351
Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
lan bütün ölkələrdə, vətəndaş cəmiyyətləri çox az hallarda tərəfdaş sayılır
və bütün proqramlar təhlükəsizlik və ədalət tələbi üzərində yox, daha çox
təhlükəsizlik və ədalətin təmin olunmasına yönəlir”.
225
Birləşniş missiya-
nın Burundi, Konqo Demokratik Respublikası, Haiti və Kosovoda hazırla-
dığı digər hesabat o nəticəyə gəlmişdir ki, bütün bu ölkələrdə “parlamentar
və ya vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarını təhlükəsizlik sektorunda müşahidə
və nəzarət mexanizmlərinin inkişafına səhlənkar münasibət bəslənmişdir.
Qanunvericilərin və ya vətəndaş cəmiyyətləri təşkilatlarının,məsələn media
və QHT-lərin imkan və bacarıqlarının möhkəmlənməsi BMT İnkişaf Proqra-
mı tərəfi ndən maliyyələşdirilir, az-az hallarda təhlükəsizlik sektoru da xüsusi
diqqət mənbəyi olur
226
.
TSİ/ yaxşı idarəçiliyin gündəminin digər zəif tərəfi ondan ibarətdir ki,
daimi belə görüntü yaranır ki, bu gündəm başqa ölkələr tərəfi ndən yerinə
yetirilməlidir. Beləliklə,məsələn,bu işin
Haşiyə 21.2. TSİ və Müdafi ə Sektorunda Nəzarət Funksiyaları üzrə Vətəndaş
Cəmiyyətlərinin İştirakı və Tərəfdaşlıqları
Təhlükəsizlik sektorunda islahat və müdafuə sektoruna nəzarətlə bağlı bir
çox vətəndaş cəmiyyətləri təşkilatları və şəbəkələri gördüyü uğurlu işlərlə
əlaqəli nümunələri təqdim edirlər:
Afrika Təhlükəsizlik Sektoru Şəbəkəsi (
The African Security Sector Network-
ASSN) www.africansecuritynetwork.org
Cənub Afrika Hərbi və Təhlükəsizlik
İdarəetməsi Şəbəkəsi (Southern African Defense and Security Management
Network (SADSEM), www.sadsem.org
ASSN 2003-cü ildə Qanada qurulmuşdur və onun məqsədi Afrikada
tədqiqat, ictimai müdafi ə, bacarıqlar və qarşılıqlı əlaqə üçün əlaqə
nöqtələri qurmaqla və tərəfdaşlar və digər təşkilatlarla informasiya
mübadiləsi etməklə təhlükəsizlik sektoru idarəçiliyini dəstəkləmək və
irəliyə aparmaqdır. ASSN –ə TSİ-a bağlı geniş profi lli uyğun təşkilatlar
daxildir (yəni siyasətçilər, praktiklər, donorlar və vətəndaş cəmiyyətləri)
və o təhlükəsizlik sektorunda idarəçiliklə bağlı, o cümlədən, SADSEM
tərəfi ndən irəli sürülmüş kurslar hazırlayır. SADSEM donorlar tərəfi ndən
225
Christopher Stone, Joel Miller, Monica Thornton and Jennifer Trone,
“Supporting Security,
Jus tice, and Development: Lessons for a New Era” (Vera Institute of Justice, June 2005), 9,
www.dfi d.gov.uk/Pubs/fi les/security-justice-development.pdf.
226
Heiner Hänggi and Vincenza Scherrer, “Recent Experience of UN Integrated Missions in
Secu rity Sector Reform (SSR): Review and Recommendations” (Geneva: DCAF, November
2007), www.dcaf.ch/un_ssr_pcpb/recent-experience-un-integrated-missions-071203.pdf.
352
Vətəndaş Cəmiyyəti və Media-nın Rolu
təhlükəsizlik sektoru sahəsində dəstəklənən fəaliyyətdir və onlar geniş
əhatəli təhlükəsizlik sektoru təşkilatlarının, o cümlədən, vətəndaş
cəmiyyətlərinin və ekspertlərin peşəkarlığını və hesabatlılığını artıran
və onlar arasında qarşılıqlı əlaqə qurmağa yönələn təşkilatdır. Hər iki
şəbəkənin dəyəri ondadır ki, onlar təhlükəsizlik rəsmiləri ilə alimlər və
vətəndaş cəmiyyətləri arasında qarşılıqlı müzakirələr üçün yer ayırır və
beləliklə, həm də bacarıqlar əldə etmək istiqamətində vacib rol oynayır.
Saferworld – Boyük Britaniya, www.saferworld.org.uk
Sülh və İnkişaf Akademiyası (Academy for Peace and Development,
Somali),
www.apd-somaliland.org
Puntland İnkişaf Tədqiqatı Mərkəzi (Puntland Development Research Centre –
Somali), www.pdrcsomalia.org
Tədqiqat və Dialoq Mərkəzi (Centre for Research and Dialogue) – Somali, www.
crdsomalia.org
SaferWorld 15 il öncə,AB ərazisində silah ticarəti üzrə regional saziş əldə
etmək üçün fəaliyyətə başlamışdır. Bu fəaliyyət, sonda, AB ölkələrinin
silah ixracatına nəzarət üzrə müqavilə imzalamasına gətirmişdir. Keçən
əsrin sonunda, Böyük Britaniyada, İkinci Dünya Müharibəsindən sonra,
məsuliyyətsiz silah alveri qanunu dəyişdi və silah istehsalçılarının və
onların nümayəndələrinin silah satışlarının zərər gətirə biləcəyi yerlərə
satış kanalları çətinləşdi.
Son on ildə səmərəli hökümətin olmadığı Somalidə, SaferWorld icmalarla,
biznes dairələri və digər vətəndaş cəmiyyətləri ilə işləyərək onların ölkənin
təhlükəsizliyi və inkişafı ilə bağlı ideyalarını beynəlxalq siyasətçilərin
,o cümlədən, BMT TŞ Cibuti- də yerləşən missiyasına çatdırır. Yerli
tərəfdaşlar sırasına
Sülh və İnkişaf Akademiyası, Puntland İnkişaf Tədqiqatı
Mərkəzi, Tədqiqat və Dialoq Mərkəzi
daxildirlər. Çoxlu sayda problemlər
qalsa da, artıq VCT-nın sülh və inkişafl a bağlı fi kirlər və ideyalar irəli
sürməyə və Somaliyə necə sülh gətirmək yolunda konsensus qurmağa
tikinti kərpiçləri vardır.
aparıcılarından biri, Böyük Britaniya Beynəlxalq İnkişaf Departamenti
(DFID)
227
TSI-lar istiqamətində və QHT- lərin keçid və gövrək gövlətlərdə iş-
tirakı üçün çox işlər görsə də, Britaniyanın özünün daxili nailiyyətləri qarışıq
görünür: ölkənin aparıcı hərbi sənayesi Afrika, Yaxın Şərq və Şərqi Avropa
ölkələri ilə bağlanmış silah və texnika müqavilələrində bir sıra korrupsiya
227
Bax, məsələn: UK Department for International Development, “Understanding and
Support ing Security Sector Reform,” www.dfi d.gov.uk/Pubs/fi les/supportingsecurity.pdf.