Microsoft Word Strateji marketinq doc
Yüklə 5,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
61
Ölkəmizin demoqrafik profilində ən diqqət çəkən dəyişiklik əhali- nin əvvəlki illərlə müqayisədə yaşı 25-ə kimi olan əhalinin sayının və xüsusi çəkisinin artması və yaşı 64-dən çox olan əhalinin sayının və xüsusi çəkisinin azalmasıdır. Belə ki, 2005-ci illə müqayisədə 2012-ci ildə yaşı 64-dən yuxarı olan əhalinin sayı 11,2 faiz bəndi azalmış, yaşı 25- ə kimi olan əhalinin sayı isə cüzi də olsa – 0,5 faiz bəndi artmışdır. Ş übhəsiz ki, . əhalinin yaş tərkibində baş verən bu dəyişiklik bazarın məhsul strukturunun da dəyişməsinə səbəb olacaqdır.
. Bazarın məhsul strukturuna təsir edən digər demoqrafik amil doğulan uşaqların sayı və ya doğum əmsalıdır. Bu göstəricidə baş verən istənilən dəyişiklik mütləq uşaq yeməklərinə, uşaq arabalarına, bələklərə və pamperslərə, dayə xidmətlərinə tələbatın həcmi- nin dəyişməsinə səbəb olur. Ölkəmizdə doğulan uşaqların sayının daima atmasına əsaslanaraq yaxın gələcəkdə bu məhsullara tələbatın artacağa doğru meyl edəcəyini əminliklə söyləmək olar. Evlənənlərin sayı və ya rəsmi qeydə alınmış nikahların ümumi ə
Bir məhsullara tələbatın həcminə təsir edən il ərzində evlənənlərin sayı və ya rəsmi qeydə alınmış nikahların ümumi əmsalı və onların dəyişmə meylidir. Belə ki, evlənənlərin sayının və ya nikahların ümumi ə msalının artması mənzillərə, ev əşyalarına, zinət əşyalarına, toy və nişan mərasimləri ilə əlaqədar olan xidmətlərə tələbatın artmasına səbəb olur. Görünür ölkədə, xüsusən də Bakıda şadlıq saraylarının sayının və onların xidmətlərinin haqqının yüksək templə artması evlənənlərin sayının kifayət qədər yüksək olması ilə əlaqədardır. Belə ki, 2005-2012-ci illərdə evlənənlərin sayı və nikahların ümumi əmsalı daima artmağa doğru meyl etmiş və bu göstəricilər müvafiq olaraq 4,8 bənd və 0,1 bənd artmışdır. 2.2.2. Marketinqin iqtisadi mühit amilləri Ölkənin iqtisadi vəziyyətini xarakterizə edən iqtisadi amillərdə baş verən istənilən dəyişiklik, demək olar ki, bütün məhsullar bazarında tələ- bin səviyyəsinə bu və ya digər dərəcədə təsir edir. Lakin onların təsiri istehsal təyinatlı məhsullar və daşınmaz əmlak, həmçinin kredit stavka- larına və ailə gəlirlərinin (korporativ gəlirlərin) səviyyəsinə həssaslığı yüksək olan digər məhsullar bazarında daha güclü hiss edilir. qtisadi dəyişikliklərin makromühitin digər amillərində baş verən dəyişikliklərlə 62
culğalaşması məhsullar bazarınin tələbinə daha dərindən təsir edir. Məsə- lən, dayanıqlı ABŞ iqtisadiyyatı və aşağı faiz stavkaları ilə “demoqrafik partlayış” dövrü adlanan 1946-1964-cü illərdə doğulan əhalinin sayının artmasının birlikdə təsiri nəticəsində kurort zonalarında yay evlərinə tələbin həcmi sürətlə artmağa başladı [87, s. 147]. Marketinqin iqtisadi mühit amillərinə ölkə iqtisadiyyatının sahə strukturunun tipi; ümumi daxili məhsulun və adambaşına ümumi daxili məhsulun həcmi; ölkə iqtisadiyyatının inkişafı; qiymətlərin səviyyəsi; inflyasiya səviyyəsi; işsizlik səviyyəsi; kredit almaq imkanı; ölkə iqtisa- diyyatına investisiya qoyuluşu və s. iqtisadi göstəricilər aiddir. Ölkə iqtisadiyyatının sahə strukturunun tipi. Bu amil ölkənin iqti- sadi inkişaf səviyyəsini xarakterizə edir və əhalinin gəlirlərinin səviyyəsi və alıcılıq qabiliyyəti bilavasitə bu göstəricidən asılıdır. Bu göstəriciyə görə dünya ölkələri aşağıdakı 4 qrupa bölünür: 1. Natural təsərrüfat tipli ölkələr. Bu sahə strukturuna malik olan ölkələrin əhalisinin əksəriyyəti kənd təsərrüfatında çalışır, istehsal edilən kənd təsərrüfatı məhsullarının əksəriyyəti bilavasitə onun istehsalçıları tərəfindən istehlak edilir, qalan hissəsi isə digər əsas məhsul və xidmət- lərə dəyişdirilir. Başqa sözlə, bu ölkələrin əhalisi movcudluqlarını, yaşa- malarını təmin edə bilirlər və buna görə də bu ölkələrdə ticarət imkanları həddən artıq məhduddur. 2. Təbii resursların ixracına əsaslanan sahə strukturu. Bu tip sahə strukturlu ölkələrdə bir və ya bir neçə təbii resursun zəngin ehtiyatı möv- cud olur və bu resursların ixracından əldə edilən gəlirlər ölkənin və onun ə halisinin gəlirlərinin əsas hissəsini təşkil edir. Bu tip ölkələr mədənçı- xarma, yükləmə-boşaltma və materialların saxlanılması avadanlıqları, həmçinin yük avtomobilləri bazarının ən aktiv alıcıları hesab edilir. Ə vvəlki ölkələr qrupundan fərqli olaraq bu ölkələrədə müəyyən ölçüdə varlılar sinfi formalaşır və bunun sayəsində həmin ölkələrdə cah-calal və prestij məhsullarına tələb yaranır. 3. nkişaf etməkdə olan ölkələr. Bu ölkələrdə hasilat sənayesi ilə yanaşı bir sıra emal sənayesi sahələri də mövcud olur və onların məcmu daxili məhsulunda sənayenin payı 10-20% təşkil edir. stehsalın həcmi artdıqca xammal, polad və maşınqayırma məhsullarının ixracının həcmi artır, paltar, kağız, ərzaq və s. kimi məhsulların idxalının həcmi isə azalır.
Yüklə 5,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|