“moliya” fanidan O’quv-uslubiy qo'llanma bilim sohalari
Yüklə 3,16 Mb. Pdf görüntüsü
|
| qarzni ta’minlash
(collateralization) prinsipidan keng foydala-niladi. Shunday yondashuv tufayli, kreditorning qarz oluvchining faoliyati ustidan nazorat bo‘yicha xarajatlari sezilarli darajada kamayadi. Bu holatda unga faqat, qarzni ta’minlash sifatida taqdim qilingan aktiv- larning bozor qiymati qarzning asosiy summasi va uning foizini to‘lashga yetarli bo‘lishining tashvishini qilish qoladi, xolos. Texnologiyalar rivojlanib borgan sari qarzning ta’minlanishi uchun xizmat qiladigan turli xil ish aktivlari (masalan, qarz oluvchining tovar-moddiy zahirasiga kiruvchi tovarlar)ni baholashga, shuningdek, ular ustidan nazoratga ketadigan xarajatlar doimiy ravishda kamayib bormoqda. Buning natijasida bu kabi kelishuvlardan foydalanish sohasi kengay-moqda. Yo‘lga qo‘yilgan moliyaviy tizim tufayli komitent va komissioner o‘rtasidagi muammolarni ham yumshatish mumkin. Jumladan, agar perso-nal 45 ni boshqarish ishi uchun mukofotlash firma aksiyalarining bozor bahosi ko‘rsatkichiga bog‘liq bo‘lsa, menejerlar va aksionerlar manfa-atlarini aniqroq muvofiqlikka keltirish mumkin. Shuningdek, masalan, kredit shartnomasiga kreditorning huquqini qo‘shimcha sug‘urtalovchi ("equity kicker") alohida bandni kiritish imkoniyatini ham ko‘rib chiqamiz. Bu esa korporatsiya aksiyadorlari va kreditorlari manfaatlari o‘rtasida zid-diyatlar kelib chiqishi riskini kamaytirish imkonini beradi. Bu maqsadga erishishga kreditorga aksiyadorlar o‘rtasida taqsimlash uchun hisob-lanadigan foydalarda ishtirok etishiga yo‘l beradigan kredit keli-shuvining har qanday tartibi (alohida band) yordam beradi. Mazkur turdagi kengroq qo‘llaniladigan uslublardan biri, qarz to‘lanmagan holatda kreditorlar o‘rtasida foydadan ma’lum bir foizning taqsimlanishini o‘z ichiga oladi; boshqasi – kreditor o‘zining qarz summasini korporatsiya aksiyalarining oldindan kelishib olingan soniga konvertatsiya qilish huquqiga egaligidir. Boshqaruv personali firmaning aksiyadorlari tomonidan saylani-shini hisobga olish kerak. Bu shunga olib keladiki, aksiyadorlar va kreditorlar manfaatlarining ziddiyatlari yuzaga kelgan holatda mene-jerlar odatda, aksiyadorlar manfaatlarini qondirish uchun mumkin bo‘lguncha harakat qiladilar, va ko‘pincha buni firma kreditorlari hisobidan amalga oshiradilar. Bunday holatlarda yuzaga keladigan ma’naviy risk muammosi boshqa sharoitlarda ikki tomonlama foyda keltiradigan qarz kelishuvining tuzilishiga xalaqit berishi mumkin. Kelishuvga qo‘shimcha qilib, "equity kicker" bandini kiritib, bu muammoni yumshatish yoki hatto butkul hal qilish mumkin. Buning natijasida firmaning aksiya-dorlari ham, uning 45 “Personal” lotincha “personalis” – shaxsiy. Korxona, muassasa xodimlari yoki ularning ixtisosiga ko‘ra bir guruhi. Qarang: o‘sha manba. J.III. - B.247. 50 kreditorlari ham yutadilar, xolos. Axir o‘zbeklarda “Qars” ikki qo‘ldan chiqadi”, “Sizdan – ugina, bizdan – bugina”, “Six ham kuymasin, kabob ham”, deb bekordan-bekorga aytilmagan. Yüklə 3,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
|