498
Mirzə Ələkbər Sabir
D i d ə - göz; d i d e y i-ş ə h
1
a - ala gözlər; d i d e y i - x u d b i n - ancaq özünü
sevən, eqoist.
D i d ə n ə m - gözüyaşlı.
D i d u b u s - görüşüb-öpüşmək.
D i k k ə - səki, skamya.
D i 1 a r a - ürək bəzəyən, könül oxşayan, gözəl dilbər.
D i l a r a m - ürək sakit edən, fərəh verən.
D i 1 a z a r - qəlb incidən, ürək sındıran.
D i l d a r - yar, sevgili, canan.
D i 1 d a d ə - aşiq, vurğun, mübtəla; ürəyini, qəlbini həsr etmiş olan.
D i 1 f i r i b - könül aldadan; çox gözəl.
D i 1 g ü ş a - könül açan.
D i l i - z a r - inləyən qəlb.
D i 1 k ə b a b - qəlbi yanmış, çox əzab çəkmiş, çox zülm görmüş.
D i 1 n ə v a z - könül oxşayan.
D i 1 p ə z i r - ürəkalan, cazibəli.
D i l r ü b a - ürəkçəkən, cazibəli, gözəl.
D i 1 s u z - qəlbi yanan; ürək yandıran; v a q i e y i - d i l s u z - ürək yandıran, fəla-
kətli hadisə.
D i l ş a d - sevinən, qəlbi şad.
D i n a r - qızıl pul.
D i raz-uzun.
D i r ə x ş ə n b ə - parlaq.
D i r ə m - gümüş pul.
D i r i ğ e t m ə k - əsirgəmək, qıymamaq.
D i r i n - köhnə, qədim; d u s t i-d i r i n - köhnə dost.
D i ş r ə - bayıra, xaricə, dışarı.
D i v a n ə s ə r - dəli; vurğun, məftun.
D ö v l ə t s ə r a ( y ) - hökumət sarayı, dövlət binası.
D ö v r e y i - t ə h s i l - təhsil illəri.
D ö v r i - q ə z a - tale, qəza-qədər, bəxt.
D u d ə - his, tüstü; məc. cəhalət.
D u d m a n - xanədan, sülalə; böyük ailə, nəsil.
D u m (d u m a) - çar Rusiyasında qanunverici, yaxud inzibati vəzifə daşıyan
nümayəndələr məclisi.
D u n - alçaq.
D u r b i n - uzaqgörən.
D ü ç a r a n - düçar olanlar, giriftar olanlar.
D ü ç e ş m - iki göz; n u r i-d ü ç e ş m i m - iki gözümün işığı,
D ü n i m ə — iki yarım, ikiyə parçalanmış.
499
Hophopnamə
D ü r r İ-Ə d ə n - Ədən incisi. (Ədən - Yəməndə bir şəhərin ad
1
d
1
r, dürləri ilə
məşhurdur).
D ü v ə 1 - dövlətlər, hökumətlər.
E
E c a z - möcüzə.
E h m a l e y l ə m ə k - etinasızlıq, əhəmiyyət verməmək.
E h t i k a r - taxıl və ya başqa məhsulu saxlayıb sonra baha qiymətə satma.
E 1 a m - məlum etmə, bildirmə.
E ş ş ə k x i s a l - eşşək təbiətli.
E
t i d a 1 - orta hal, mötədillik.
E
t i 1 a - yüksəliş, tərəqqi, irəliləyiş.
E t i n a - çox diqqət, əhəmiyyət vermə; n ə z ə r i-e t i n a - çox fikir verib çalışma.
E y (eyi) - yaxşı, daha yaxşı.
E y b c u - eyib axtaran.
E
y d - bayram.
E y m ə n - arxayın.
E y n - göz.
E y t a m - yetimlər.
E’zaz - əzizləmə, hörmət etmə.
Ə
Ə b a - ruhanilərin, mömin adamların geydikləri uzun üst geyimi.
Ə b a-q ə b a - ruhanilərin geydikləri uzun paltarlar.
Ə b a b i 1 - dağ qaranquşu.
Ə b c ə d - bax: səfəs.
Ə b d - qul.
Ə b d a 1 - sufizm təriqətlərindən biri; dərviştəbiət adam.
Ə b ə d a - əsla; heç vaxt, qətiyyən.
Ə b ə v e y n - atalar, ata-baba.
Ə b n a - oğullar.
Ə b r - bulud.
Ə b r i-s i y ə h - qara bulud.
Ə c a m i r - qaragünıh, avam xalq.
Ə c ə m - fars.
Ə c i b - təəccüblü, qəribə.
Ə c r a m - cisimlər, kainatda olan kürələr, ulduzlar.
Ə c s a m - cisimlər.
Ə d d - sayma.
500
Mirzə Ələkbər Sabir
Ə d ə b i s t a n - ədəb yeri, elm, bilik yeri.
Ə d i - ədalət, həqiqət tərəfdarı olma; bərabərlik.
Ə d n a - çox dəni, ən alçaq, rəzil.
Ə f k a r - fikirlər, niyyətlər.
