164
balneoloji kurortun iqlimi mülayim kontinentaldır. Burada 25 – dən
çox yüksək debitli mineral su mənbələri vardır ki, onlarda tərlibi
hidrokarbonatlı və sulfidli, maqneziumlu sulardan ibarətdir.
Turskoveçdə yayılan mineal suların tərkibi haftusi sularına oxşardır.
Turskoveçdə mineral suların bazasında eyniadlı kurort
kompleksi fəaliyyət göstərir (1833 – cü ildən). Hazırda Turskoveç
kurort kompleksində 40 – dan çox müalicə - sağlamlıq mərkəzləri
fəaliyyət göstərir ki, burada ümumi yerlərin sayı 14 mindən şoxdur.
9. Rusiyada əsas mineral su mənbələri Şimali Qafqaz bölgəsin də
yayılıb. Burada 3000 – dən çox mineral su mənbəyi var ki, onların da
tərkibidə karbon qazının çox olması müalicəvi xüsusiyyətlərlə
yanaşı, süfrə suyu kimi də istifadə etməyə imkan verir.
Ş
imali Qafqaz turizm bölgəsi mineral suların zənginliyinə görə
dünyada yalnız ABŞ – dan geri qalır. Mövcid mineral suların ümumi
debiti 2,5 mlrd l/gündən çox yayılıb. Bu mineral sular qafqaz
dağlarının şimal ətəklərində 600 – 3200 m yüksəklikdə daha çox
yayılıb. Məşhur mineral sular Arxız, Narzan, Esentuki, Nalçık,
Minvodu və s. göstərmək olar. Bu kurortlarda 50 – dən çox xəstəliyin
təbii üsullarla müalicəsi aparılır.
Bəzi məşhur Qafqaz kurortlarının səciyyəsi:
Pyataqorck – Podkumok çayının sahilində ilboyu fəaliyyə
göstərən balneoloji palçıqla müalicə kurortudur. Burada 23
sanatoriya yerləşır ki, onlarda da ümumi yerlərin sayı 4200 – dən
çoxdur. Kurort mərkəzində müxtəlif təbii mülicə üsulları ilə dəri,
165
qaraçiyər, mədə - bağırsaq, ginekoloji və s. xəstəliklər müalicə
olunur.
Kislovodsk – Şimali Qafqaz dağlarının 800 – 1200 m dəniz
səviyyəsindən hündürdə yerləşən, geniş meşə massivi ilə əhatə
olunmuçdurşəsas müalicəvi xüsusiyyətləri “narzan” tipli mineral
sulardan istifadə etməklə uroloji, mədə və digər daxili xəstəliklərin
aradan qaldırılmasıdır. Hazırda kurort kompleksində 44 sanatoriya
fəaliyyət göstərir ki, burada ümumi yerlərin sayı 6000 – dən çoxdur.
Kurort kompleksindı üç və dörd ulduzlu otellərə turistlər mülicə
xidməti ilə yanaşı, əyləncə, səyahət. Ekoloji, idman turları və s. təklif
edir. Burada il ərzində 500 mindən çox turist gəlir.
Ş
imali Qafqazın digər məşhur kurortlarına Esentuki,
jeleznovodski və s. qeyd etmək olar. Bu kurort komplekslərindən 50
– dən çoxu il boyu fəaliyyət göstərən sanatoriya və müalicə
mərkəzidər. Qeyd edilən sanatoriyalarda yerlərin sayı 10 mindən
çoxdur. Hər il bu kurort komplekslərində bir milyona yaxın yerli və
xarici turistlər gəlir.
Ş
imali Qafqaz mineral su mənbələri əsasında dünyada ən çox
süfrə suyu istehsal edən müəssisələr yaradılmışdır. Hazırda bu
müəssisələrın özəlləşdirilmiş və yeni texnologiyalarla təchiz
edilmişdir. Buna görə də bu müalicəvi süfrə suyu istehsalı artırılmı.
Və il ərzində 3 mln deka l - ə çatmışdır.
Rusiyada palçıq vulkanları ilə müalicə də geniş yayılıb ki,
bunlarında əsas hissəsi Şimali Qafqaz, Ural və Volqaboyu turizm
166
bölgələrində cəmlənmişdir. Ölkəyə gələn turistlərin 5% - i qədəri bu
müalicə müəssisələrinin xidmətlərindən istifadə etsə də gələcəkdə
qeyd olunan kurortlar da xidmətin səviyyəsin yüksəltməkdə daha çox
turist cəlb etmək mümkündür.
10. Türkiyədə mineral və termal sular əsasən Şərqi Anadolu,
Bursa, Mərmərə və Egey dənizi ətrafında yayılıb. Ölkədə 500 – dən
çox termal su mənbəyi mövcuddur. Onların debiti 6,8 mln l/sut
qiymətləndirilir. Bunlara misal olaraq Yalova, Çeşmə, Pamukkale,
Səlçuk, İznik, Uludağda olan termal s mənbələrindən istifadə olunur.
Çeşmə və Pamukkaledə olan termal suların bazasında 4000 yerlik
kurort kompleksləri fəaliyyət göstərir.
Türkiyədə mineral və termal sulardan turizm məqsədilə hələki
geniş istifadə olunmur (15% - ə qədəri). Bununla yanaşı bəzi kurort
mehmanxanalarında, turizm bölgələrində termal sulardan mühüm
ə
həmiyyət kəsb edən balneoloji müalicə vasitəsi kimi istifadə olunur.
167
Mövzu:14. Milli Parkların rekreasiya – turizm resursları kimi
səciyyəsi
Plan:
1.
Milli Parkların turizmdə istifadəsi
2.
Milli Parkların təsnifatı
3
. Dünyanın məşhur Milli Parkları və xüsusi qorunan əraziləri
1.
Milli Parkların turizmdə istifadəsi
xx
əsrin ortalarında Avropa
ölkələrində ekoturizmin inkişafı ilə bağlı olmuşdur. Bu mərhələdə
milli parklardan istifadə əsasən təbii mühitlə insanların qarşılıqlı
ə
laqəsi və ölkələrdə ekoloji tərbiyənin inkişafı ilə birbaşa əlaqəli olsa
da xx əsrin 70 – 80 –ci illərində Avropa ölkələri və amerikada
ekoturizmin digər turizm növlərinə alternativ kimi formalaşması ilə
ə
laqədar olaraq mənimsənilməsinə başlanıb.
Milli parkların turizm baxımından araşdırılması göstərir ki, onlar
tək ekoturizm əhəmiyyəti kəsb etmir, eyni zamanda ətraf mühitin
müxtəlifliyinin öyrənilməsində, turizmdə sakit istirahətin təşkilində
və safari turlarda istifadə olunur. Milli Parklardan istifadə turizm
ehtiyatından ətraf mühitlə birbaşa bağlı olduğu üçün aşağıdakı 3 amil
nəzərə alınır:
1. Turizm və istirahətin inkişafına əlverişli şərait yaradır ki,bu da
Milli Parklarda istifadə üçün müəyyən olunmuş cığırları müşahidə
məntəqələrinin olması vacibdir.
Dostları ilə paylaş: |