Microsoft Word Yeyil-n-bitkil-rin-m-alic-vi-xass-l-ri doc

 
205
Omeqa-3  və  omeqa-6  yağ  turşularının  müəyyən  səviyyədə 
qəbul  edilməsi  çox  vacibdir.  Çünki  bu  nisbətin  pozulması 
immunitet  və  ürək  xəstəlikləri,  o  cümlədən  xərçəng  xəstəliyi 
kimi bir çox xəstəliklərin inkişafına gətirib çıxarır. Məhz, buna 
görə də, bir çox insanlar zeytun yağı ilə şəfa tapırlar. Amerika 
Ürək  Cəmiyyəti  ürək  xəstəlikləri  riskini  azaltmaq  üçün 
doymamış  turşulu  yağ  pəhrizinin  30%-ni  az  yağlı  pəhrizə 
alternativ ola biləcəyini bildirir. 
 
Xərçəng xəstəliyinin qarşısının alınması 
 
“The  Archives  of  Internal  Medicine”  jurnalında  dərc 
olunan  bir  tədqiqat  əsəri  yüksək  nisbətdə  doymamış  yağ 
istifadə edən qadınların döş xərçənginə düçar olması riskinin az 
olduğunu göstərmişdir.  
Nyu-Yorkda  Buffalo  Universiteti  tədqiqatçılarının  apar-
dığı başqa bir çalışmada isə bitki  yağlarından biri kimi zeytun 
yağının  β-sitosterolun  prostat  xərçəng  hüceyrələrinin  yaran-
masının qarşısını almaqda kömək etdiyi bildirilir. Tədqiqatçılar 
β
  -sitosterolun  hüceyrələrin  bölünməməsi  əmrini  verən 
hüceyrədaxili  xəbərləşmə  sistemini  gücləndirdiyi,  bununla  da 
hüceyrə  böyüməsi  nəzarətdən  çıxmadan  xərçəngin  qarşısının 
alına biləcəyi nəticəsinə gəliblər. 
Oksford  Universitetinin  həkimləri  tərəfindən  aparılan 
sonuncu  araşdırmada  da  zeytun  yağının  bağırsaq  xərçənginə 
qarşı qoruyucu xüsusiyyətə malik olduğu aşkar edilib. Həkim-
lər  zeytun  yağının  bağırsaq  xərçənginin  başlamasının  qarşısını 
almaq  üçün  mədədəki  turşu  ilə  reaksiyaya  girdiyini  kəşf 
ediblər.  Oksford  tədqiqatçıları  zeytun  yağının  öd  turşusu  miq-
darını  azaldaraq  və  DAO  (diamin  oksidaz  adlı  ferment) 
səviyyəsini yüksəldərək anormal hüceyrə artımına və xərçəngə 
qarşı qoruyucu olduğunu da üzə çıxarıblar. 
 
 
 
206
Artritin (oynaq iltihabı) qarşısının alınması 
 
Tədqiqatçıların  hesabatlarına  görə,  bol  miqdarda  zeytun 
yağı  və  bişmiş  tərəvəz  yeyən  insanların  oynaqlarındakı  şişmə, 
qızartı  və  ağrıya  (xroniki  iltihablanmaya)  səbəb  olan  revmatik 
artrit keçirmək riskini azaldıır. 
 
Sümüyün inkişafına kömək etməsi 
 
Zeytun  yağının  tərkibindəki  E,  A,  D  və  K  vitaminləri 
uşaqların  və  yeniyetmələrin  sümüyünün  inkişafına  kömək 
etməsi,  kalsium  miqdarını  sabitləşdirərək  sümükləri  güclən-
dirməsi baxımından çox vacibdir. Bu yağlar yaşlılara da xüsusi 
tövsiyə  edilir,  çünki  həzm  olunması  asandır  və  minerallarla 
bədəndə istifadəsinə kömək edir. Həmçinin, sümük mineraliza-
siyasını (mineralların sümüklərdə çökməsi) hərəkətə keçirərək, 
kalsium  itkisinə  əngəl  olur.  Sümüklər  orqanizmin  mineral 
quruluşunun  anbarını  yaradır  və  sümüklərdə  mineral  yığımı 
olmayanda sümük yumşalması kimi ciddi problem əmələ gəlir. 
Bu  baxımdan,  zeytun  yağının  skelet  quruluşuna  çox  müsbət 
təsiri var. 
 
Qocalmağın qarşısını alır 
 
Zeytun  yağının  tərkibindəki  vitaminlər  hüceyrələri 
təzələmək  xüsusiyyətinə  malik  olduğu  üçün  ondan  qocalığın 
qarşısının  alınmasında  da  istifadə  edilir,  çünki  zeytun  yağı 
dərini  qidalandırır  və  qoruyur.  Qidalar  bədənimizdə  enerjiyə 
çevrilərək oksidant adlı bəzi maddələr ortaya çıxır. Zeytun yağı 
özündə  ehtiva  etdiyi  çoxsaylı  antioksidant  maddələrlə  bədənin 
zərərli  maddələrlə  zədələnməsinin  qarşısını  alır,  hüceyrələri-
mizi təzələyir, toxuma və orqanlarımızın yağlanmasını ləngidir. 
Zeytun  yağı  bədənimizdəki  hüceyrələrə  zərər  verən,  onları 
qocaldan  “sərbəst  radikallara”  təzyiq  edən  E  vitamini  baxı-

