Microsoft Word Zakir Bayramli 2017 new editted22222. docx
Yüklə 25,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dağbilici kəndinə gələn tayfa və nəsillərin bu kənddə məskunlaşması barədə.
- 3. Gilanlılar
- Kənddə danışıq dili.
- Dini ibadət yerləri.
- Kəndin qədimliyini təsdiq edən qəbiristanlıqlar.
- Kənddə əhalinin məşğuliyyəti
- Dağbilici kəndi 1941-1945-ci illərdə.
~ 64 ~ getmək nəsib olub. Demək olar ki, yeniyetməlik, gənclik dövründən başla- mış indiyədək mən Dağbilicidə dəfələrlə olmuşam. Bu kənddəki qohumlara, tanışlara və dostlara qonaq gəlmişəm. Hər gələndə bu kəndin tarixi ilə maraqlanmağa can atsam da bir şey alınmayıb. Buna baxmayaraq ildə bir neçə dəfə maşınla mən bu kəndin içərisindən keçib başqa kəndlərə də getmişəm. Çünki Sumaqovaya, Mumluya, Zeyvəyə, Pirəbədilə, Qorğana və digər kəndlərə iş dalınca, həmçinin toya, hüzürə, ya da təbiət qoynuna gəzintiyə, qonaqlığaya getməkçin mütləq bu kənddən keçməlisən.
Hal-hazırda Dağbilici kəndində müxtəlif tayfalar və nəsillər yaşayır. Bunlara aşağıdakılar daxildir:
hərindən köçərək Dağbiliciyə daimi məskunlaşmağa gəliblər. 2. Rəhmanlılar. Həmyerlimiz, mənim tarix müəllimim olmuş Nurbala Quliyevin “Bura Gülüstani-İrəm torpağıdır” kitabında (Bakı “Şuşa” nəşriyyatı, 2005-ci il) göstərilir ki, Abşeronun indiki Ramana kəndində Rəhmanlı qalası var. Şabran (keçmiş Dəvəçi) rayonu ərazisində yaşayan rəhmanlılar da həmin Ramana kəndindən köçüb bura gələn ailələrdir. Müəllif həmin əsərin 163-cü səhifəsində göstərir ki, o vaxtlar Ramana tayfasından üç ailə və ya iki qardaş Orta Əmirxanlı kəndinə, iki ailə Dağbiliciyə, bir ailə isə Pirəbədil kəndinə köçüb gəlmiş və orda daimi məskunlaşmışdır. Bu ailələrdən çoxusu sonralar həmin kəndlərdən Bakı şəhərinə və digər yerlərə köçmüşlər. İndi Şabran rayonunun Orta Əmirxanlı kəndindən olan Dilbər Ağayevin övladları Ağaqulunun, Akifin, Arifin, Abdulkərim Bağırovun, Faiq, Namiq, Sevda, Şahbala Quliyevin, Nurbala və digərlərinin övladları, nəvələri
~ 65 ~ və nəticələri Rəhmanlılar tayfasına və ya nəslinə aiddir. Rəhmətlik qaynatam Gülağa kişi və qaynım Şakir Quliyevlər də Rəhmanlı nəslindəndir. Qaynatam Gülağa kişi əslən Bili- cidən olan musiqimizin ecazkar ustası, el sənətkarı Nurağa Rəhmanovu həmişə “xaloğlu” - deyə çağırardı. 3. Gilanlılar: İranın Gilan şəhərindən köçüb Dağbiliciyə daimi yaşamağa gələnlərdir. Bundan başqa kənddə vaxtıkən Suriyanın Şam şəhərin- dən də köçüb gələn ailələr də vardır. Kənd ağsaqqalları söy- ləyir ki, onların ulu babalarının dediklərinə görə hətta Hindistandan da köçüb gəlmiş köçəri tayfaların vaxtıkən bu kənddə məskunlaşdığı ehtimal olunur.
