Mövzu: Mеhmanхana fəaliyyətinin tariхi inkişaf mərhələləri Plan

 
150
kimi  baxmaq  lazımdır.  Nəzakətli  davranış  istər  qoca  və  ya  cavan,  rəhbər  işçi, 
yaxud  tabelikdə  olan,  tanış  ve  ya  qeyri-tanış  olsun,  özünü  insanlara  xoş 
münasibətdə  göstərir.  Nəzakətli  olmaq  təkcə  zahiri  deyil  həm  də  insanın  daxili 
sağlamlığından və gözəlliyindən irəli gəlir və yaltaqlıqla bir araya sığmır. 
Nəzakətlilik  insanların  bir-biri  ilə  görüşündə,  salamlaşmasında,  rəfdarda, 
hərəkətdə və s. özünü göstərir. 
Dünyanın bir çox xalqlarında salamlaşmaq həm də hərəkətlərlə ifadə olunur. 
Məsələn,  təzim  etmək,  şlyapa  və  şapkanı  başdan  çıxarmaq,  əl  vermək  və  s. 
Salamlaşmaq  növləri  həm  də  milli  və  xoşməramlı  xarakter  daşıyır.  Məsələn, 
“Sabahınız xeyir”, “Axşamınız xeyir”, “Gecəniz xeyrə qalsın” və s. 
Öz  mahiyyəti  ilə  minnətdarlıq  sözləri  salamlaşmaq  ifadələrinə  yaxındır. 
Minnətdarlıq  baxışla,  təbəssümlə,  işlə  ifadə  olunur.  Başqasını  narahat  edəndə 
“bağışlayın”,  “üzr  istəyirəm”  sözlərini  işlədirik.  “Buyurun”,  “zəhmət  olmasa” 
minnətdarlığın nəzakət formasıdır. Analoji nəzakət sözləri demək olar ki, dünyanın 
bütün dillərində mövcuddur və etiketin zahiri formasının bir hissəsidir. Etiketin bu 
forması mehmanxana personalının qonaqlarla ünsiyyətində daimi və zəruri şərtdir. 
Mehmanxananın  bəzi  personalı  üçün  spesifik  xidmətlə  əlaqədar  nəzakət 
qaydalarından  bəzi  istisnalar  mövcuddur.  Məsələn,  qapıçılar,  yükdaşıyanlar 
salamlaşanda  birinci  əl  verməməli,  uniformanın  bir  hissəsi  olan  şapkanı 
çıxarmalıdır. 
Otelin    şvetsarı  (qapıçı)  qonağı  ayaq  üstə  salamlamalı  və  ya  təzim  etməli, 
yaxud “xoş gəldiniz” deməlidir. 
Yükdaşıyan  qonağı  salamlamalı,  öz  xidmətini  təklif  etməli  və  qonağın 
əş
yalarını  daşımalıdır.  Mehmanxananın  qarderobunda  (paltar  saxlanılan  yer) 
işləyən  personal  qonağa  üst  paltarını  soyunub-geyinməyə  kömək  etməli  və  ilk 
növbədə qadınlara, sonra yaşlı insanlara xidmət göstərməlidir. Əlil və xəstə insana 
xüsusi diqqət göstərilir. 
Qəbul  və  xidmət  şöbəsində  çalışan  personalın  işi  müxtəlif  sənəd,  jurnal  və 
hesabatları  yazmaqla  əlaqədardır.  Buna  görə  istisna  hallarda  sənəd  yazarkən 
qonağı  oturaq  vəziyyətdə  salamlamağa  icazə  verilirş.  Qonağı  diqqətlə  dinləmək, 

