190
layihələrdir. Diqqətəlayiq hadisədir ki, bu saytların yaradılması,
ABŞ Beynəlxalq
İnkişaf Agentliyinin (USAID)
maliyyələşdirdiyi IATP (Internet Training and Access Program)
proqramı tərəfindən dəstəklənmişdir. Adı çəkilən saytlar aras-
ında: “Musiqi dünyası” jurnalının http://musigi-dunya.az
saytı;
http://composers.musigi-dunya.az
;
http://diskografiya.mu-
sigi-dunya.az
on-layn katoloqları və xatirə saytları – görkəmli
Azərbaycan bəstəkarı Qara Qarayevə həsr olunmuş http://gara-
garayev.musigi-dunya.az saytı və tanınmış caz bəstəkarı və pi-
anoçu V.Mustafazadəyə həsr olunmuş http://vagif.musigi-
dunya.az . saytı vardır. Azərbaycan incəsənətinə həsr olunmuş
http://azeripaint.aznet.org; “Azərbaycan İnterneşnl” jurnalının
http://azer.com; Azərbaycan rəssamlarının 1800-dən çox
əsərinin toplandığı http://azgallery.org; Azərbaycan dili və
ədəbiyyatına həsr olunan http://azeri.org; Musiqi Mədəniyyəti
Muzeyinin http://www.citisight.com/baku/musculture.html;
Azərbaycana dair turist soraq kitabçası
http://5c.az-
eri.com/travel/culture.html
saytlarını və həmçinin bəzi digər
layihələri də öz məna bitkinliyi və tərtibat peşəkarlığı baxımın-
dan yuxarıda adı çəkilən saytlara aid etmək olar.
Fərəhli haldır ki, Azərbaycanda 2000-ci ildən etibarən
İnternetdə mədəniyyət və incəsənətin inkişafı məsələlərinə
mühüm yer ayrılan birgə Azərbaycan Portal İnkişafı layihəsi
həyata keçirilməyə başlanmışdır. Ümumdünya Bərpa və İnkişaf
Bankı tərəfindən maliyyələşdirilən bu layihə Azərbaycan
cəmiyyətinin üç sektorunun – dövlət, özəl və vətəndaş cəmiyyəti
sektorlarının qarşılıqlı fəaliyyəti əsasında həyata keçirilir. Sayt
http://www.gateway.az ünvanında yerləşir və bir çox
mütəxəssislərin rəyinə görə müəyyən müddətdən sonra bir növü
Azərbaycan internetinin “mərkəzi”nə çevriləcəkdir. Portalda
müxtəlif ictimai həyat sahələrinə dair materiallar, xəbərlər,
həmçinin “azərinet”in böyük baza resursları təmsil olunmuşdur.
Fərəhləndirici faktlardan biri də son iki ildə “azərinet”də
müxtəlif qəzet və jurnalların çox sayda keyfiyyətli saytlarının
191
meydana çıxmasıdır. Veb saytları yaradılması prossesinə dövlət
strukturları da fəal qoşulmuşdur. Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin http://www.president.az; demək olar ki, bütün na-
zirlik və dövlət komitələrinin, Azərbaycan Respublikası
səfirliklərinin (bunların arasında Azərbaycanın ABŞ-dakı (158)
və Rusiya Federasiyasındakı (159) səfirliklərinin saytları da var)
saytları yaradılmışdır. Bütün bunlar bilavasitə demokratikləşmə,
şəffaflıq və dövlət strukturları haqda informasiyalara yol tapıl-
ması meyllərini əks etdirir. Azərbaycanın özündə yaradılan
layihələrlə yanaşı mədəniyyət sahəsində bir neçə beynəlxalq
şəbəkə layihəsi də mövcuddur. Onlardan ən mühümü Avropa
Şurası və “ERİKarts” Mədəniyyət Sahəsində Müqayisəli
Tədqiqatlar İnstitutunun “Avropada Mədəniyyət siyasəti: əsas
faktların və tendensiyaların kompendiumu” birgə layihəsidir.
Azərbaycanın Mədəniyyət Nazirliyi 1999-cu ildən həmin
layihədə iştirak edir.
