olarak beyincik tabanındaki  nukleuslara girip oradaki  nöronlarla sinaps yaparlar. 

 

3-Stratum Granulozum 

Bu  tabakada  iki  tip  hücre  yer  almaktadır.Birincisi;4-5  µm  çapında  ve  daha  fazla 

bulunan granüler hücreler, İkincisi daha büyük olan ve daha az sayıda yer alan Golgi 

tip  II  hücreleridir.Granüler  hücrelerin  küçük  olmaları,  tabakaya  granüler  görünümü 

verdiğinden, hücreler de granüler hücreler olarak tanımlanmaktadır.Bu hücreler yıldız 

şeklinde  bir  perikaryona  sahiptirler.Hem  merkezi  sinir  sisteminin  hem  de 

organizmanın  en  küçük  hücreleri  olarak  bilinirler.Az  sayıda  ve  oldukça  kısa  olan, 

terminal  noktada  bir  kaç  pençe  benzeri  küçük  dallanmalarla  sonlanan  dendritlere 

sahiptirler.  Aksonları  ise  direk  stratum  molekülareye  çıkar  ve  burada  T  şeklinde 

dallanarak uzun  mesafeler  kat  eder.  Bu  sırada  rastladığı  purkinje  hücresi  dendritleri 

ve diğer yıldız hücreleriyle sinapslar yapar. 

---