Ə f s u n - bax: füsun.
Ə f s ü r d ə - xarab olmuş, solmuş.
Ə ğ 1 ə b - çoxluq, əksəriyyət.
Ə ğ n i y a - dövlətlilər.
Ə h b a b - dostlar.
Ə h f a d - nəvələr, övlad, nəsil.
Ə h k a m - hökmlər, əmrlər; qüvvət, nüfuz.
Ə h l - xalq.
Ə h 1 i-d i y a r - bir ölkədə yaşayanlar, bir vətən əhli.
Ə h 1 i-n ə z ər - baxan, görən, göz yetirən.
Ə h l i - z a h i r - dünya adamı, ancaq gördüyünə inanan və bununla da yaşayan.
Ə h m ə z - ən qüvvətli, ən möhkəm.
Ə h m ə z i-q a ə t - çox itaət, çox ibadət.
Ə h r a r - hürriyyətçilər, hürriyyətpərvərlər.
Ə h z a n - hüznlər, qəmlər, kədərlər.
Ə x b a r - xəbərlər.
Ə x v a n - qardaşlar.
Ə x z (etmək) - almaq, əldə etmək, mənimsəmək.
Ə k b ə r - böyük, dəstəbaşı.
Ə k 1 - yemək.
Ə k v a n - kövnlər, varlıqlar; dünya.
Ə q d ə s - ən müqəddəs, ən qiymətli.
Ə q l i - s ə l i m - sağlam ağıl, dürüst, doğru, düşünən baş.
Ə q s a (y) - uzaqda olan, ən uzaq; ə q s a y i-Ş ə r q - Uzaq Şərq.
Ə q v a 1 - qövllər, sözlər.
Ə q v a l i - h ə k i m a n ə - alimanə, filosofanə sözlər.
Ə q v a m - qövmlər, tayfalar, millətlər.
Ə 1 a i q - əlaqələr, rabitələr.
Ə l a m a n - amandır, kömək edin!
Ə 1 a m a t - əlamətlər, nişanlar.
Ə l a n - indi.
Ə 1 ə m - bayraq.
Ə 1
1
i r a q - ayrılıq, ittihadın əksi.
Ə 1 h ə q — həqiqətdə, doğrusu.
Ə 1 h ə z ə r — həzər olsun, uzaq olsun.
Ə 1 q a b - ləqəblər, müxtəlif titul adlan.
501
Hophopnamə
Ə 1 q i s s ə - xülasə, qısası.
Ə l m i n n ə t ü l i l l a h - şükür Allaha.
Ə
1
y
ö v m - bu gün, indi.
Ə 1 z ə m - çox lazımlı, zəruri.
Ə m d ə n - qəsdən, bilə-bilə, qərəzlə.
Ə m i q - dərin.
Ə min - əminlik, arxayınlıq, rahatlıq, qorxusuzluq. Çox vaxt «aman» sözü ilə birlikdə
işlənir.
Ə m n i y y ə t f ə z a - əminlik artıran.
Ə m r - iş.
Ə m r ə d - hələ bığı-saqqalı çıxmamış gənc.
Əmr i-m ə a ş - məişət işi, dolanacaq vasitəsi.
Ə m s a l - misilər, bənzərlər.
Ə n a m - xalq, camaat.
Ə n a r - nar.
Ə n c a m - son, axır, aqibət.
Ə n c ü m a n - məclis, şura; konqres; cəmiyyət.
Ə n d u h - qəm, qüssə.
Ə n f a s - nəfəslər; dua kimi bir şey oxuyub üfürmə.
Ə n h a r - nəhrlər, çaylar.
Ə n i s - dost, yoldaş.
Ə n k ə h t ü - nikahlayıram.
Ə n q ə r i b - yaxında, tezliklə.
Ə n v a - növlər, növbənöv.
Ə n z a r - nəzərlər.
Ə r b a b - əhl, sahib, bir işin və ya şeyin əhli, peşəkarı.
Ə r b a b i - h ə v ə s - həvəslilər.
Ə r ə r — ardıc ağacı, dağ sərvi (gözəllərin boy-buxununa təşbeh edilir).
Ə r ə z - təbii olmayan, müvəqqəti, keçici hal.
Ə r k a n
1
- hökumətin baş adamları, nazirlər, əyan.
Ə r k a n
2
- rüknlər, baş üzvlər; ə r k a n i - d ö v l ə t - dövlət başçıları.
Ə r k a n 1
1
- arxalı, qüvvətli, möhkəm, dayaqlı.
Ə r r a d ə - araba, top arabası.
Ə r s - paslı dəmir döyülərkən tökülən çürük qırıntı.
Ə r s ə - meydan; vuruş meydanı; dünya; boş geniş sahə.
Ərş i-m ü ə 1 1 a - dini etiqada görə göyün doqquzuncu təbəqəsi.
Ə fv ah-ruhlar.
Ə r z - 1. müddət; 2. bildirmə, söyləmə, şikayət etmə, göstərmə.
Ə r z a n - ucuz.
Ə r z ə n - darı.
Dostları ilə paylaş: |