---

 
207
mından da zəngindir. 
Uşaqların inkişafına müsbət təsiri 
 
Zeytun  və  zeytun  yağı  tərkibində  olan  linolen  turşusuna 
(omeqa-6  yağ  turşusu)  görə  təzə  doğulmuş  körpələr,  inkişaf 
mərhələsində olan uşaqlar üçün çox faydalı bir qidadır. Linolen 
turşusunun  az  olması  uşağın  inkişafının  ləngiməsinə  və  bəzi 
dəri  problemlərinin  yaranmasına  səbəb  ola  bilər.  Zeytun 
yağında bədənimizdə olan zərərli maddələrin təsirinin qarşısını 
alan  antioksidant  elementlər  və  insan  üçün  böyük  əhəmiyyət 
kəsb edən  yağ turşuları  var.  Bunlar da hormonlara dəstək olur 
və  hüceyrə  zərinin  əmələ  gəlməsinə  kömək  edir.  Zeytun  yağı 
ana  südündəki  yağ  turşusu  nisbətinə  oxşayır,  bununla  bərabər 
bir çox doymamış tərkiblərə də malikdir. 
Zeytun yağı insan bədəni tərəfindən əldə edilə bilməyən, 
həmçinin,  bədənin  zəruri  ehtiyac  duyduğu  əsas  yağlı  turşular 
baxımından  kifayət  edəcək  bir  mənbədir.  Bu  amillər  zeytun 
yağını təzə doğulan körpələr üçün çox faydalı maddəyə çevirir. 
Doğuşdan  əvvəl  və  sonra  körpə  beyninin  və  sinir  sisteminin 
təbii inkişafına müsbət təsiri olduğuna görə, mütəxəssislər tərə-
findən  analara  məsləhət  görülən  yeganə  yağ  yenə  zeytun 
yağıdır.  Bu  yağ  ana  südündəkinə  yaxın  miqdarda  linolen 
turşusu ehtiva edir. Bununla yanaşı, yağsız inək südünə zeytun 
yağı əlavə ediləndə, o ana südü qədər təbii bir qida xüsusiyyəti 
qazanır. 
 
Təzyiqi aşağı salması 
 
“The Archives of Internal Medicine” jurnalının 2000-ci il 
27  mart  tarixli  sayında  dərc  olunan  bir  araşdırma  zeytun 
yağının  yuxarı  qan  təzyiqinə  müsbət  təsirini  bir  daha  vurğula-
mışdır. Bundan başqa, zeytun yağının yarpağından təzyiqi aşağı 
salan dərmanlar hazırlanır. 
 
 
208
 
Daxili orqanlara faydası 
 
sti  və  ya  soyuq  halda  qəbul  edilməsindən  asılı  olma-
yaraq zeytun  yağı mədə turşusunu azaldaraq mədəni qastrit və 
xora  kimi  xəstəliklərdən  qoruyur.  Bununla  yanaşı,  öd  ifrazını 
sürətləndirərək  onun  ən  mükəmməl  hala  gəlməsini  təmin  edir. 
Öd  kisəsinin  boşalma  fəaliyyətini  nizamlayır  və  öddaşı  riskini 
azaldır. Tərkibindəki xlor sayəsində də qaraciyərin çalışmasına 
kömək  edir.  Bununla  da  bədənin  tullantılardan  xilas  olmasını 
asanlaşdırır.  Bunlardan  başqa,  beyin,  aorta  damarlarının  da 
sağlamlığına müsbət təsir göstərir. 
Zeytun  yağı  bütün  bu  xüsusiyyətlərinə  görə  son  dövr-
lərdə mütəxəssislərin diqqətini cəlb edir. Mütəxəssislərin izah-
larından bir qismi ilə tanış olaq. 
Sağlamlıq  və  qidalanma  sahəsində  nüfuzlu  şəxslərdən 
biri  sayılan,  “Qida  əczaxanası”  (“The  Food  Pharmacy”)  və 
“Qidalar  –  möcüzəli  dərmanlarımız”  (“Food  –  Your  Miracle 
Medicine”)  kitablarının  müəllifi,  SNN  telekanalının  mükafatlı 
müxbiri,  beynəlxalq  köşə  yazarı  olan  Jan  Karper:  -  “Italiyada 
aparılan  yeni  tədqiqatlar  nəticəsində  zeytun  yağının  özündə 
LDL  xolesterinin  arteriya  damarlarına  tıxac  yaratmaq  xüsu-
siyyəti  də  daxil  olmaqla  bəzi  xəstəlik  mərhələləri  ilə  döyüşən 
… antioksidantlar ehtiva etdiyini aşkarlayıb”. 
Pəhriz  və  qidalanma  mütəxəssisi  Pet  Beird:  -  “Zeytun 
yağının hərtərəfliliyi…onun bədənin sağlamlığına olan faydası 
haqqında öyrənəcəyimiz daha çox şey var”. 
Harvard  Universitetinin  xalq  sağlamlığı  məktəbi 
epidemiologiya  bölümü  başqanı  dr.  Dimitrios  Triçopulos:  - 
“Amerikalı qadınlar doymuş yağların əvəzinə daha çox zeytun 
yağı  istifadə  etsəydilər,  döş  xərçəngi  riskində  50%  qədər 
azalma  baş  verə  bilərdi…  Zeytun  yağı  bəzi  bədxassəli  şiş 
növlərinə  –  prostat,  döş,  onurğa,  pulcuqlu  hüceyrə  və  qida 
borusu şişlərinə qarşı qoruyucu təsirə malikdir”. 

---