Moderniteden postmoderniteye uzanan bir köPRÜ: zygmunt bauman
Yüklə 2,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
| duyarlı”
hale getirerek, böylece postmodern çağın ihtiyacı olan hoşgörünün de gelişebileceğini savunur. 287 Bauman, nihaî olarak tamamen modern sosyoloji karşıtlığına yerleşen bir postmodern sosyolojiden ziyade, postmodernitenin sosyolojisinin gelişmesinden yanadır. Çünkü Bauman, postmodern sosyoloji tüm modern sosyolojik skalayı reddedebilecekken, modern toplumdan farklı bir deneyim olan postmodernitenin sosyolojisinin modern sosyolojinin bir devamı olduğunu belirtir, fakat postmodern toplumu modern toplumdan ayrı olarak görür. Kısaca Bauman, “postmodernitenin 283 Bauman, Sosyolojik Düşünmek, s.256. 284 Bauman, Sosyolojik Düşünmek, s.238 285 Karadeniz, s.40. 286 Bauman, Sosyolojik Düşünmek, s.257. 287 Bauman, Sosyolojik Düşünmek, s.25. 119 sosyolojisi kuramını” geliştirir. 288 Bu kuramın temel unsurlarını Ritzer’in aktarmasına göre, Bauman şöyle sıralamaktadır: 1. Postmodern dünya karmaşık ve tahmin edilemezdir. 2. Postmodern dünya merkezi bir hedef örgütü olmadığı ve pek çok tek amaçlı aktör içerdiği için karmaşıktır. Bu aktörlerin hiçbiri diğerlerine kontrol edecek kadar büyük değildir, her biri de kontrole karşı direnç gösterir. Aktörler kısmen birbirlerine bağımlı olsa da bu bağımlılık sabitlenemez; aktörler büyük ölçüde özerktir. Yani kendi kurumsal amaçlarını takip etmekte özgürdürler. 3. İçsel olarak düzenlenmiş olsalar bile, aktörler kaotik, belirsiz, müphem ve karşıt anlamların hüküm sürdüğü bir dünyada hareket eder. Postmodern dünyanın çeşitli halleri oldukça tesadüfîdir. Yani herhangi bir halin neden öyle olduğuna dair bir sebep yoktur; aktörler farklı davranacak olsa haller de farklı olabilir. Aktörler yaptıklarının dünyayı etkilediğinden haberdar olmalıdır. 4. Aktörlerin varoluşsal durumu oldukça akıcıdır. Aktörlerin kimliği sürekli kendileri tarafından deneme yanılma yöntemiyle inşa edilir. Kimlik sürekli değişir fakat herhangi bir doğrultuda ilerlemez. Belli bir anda, kimliğin kuruluşu var olan öğelerin yıkımı ve yeni öğelerin bir araya getirilmesini içerir. 5. Buradaki tek sabit öğe bedendir. Fakat onda bile aktörler bedenin yeşermesine sürekli dikkat eder. İnsanlar kendilerini kontrol edip, iyileştirecek faaliyetlerde (koşma, diyet) bulunur. Bu faaliyetler dışsal bir örgüt tarafından zorlanacak olsa karşı çıkarlar. Yani bu faaliyetler özgür insan aktörlerinin ürünü olarak algılanır. Daha genel olarak aktörlerin baskı altında olmadığını, cezp edildiğini söyleyebiliriz. 6. Önceden tasarlanmış bir hayat projesi olmadığı için, aktörler hayatlarını çizecek bir dizi yönelim noktasına ihtiyaç duyar. Bunlar başka (gerçek veya hayali) aktörler tarafından sunulur. Aktörler bunlara yaklaşmakta veya reddetmekte özgürdür. 7. Kaynaklara erişim aktörlerin kişisel varlıklarına, özellikle de sahip oldukları bilgiye göre değişir. Daha fazla bilgi sahibi olanlar daha çok kalıp arasında seçim yapabilir. Postmodern toplumdaki sosyal eşitsizliğin en büyük sebeplerinden biri seçme özgürlüğündeki farklılıktır. Bilgi de kaynakların yeniden bölüştürülmesindeki en temel unsurlardan biridir. Bilgiye yapılan vurgu ve bilginin temel bir kaynak olması, uzmanların konumunu güçlendirir. 289 Sonuç olarak Bauman postmodern dönemin yaşama deneyimine yönelirken, en baştan itibaren yaşanan değişimi ve yeni toplumsallığı anlamaya, yorumlamaya yani sosyolojik düşünmenin gerekliliğine dikkat çeker. Çünkü, katı, soğuk ve duygusuz modern bir bilim(özelde pozitivist sosyal bilimler), insanların farklılıklarını anlamaya ve insanlara birlikte yaşama şansı vermeyecek bir yapıdadır. Nitekim, Bauman hayatı boyunca sosyolojik gelişimini Varşovalı iki öğretmeninden öğrendiği gibi sürdürmeye 288 Ritzer-Stepnisky, s.200 289 Bauman’dan Akt. Ritzer-Stepnisky, s.200-201. 120 çalıştığını kendi ifadeleriyle: “bana öğrettikleri tek, asil ve büyük amacı, insanı anlama ve insanlar arası süren diyalogu olanaklı kılıp kolaylaştırmak olan sosyolojiyi beşeri bilimlerin altında bir disiplin olarak görmek oldu”ğunu söylerken her zaman pozitivist anlayışa mesafesini koruduğuna dikkat çeker. 290 Ayrıca daha sonraki sayfalarda üstünde duracağımız postmodern toplumun gündelik hayat deneyimleri, insan ilişkileri yani kısaca yeni toplumsal fenomenleri anlamada, Bauman’ın sosyolojik okumalarını hala aynı çizgide devam ettirdiği göreceğiz. Son olarak, postmodern entelektüelin yorumcu olduğunu belirten Bauman’a istinaden, yorumcu entelektüelin, Bauman’ın sosyoloji anlayışına ve yeni sosyolog tipine uyarlanabileceğini söyleyebiliriz. Yüklə 2,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|