Microsoft Word Sinir Sistemi Histolojisi 2012-2013, Prof. Dr. Yusuf nergiZ. doc

 

Glomerulus Serebellaris 

Granüler  hücreler  arasında  glomerül  (Glomeruli  cerebellaris)  olarak 

adlandırılan,  hücresiz,  afferent  sinir  lifi  (Moos-lıfleri)  sonlanmalarıyla  granüler 

hücrelerin dendritlerinin sinaps yaptığı, eozinofilik küçük alanlar bulunur.  

Bu alanlar  granül  hücresinin dendriti ile iki aksondan oluşan özel bir sinaps tipidir.  

Aksonlardan  biri  substansiya  albadan  gelen  afferent  lifler,  diğeri  stratum 

granulosumda  yer  alan    Golgi  hücresinin  aksonudur.  Bu  alanlarda  ayrıca  Golgi 

hücrelerinin  kısa  aksonları  da  sonlanır.Golgi  hücreleri  granüler  hücrelere  göre 

oldukça  iri  nöronlardır.Dendritleri  moleküler  tabakada  dalanır  ve  yüzeye  kadar 

ulaşırlar. Bu dallanma her yöndedir ve birkaç purkinje hücresine ulaşır. Aksonları ya 

glomerulus  içinde  sonlanır  ya  da  çok  ince  bir  lif  püskülü  oluşturacak  şekilde  dalara 

ayrılır. 

 

Serebellar Korteksteki Diğer Hücreler 

Serebellar kortekste yer alan diğer hücreler, değişik tipte glia hücreleridir, bunlar; 

  Oligodendrositler,  

  Protoplazmik astrositler,  

  Bergmann-glia hücreleri ve  

  Tüylü Fanjana hücreleridir. 

 

Bergmann hücreleri  

Purkinje  hücreleri  arasında  yer  alırlar.Yüzeye  kadar  uzanan  ve  meninkslere 

karşı  son  ayakçıklar  halinde  sonlanarak  bir  gliöz  membran  meydana  getirirler. 

Purkinje  hücrelerinin  ölmesi  durumunda  Bergmann  glia  hücreleri  hızla  çoğalarak  bu 

alanları doldururlar.  

 

Fanjana hücreleri  

Tüylenmiş birçok kısa uzantıya sahiptir. 

Serebellumun Afferent Sinir Lifleri. 

Tırmanıcı Lifler  

Nukleus  olivaris'den  gelen  afferent  lifler  stratum  molekülare'de  herbiri  bir  Pürkinje 

nöronu  dendritleri  üzerinde  sarmaşık  gibi  sarılarak  sonlanır,  bunlara  sonlanma 

biçimlerinden dolayı sarmaşık lifleri ( climbing fibrils) denir.  

---

  

Yosun lifler; 

Diğer afferent lifler stratum granulosum'a girdikten sonra birçok kez dallanır ve 

glomerul  denen  alanlarda  ince  uçlarla  sonlanırlar.  Afferent  liflerin  bu  tipine  de  ileri 

derecede  sık  ve  ince  dallanma  biçimi  yosunu  anımsattığı  için  yosun  lifleri  (mossy 

fibrils) denir. Yosun liflerinin getirdiği duyuyu alan granül hücreler , bunu aksonlarıyla 

serebellumun diğer tüm nöron tiplerine iletirler. Sonunda yosun lifleriyle gelen uyartı 

bir  veya  birkaç  tip  nörondan  geçtikden  sonra  ara  effektör  nöron  olan  Pürkinje 

hücresinde  toplanır.  Böylece  ara  effektör  nöron  olan  pürkinje  hücresi  ,  sarmaşık 

lifleriyle  gelen  uyartıyı  doğrudan,  yosun  lifleriyle  gelen  uyartıları  ise  dolaylı  olarak 

alırlar.   

 

Substansiya Alba da yer alan nükleuslar 

  Nuc. Fastigi 

  Nuc.  Globosus 

  Nuc.  Emboliformis 

  Nuc.  dentatus 

 

Beyin Gövdesi 

Beyin  gövdesi  medulla  oblongata  (bulbus),  pons,  orta  beyin  (mezensefalon)  ve 

talamusu  kapsar.Medulla  spinalisten  kranial  yönde ilerlendiğinde,  Bulbustan itibaren 

medulla  spinaliste  gözlenen  segmenter  yapı  bozulur.Beyin  gövdesi  genel  olarak 

rostralde  serebrumu,  dorsalde  serebellumu  ve  kaudal  olarak  medulla  spinalisi 

bağlayan inen ve çıkan yollardan oluşur.  