Mədəniyyət industriyaları gələcəkdə inkişaf üçün böyük
potensiala malikdir. Rahat idarə edilə bilən bu sahə yaxşı
təminat və mədəniyyət aləmi ilə tərəfdaşlığın müdafiə olunması
şəraitində qarşılıqlı faydalı münasibətlər üçün zəmin yarada
bilər.
2.2.2.
Milli-mənəvi irsin qorunması ilə bağlı görülən
tədbirlər və bu sahədə beynəlxalq təşkilatlarla qarşılıqlı
əməkdaşlıq
Azərbaycanlılar öz tarixi irslərilə çox fəxr edirlər və heç
şübhəsiz, onların buna haqqı vardır. Bu irs bütün ölkə üzrə
Qobustandakı mezolit dövrünün qayaüstü rəsmlərindən,
atəşpərəstlərin Bakı yaxınlığındakı “Atəşgah” məbədindən,
Şirvanşahlar Sarayı və bütövlükdə İçəri Şəhərdən (orta əsrlər
Bakısı), Kiş kəndindəki alban kilsəsindən, Şəki qalası və Xan
sarayından, birinci neft yüksəlişi zamanı Bakıda tikilən gözəl
binalardan tutmuş tarixi irsin digər çoxsaylı gözəl və
192
diqqətəlayiq şəhər nümunələrinə, qala və məscidlərə, kilsə,
məbəd və milli tikililərə qədər polietnik və çox mədəniyyətli
keçmişin bütün daşıyıcılarını əhatə edir (139).
Hər bir xalqın mədəni irsi onun milli yaradıcılıq potensialının
etibarlı göstəricisidir. Mədəni irsin qorunması və inkişaf
etdirilməsi ümumilikdə cəmiyyətin inkişafının və bütün
sahələrdə yüksək nailiyyətlər əldə etmək cəhdlərinin ayrılmaz
bir hissəsidir. Tarix və memarlıq abidələri, muzeylər,
kitabxanalar və arxivlər mədəni irsi mühafizə edən ən mühüm
mədəniyyət ocaqlarıdır.
1998-ci ilin aprel ayının 10-da “Tarix və mədəniyyət
abidələrinin qorunması” haqqında (75) Azərbaycan
Respublikasının Qanunu qəbul edilmişdir. Bu Qanun tarix və
mədəniyyət abidələrinin qorunması, öyrənilməsi və onlardan
istifadə ilə bağlı münasibətləri tənzimləyir. Tarix və mədəniyyət
abidələri – arxeoloji və memarlıq obyektləri, etnoqrafik,
numizmatik, epiqrafik, antropoloji materiallar, tarixi hadisə və
şəxsiyyətlərlə bağlı olan bina, xatirə yerləri, əşyalar, xalqın dini
əqidəsi ilə bağlı dəyərlərdir. Burada deyilir ki, tarix və
mədəniyyət abidələri xalqın milli sərvətidir. Abidələr daşınar
(səyyar) və daşınmaz (stasionar) ola bilər. Daşınar abidələr
muzeylərdə, arxivlərdə, fondlarda, sərgilərdə və digər münasib
yerlərdə, daşınmaz abidələr əksər hallarda arxeoloji və memarlıq
abidələri olmaqla, olduğu və inşa edildiyi yerlərdə qorunur. Bu
Qanunda qeyd edilir ki, Azərbaycan xalqının zəngin milli
mədəniyyətinin qorunub saxlanması dövlətimizin ən mühüm
vəzivələrindən biridir. Mədəni sərvətlərin qorunub saxlanması
və istifadəsi problemləri ölkənin əsas Qanununda – Azərbaycan
Respublikasının Konstitusiyasında da öz əksini tapmışdır: “Hər
kəs tarixi, mədəni və mənəvi irsə hörmətlə yanaşmalı, ona qayğı
göstərməli, tarix və mədəniyyət abidələrini qorumalıdır”(9, s.24)
Azərbaycan keçid dövrü şəraitində, mədəniyyət sahəsində
kəskin tənəzzüllə üzləşmişdir. Bir çox kütləvi mədəniyyət
mərkəzlərinin ( müzeylər, kitabxanalar, parklar, teatr və konsert
Dostları ilə paylaş: |