Molekulyar kinetik nazariya haqida umumiy tushunchalar” mavzusidagi kurs ishi bajardi: Hakimov. G’ Kurs ishi rahbari: Yo’ldoshqori. Sh farg’ona 2023

m=m₀N ekanligini va (3) formulani e'tiborga olsak, u holda
(5a)
bo^£ladi. Demak, molyar massa molekulaning massasi bilan
Avogadro soni ko^£paytmasiga teng ekan. (5) dan ko^£rinadigan molyar massa larda o^’lchanadi, molyar massani M_n nisbiy molekulyar massa orqah ifodalash mumkin. m₀ ning (2)
dan topiladigan qiymatini va N_A ning (3) dagi qiymatini (4) ga qo‘yamiz:

Demak, molyar massa son jihatdan nisbiy molekulyar

massaga teng ekan. Masalan, karbonat angidrid (C0₂) ning
molyar massasi 0,044 kg/mo‘l ga, uglerodniki ga
mo 1
kislorodniki ga teng. 0‘lchashlar natijasida uglerod
atomining massasi m_oc = 1,995 • 10^-26 kg ekani aniqlangan. (4)
formuladagi kattaliklaming son qiymatini o‘miga qo‘yib Avogadro
sonini hisoblasak,

hosil bo‘ladi. Avogadro soni molekulyar fizika va kimyoda muhim

ahamiyatga ega bo‘lib, universal doimiy hisoblanadi. Modda miqdori
ma’lum bo‘lganda Avogadro sonidan foydalanib, molekulalar
sonini topish mumkin. Turli gazlar bilan olib borilgan tajribalardan
ko'rinadiki, bir xil harorat va bosimda har qanday gazning bir
mo‘l massasi birday hajmni egallaydi. Bunga Avogadro qonuni
deyiladi.
Normal sharoitda (T= 273 K temperatura va 1,013 • 10⁵ Pa
atmosfera bosimida) bir mo‘l gaz massasining hajmi
V_μ = 0,0224 m³/mo‘l
ekani aniqlangan. Bir mo‘l (yoki kmo‘l) moddaning hajmi molyar
hajm deb ataladi.
Normal sharoitda N_A Avogadro sonini bir mo‘1 gazning V m³
hisobida hajmiga bo‘lganimizda 1 m³ hajmdagi molekulalar sonini
topish mumkin. Bu son Loshmidt soni deyiladi va n₀ bilan
belgilanadi:

ya’ni
n₀ = 2,7 • 10²⁵ m^-3.