 

 

Medulla Spinalis 

Ortalama 40-45 cm uzunluğunda, 1 cm çapında,30 gr ağırlığındadır. Kranialde 

medulla  oblangata,    kaudalde  2.  lumbal  vertebra  seviyesinde  sonlanır.  Vertebral 

kanal  içinde  olup,yetişkinlerde  vertebral  kanalın  2/3  kısmını  doldurur.  Omuruliğin 

omurga  kanalındaki  yerine  göre  değil,  spinal  sinirlerin  çıkış  yerine  göre  servikal, 

torakal, lumbal ve sakral olarak bölümlere ayrılır.İki kısımdan oluşmuştur.  

 

 

---

Gri Cevher (Substansiya Grisea) 

 

Kelebek  veya  ters  duruşlu iki  virgül  veya  H  harfi  şeklindedir  H  harfinin  her iki 

kolu  kommissura grizea ile birbirine birleşmiştir. H’ın posteriör kolları küçük olup arka 

boynuz  (kolumna  posterior),    anterior  kolları  daha  büyük  olup  ön  boynuz  (kolumna 

anterior) adını alır. Medulla spinalis'in  thorakolumbal bölgesinde ise H'ın ortalarından 

yanlara  doğru  üçgen  şeklinde  çıkıntı  yapan  yan  boynuzlar  (kolumna  lateralis) 

bulunur.  Ön  boynuzlar  motor,  arka  boynuzlar  duyusal  ,  yan  boynuzlar  ise  vejetatif  

fonksiyon ile ilgilidir.  H  harfinin  tam  ortasında    kanalis  sentralis  bulunur, bu  tek  katlı 

ependim  hücreleriyle  döşenmiştir.  İçinde  beyin-omurilik  sıvısı  (BOS)  Med.  spinalis 

substansiya grizea'sı da diğer gri maddelerde olduğu gibi nöron gövdeleri ,dendritleri, 

akson  başlangıçları,  başka  sinir  organlarındaki  nöronlara  ilişkin  akson  sonları,  gliya 

hücreleri  ve  kapillar  damarlar  içerir.  Substansiya  grizea'daki  nöronlar  her  tarafta 

bulunmakla  beraber  dağılışları  eşit  değildir.    Bazı  yerlerde  kümeler  halinde 

gruplaşarak medulla spinalis  nukleuslarını yaparlar. 

 

Medulla spinalis grizea’sında bulunan nöronlar; topoğrafik dağılımları, yapısal 

ve fönksiyonel özellikleri göz önüne alınarak üç gruba ayrılırlar:  

  Motor nöronlar,  

  Duyusal nöronlar,  

  Gölgi II tipi nöronlar bulunur. 

 

1.  Motor  (Radiküler)  nöronlar:  Bunların  hücre  gövdeleri  ön  ve  yan  boynuzlarda 

bulunur.  Aksonları  ön  köklerle  medulla  spinalis’ten  (  aynı  zamanda  merkezi  sinir 

sisteminden)  çıkarak    periferik  sinirler  içerisinde  perifere  giderler.  Bunlar  motor 

nöronlardır  (  ön  boynuzdakiler  somatomotor’dur;  iskelet  kaslarına  gider,  yan 

boynuzdakiler vejetamotor (visceral motor)’dur; kalb kası, düz kas ve bezlere gider). 

Bunlar  aynı  zamanda  uyarımları  merkezden  perifere  ilettikleri  için  efferent  nöronlar  

diye  de  adlanırlar.  Somatomotor  radiküler  nöron  aksonları  başlangıç  ve  bitiş  yerleri 

hariç myelinlidir.  

 

Ön  boynuz’daki  motor  (efferent)  nöronlar  150  mikron  büyüklüğündedirler. 

Bunlar  medulla  spinalis’in  en  büyük  hücreleridir.  Kendi  aralarında  üç  adet  nukleus 

yaparlar  (nuklei  kolumna  anteriör).  Bu  nukleuslardan  çıkan aksonlar  periferik  sinirler 

içinde  seyrederek  iskelet  kaslarının  motor  plaklarında  dallanarak  sonlanırlar  (  bu 

nukleuslarda 

iki 

tip 

motornöron 

bulunduğu 

bildirilmektedir; 

150 

mikron 

büyüklüğündekilere  alfa  motonöron    adı  verilir  bunlar  çizgili  iskelet  kaslarına  gider, 

---