173
IV. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve
Sosyal Bilimler Sempozyumu
27-30 Haziran 2018/Bakü-Azerbaycan
IV. International Symposium on Educational and
Social Sciences in Turkish Cultural Geography
27-30 June 2018/Baku-Azerbaijan
Türkiye, Gagavuz ve Azerbaycan Türkçesinde Ortak Kullanılan
Türkçe Kökenli Kelimeler
Funda BUGAN
Bakü Devlet Üniversitesi
fundabugan@gmail.com
Zülfiyə AGAYEVA
Bakü Devlet Üniversitesi
zuluaqa032@yandex.ru
En tanınmış dil ailelerinden biri olan Türk dili dünyanın en zengin dillerinden biridir. Makale “Türkiye,
Gagavuz ve Azerbaycan Türkçesinde isimlerin karşılaştırmalı incelenmesi”ne adanmıştır. Biz bu çalışmada
Türkiye, Gagavuz ve Azerbaycan Türkçesinin sözcük katının en önemli katı olan adları incelemeye aldık. Söz
hazinesi çağdaş Türk lehçeleri için en değerli servettir. Bu değerli servette Türk topluluklarının tarihi, etik
değerleri korunup saklanmıştı. Türk lehçelerinin kelime varlığına ait yürütülen araştırmalarda daha çok ortak
Türkçe kelimelere önem verilmektedir. Türk lehçelerinin Oğuz grubuna ait olan Türkiye, Gagavuz ve Azerbaycan
Türkçesinin kelime varlıklarının gerek yakın, gerekse de farklı yönleri vardır ki bu özellikler adlarda kendisini
gösterir. Böyle bir durum onların tarihî ve özgür ilerleme yoluna ilişkin ortaya çıkmıştır. Türkiye, Gagavuz yazı
dilinin Azerbaycan yazı dili ile karşılaştırılması akraba olan bu üç Türkçede ortak kullanılan adları
aydınlaştırmaya imkân sunar. Türkiye, Gagavuz ve Azerbaycan Türkçesinde aynı (anne, ana (Türkiye) – ana
(Gagavuz) – ana (Azerbaycan) “ana”, arslan, aslan (Türkiye) - arslan, aslan (Gagavuz) – aslan (Azerbaycan)
“aslan, şir”, küp (Türkiye) - küp (Gagavuz) – küp (Azerbaycan) “küp, küpə” və s.), bazen de küçük fonetik
değişimlerle (kız (Türkiye) - kız (Gagavuz) – qız (Azerbaycan) “qız”, elma (Türkiye) – alma (Gagavuz) – alma
(Azerbaycan) “alma”, kuşak (Türkiye) – kuşak (Gagavuz) – qurşaq (Azerbaycan) “qurşaq”, kundura (Türkiye) –
kundura (Gagavuz) – qondara (Azerbaycan) “ayaqqabı, qaba başmaq”, açar, anahtar (Türkiye) – açar, anatar
(Gagavuz) – açar// anaxdar// anahtar (Azerbaycan) “açar” və s.), bazen de tamamen farklı fonoformalarda (hala
(Türkiye) – kaku (Gagavuz) – bibi (Azerbaycan) “bibi”, teyze (Türkiye) - lelü (Gagavuz) – xala (Azerbaycan)
“xala” və s.) kullanılan adlar bu Türkçelerin Türk lehçeleri ailesinin Oğuz grubuna aid olmasının, aynı bir
kökenden türemesinin en büyük göstergesidir.
Anahtar Kelimeler: Türk lehçeleri, Oğuz grubu, Türkiye Türkçesi, Gagavuz Türkçesi, Azerbaycan
Türkçesi
174
IV. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve
Sosyal Bilimler Sempozyumu
27-30 Haziran 2018/Bakü-Azerbaycan
IV. International Symposium on Educational and
Social Sciences in Turkish Cultural Geography
27-30 June 2018/Baku-Azerbaijan
Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Sınıf İçi Eğitim Ortamlarının Değerlendirilmesi:
Mersin İli Örneği
Emine YILMAZ BOLAT
Mersin Üniversitesi
emineyilmaz@mersin.edu.tr
Okul öncesi dönem; çocukların gelişimlerinin büyük oranda şekillendiği, kişilerin gelecek yaşantıları
üzerinde etkili olan, doğumdan ilkokulun başlangıcına kadar olan zamanı kapsayan dönemdir. Bu dönemde
verilen eğitim ve çevre özellikleri bireyin gelişimi üzerinde doğrudan etkili olmakta ve gelişime yön
verebilmektedir.
Çocukların çevresiyle etkileşimde bulunduğu yerlerden birisi de okul öncesi eğitim kurumlarıdır (MEB,
2016). Çocukların gelişimlerine, ilgi ve gereksinimlerine uygun zengin uyarıcı çevre olanakları sağlayan,
çocukları toplumun beklentileri ve kültürel değerleri doğrultusunda geliştiren bu kurumlar çocukların etkin
öğrenme yaşantıları kazanmasına yardımcı olur. Estetik özelliklere sahip ve kullanım açsından gerekli özellikleri
taşıyan uygun bir fiziksel ortama sahip olan kurumlarda çocuk kendini rahat hissedecek ve mutlu olacaktır
(Özaslan ve Güral, 2015:141). Okul öncesi eğitimde iyi planlanmış bir eğitim ortamı, çocukların yetenekleri,
becerileri, başarıları ve gelişimleri açısından çok önemlidir. Eğitim ortamları çocukların gelişim özelliklerine
uygun, güvenli, çocukların problem çözme becerilerini geliştirici ve yaratıcılıklarını destekleyici özellikte
olmalıdır (Acer,2012:232-233). Okul öncesi eğitimde çocukların gelişimlerini, bilgi, beceri ve yeteneklerini
geliştirmek açısından müzik, sanat, kitap, fen, dramatik oyun, blok merkezi ve su kum oyunları merkezlerine yer
verilmektedir. Bu araştırmada okul öncesi eğitimde sınıf içi eğitim ortamlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Bu amaçla öğretmenlerle bireysel görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Öğretmenlere sınıflarında hangi öğrenme
merkezlerine ne sıklıkta yer verdikleri, öğrenme merkezlerini nasıl etkin kıldıkları, materyal temini, eğitim
ortamlarını ve öğrenme merkezlerini düzenlerken nelere dikkat ettikleri, öğrenme merkezlerinin çocukların
gelişim düzeyine etkisi gibi konularda çeşitli sorular sorulmuş, ayrıca gözlemler gerçekleştirilmiştir. Araştırma
sonucunda öğretmenlerin öğrenme merkezlerini daha etkin kullanmak amacıyla desteğe ihtiyaç duydukları, okul
öncesi eğitim kurumlarının fiziksel ortamlarının iyileştirilmesi gerektiği belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Okul öncesi, eğitim ortamları, öğrenme merkezleri
Dostları ilə paylaş: |