---

 
151
xidmət  göstəmək,  onun  vaxtına  hörmətlə  yanaşmaq  mehmanxana  personalının 
vəzifə borcudur və nəzakətli olmağın təzahürüdür. 
Mərtəbədə xidmət göstərən personal qonağı ayaq üstə qarşılayıb salamlamalı 
və  onu  nömrəsinə  ötürməlidir.  Günün  işıqlı  vaxtı,  mərtəbə  personalı  qonaq  üçün 
ayrılmış nömrəyə onu birinci ötürməli, özü sonra daxil olmalıdır. Günün qaranlıq 
vaxtı,  mərtəbə  personalı  nömrəyə  birinci  daxil  olmalı,  işığı  yandırmalı,  sonra 
qonağı nömrəyə dəvət etməlidir. Mehmanxana personalı qonağıa zəruri xidmətləri 
təklif  etməli,  yaxşı  istirahət  arzulamalı  və  bundan  sonra  nömrəni  tərk  etməlidir. 
Qonağın nömrədə yaşadığı müddətdə mehmanxana personalı lüzumsuz halda onun 
otağına  daxil  olmamalıdır.  İstisna  hallarda  (qəza  vaxtı,  yaşayış  qaydaları 
pozulduqda) və  qonağın xahişi ilə personal otağın qapısını döyüb  və  ya  telefonla 
zəng  edib  icazə  alıb  daxil  ola  bilər.  Gecə  vaxtı  qonağı  səbəbsiz  narahat  etmək 
olmaz. Otağın yığışdırılması, hər hansı bir avadanlığın təmiri və ya dəyişdirilməsi 
qonaq nömrədə olmadığı müddətdə aparılmalıdır. 
Mehmanxanada  sakitliyi  gözləmək  və  riayət  etmək  xüsusi  əhəmiyyətə 
malikdir. 
Qonaq  mehmanxananı  tərk  edərkən  personal  onunla  xudahafizləşməli,  yaxşı 
yol diləməli, otelə yenə gəlməsini arzulamalıdır. 
Mehmanxana  personalı  qonağın  şəxsi  əşyalarına  ehtiyatla  yanaşmalıdır. 
Qonaq otaqda olmadığı zaman əşyalarına baxmaq, yerlərini dəyişmək, çemodanları 
açmaq olmaz. 
Mehmanxana personalı telefonla danışıq qaydalarına əməl etməlidir. Məsələn, 
telefonla  danışanda  özünü  təqdim  etməli,  işgüzar  danışıq  aparmalı,  qısa,  dəqiq 
aydın,  səlis  danışmalıdır.  Mehmanxananın  personalı  telefonla  danışanda,  öz 
vəzifəsini, şöbəsinin adını deyir. İstisna halda, lazım gələrsə, ad və soyadını deyir. 
Telefonla  danışmağa  başlarkən  salamlaşmalı,  narahat  etdiyinə  görə  üzr  istəməli, 
təqdim olunmalı və danışığın sonunda təşəkkür edib sağollaşmalıdır. 
Təvazökarlıq
  etik  qaydaların  bir  hissəsi  olmaqla  insanlar  arasında 
münasibətlərin mədəni ifadəsidir. Sadəlik və təbiilik təvazökarlığı biruzə verir. Öz 
hərəkətlərinə,  biliyinə  tənqidi  yanaşma,  tələbkarlıq  təvazökarlığı  bildirir. 

---

 
152
Təvazökarlıq  ləyaqət,  mənlik,  rəftar,  müstəqil  və  qətilik  kimi  keyfiyyətlərlə 
uyğunlaşır. 
Mehmanxana  personalının  təvazökarlığı,  qonaqlara  münasibətdə,  danışıq  və 
hərəkətdə  milli  xüsusiyyətlərə  hörmətlə  yanaşmaqda  özünü  göstərir.  Məsələn, 
mehmanxanada  qonaqlar  öz  aralarında  söhbət  edərkən  yersiz  müdaxilə  etmək 
olmaz. 
Mehmanxanada  yaşayan  qonaq  özünü  kobud  aparırsa,  ona  təmkinlə 
yanaşmalı,  personal  müəyyən  dərəcədə  səbirlə  onu  başa  salmalıdır.  Müxtəlif 
xarakterli  insanlarla  ünsiyyətdə  olan  mehmanxana  personalı  mənfi  emosiyaların 
təsiri  altına  düşməməli,  öz  hisslərini  ələ  almağı  bacarmalıdır.  Mehmanxana 
personalının  gülərüz,  xoşrəftar,  təmkinli  olması  qonağın  davranışında  da  özünü 
göstərir. 
2. Ədəb və mərifət insanlar arasında münasibətlərin bir formasıdır və nəzakət 
qaydalarına  oxşar  cəhətlərə  malikdir.  Mehmanxanaya  gələnin  əhval-ruhiyyəsini 
hiss  etmək,  hissiyyatına,  mənliyinə  hörmət  yanaşmaq,  mill  xüsusiyyətlərini  və 
fərdi  temperametrini  nəzərə  almaq  personalın  mərifət  və  ədəb  qaydalarına  əməl 
etməsi deməkdir. 
İ
nsanlar  arasında  həm  xidməti,  həm  də  şəxsi  münasibətdə  mərifət  və  ədəb 
müsahibədə, sual-cavabda, məsləhətləşmədə, göstəriş verəndə və s. özünü göstərir. 
İ
nsanlara  qarşı  mərifətli  münasibət    qarşılıqlı  anlaşmanın  düzgün  qurulmasına  və 
müvəffəqiyyətə nail olmağa kömək edir. 
Mehmanxana personalı hər bir qonağa xüsusi diqqətlə yanaşmalı, yerli adət-
ə
nənələri  başa  salmalı,  uersiz  suallar  verməməli,  qonağın  milli  geyimini  başdan-
ayağa  süzüb,  xarici  görünüşünü  məsxərəyə  qoymamalı,  fiziki  çatışmazlığı  üzə 
vurmamalı, qadına yaşı barədə sual verməməlidir və s. 
Mehmanxana  personalı  görülən  bütün  işi  qonaqlar  oteldə  olmadığı  zaman 
yerinə yetirməlidir. 
Mehmanxana  işi  üzrə  mütəxəssis  olan  S.Laskin  Yaponiya  haqqında 
“Müəmmalı  ieorqlif”  adlı  məqaləsində  yazır:  “Mən  mehmanxananı  tərk  edərkən 
hiss  etdim  ki,  bir  dəfə  də  otelin  nömrəsində  xidmətçiyə  rast  gəlmədim.  Halbuki 

---