tat dilində, istədiyi hallarda isə Azərbaycan dilində sərbəst danışırlar. Lakin yazı zamanı Azərbaycan dilindən geniş istifadə olunur. Bilici İnzibati Ərazi Dairəsində fəaliyyət göstərən Dağbilici kənd tam orta, Düzbilici və Taxtalar kənd ümumi orta məktəblərinin hamısında dərslər Azərbaycan dilində keçirilir. Dağbilici kəndində əhalinin tərkibi tatlardan ibarət olduğu üçün həmişə bu yaşayış məntəqəsi Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin, rayon İcra Hakimiyyətinin və rayon Təhsil Şöbəsinin diqqət mərkəzində olub. Təhsildə işlədiyim 40 ildən artıq vaxt ərizində daim bu məktəbdə hazırlıq sinfinin təşkil edildiyini və fəaliyyət göstərdiyini görmüşəm. Bu da birinci sinifdə yeni dərsə başlayan fidan balaların Azərbaycan dilində sərbəst danışmalarına və yazı işlərinə xeylı komək edib. Dini ibadət yerləri. Kənddə qədim dövrlərdə tikilmiş məscid binası vardır. Qədim olsa da son illərdə bu müqəddəs ocaq əsaslı təmir olunaraq yararlı hala salınıb. Ağsaqqalların söylədiyinə görə XX əsrin əvvəllərinə qədər həmin məscid nəzdində mollaxana fəaliyyət göstərib. Burada Molla Qafar
~ 66 ~ adlı şəriət müəllimi kənd uşaqlarına dini təhsil verirdi. Mollaxanada kəndin kiçik yaşlı uşaqları kənddə bir və ya iki il təhsil alaraq ərəb əlifbasını öyrənir, onlara şəriət dərsləri keçirdilər. Təhsilin ardını isə qonşu Qələgah kəndində və digər yerlərdə davam etdirirdilər. Kəndin qədimliyini təsdiq edən qəbiristanlıqlar. Dağbi- lici kəndinin içərisində Şabran- Zeyvə yolunun kəndin içəri- sindən keçən hissəsinin sağ tərəfində (köhnə sovxoz idarəsinin qonşuluğunda) bir qəbiristanlıq var. Adına “Pir xanım bəy” qəbiristanlığı deyirlər. Bu yerin belə adlandırılması barədə kənd camaatının dilində-dodağında bir rəvayət bu günə kimi yaşayır:
Dağbilici kəndinin içərisindəki qəbiristanlığındakı qəbir daşları kəndin qədimliyindən xəbər verir RƏVAYƏT. Qədim zamanlarda bir bəy öz xanımı və digər ailə üzvləri ilə birlikdə Dağbilici kəndinə qonaq gəlir. Lakin tale üzünə gülmür. Bəyin özü və qalan bütün ailəsi kənddə xəstələnərək vəfat edir. Onlar elə kəndin içərisində indi qəbirlər olan yerdə dəfn olunublar. Dağbilici kəndinin üst tərəfində hündür sahədə Şabran- ~ 67 ~ Zeyvə asvalt yolunun sol tərəfindəki meşəlik ərazidə kəndin Pirəmbəl piri adlanan qəbirisanlığı vardır. Burada son zaman- larda dünyasını dəyişən insanlar dəfn olunur. Bunlardan əlavə kəndin ətrafında iki qədim qəbiristanlıq vardır. Bu qəbirstanlıqlarda qədim daş kitabələr Dağbilici kəndinin çox ulu keçmişindən xəbər verir. Qəbristanlıqdakı kitabələrdən rayondakı tarix və ölkəşünaslıq muzeyinə də gətirilib. “Dədə Qorqud” filmində göstərilən qəbir daşlarına uyğun bu qəbiristanlıqlarda “Məndilbəsər “adlanan baş daşları da mövcuddur.
bilici kəndində yaşayan əhalinin məşğuliyyəti əsasən kənd təsərrüfatı işləri ilə bağlı olub. Lakin bundan əlavə burada bir sıra sənətkarlıq növləri: İplik üçün yun əyirmə, boyaqçılıq, xalçaçılıq və toxuculuq (bura palaz, gəbə, xurcun, yəhərüstü, kiçik və böyük ayaqaltılar, köynək, corab və s. toxunma mallar daxildir), dulusçuluq, dəmirçilik və digər sənət sahələri inkişaf edib.
Dağbilici kəndinin kənd təsərrüfatına yararlı torpaqları- nın demək olar ki, hamısı dəmyə şəraitində becərilir. Keçmiş sovxoz dövründə sualti torpaqlar Mumlu, Xəlfələr, Düzbilici və Taxtalar kəndi yaxınlığındakı ərazilərdən ayrılmışdı. Kənd torpaqlarında taxılçılıq, bağçılıq, bostançılıq indi də inkişaf etdirilir. Keçmiş Sovet dövründə burada baramaçılıq geniş surətdə inkişaf etmişdi. Qədim zamanlardan bu kənddə fərdi qaydada cəhrə vasitəsilə yun ip əyirmə, təbii bitkilərdən istifadə olunmaqla boyaqçılıq sənətləri çox dəbdə olub. Qadınlar arasında əl ilə xalça toxumaq sənətini bu gün də davam etdirənlər var.
Böyük Vətən müharibəsi dövründə isə bu kənd cəbhəni dənli bitkilərlə, xüsusilə taxılla, eləcə də soğan və diğər məhsullarla təmin edilməsində böyük rol oynayıb. Bu kəndin müharibəyə Yüklə 25,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|