63
Kamilliyə doğru Wap.IXLAS.Az
Bəli, bunlar nəfslə mübarizə və cihaddır, amma islamın qəbul etmədiyi mübarizə və cihad! Ümumiyyətlə islam,
insanın alçalması bahasına başa gələn nəfslə mübarizə formasını və təlxəyin camaatın güldürməsini, yə
᾽
ni bihudəliklə
məşğul olmasını qətiyyən qəbul etmir. Təlxəkliyin özü bir pis iş, səni təhqir etməsi isə ikinci bir pis işdir. Nəfslə cihad
edirəm deyə, təlxək gəlib adamın saqqalından yapışaraq o tərəfə bu tərəfə çəkməli və adam ona təslim olaraq bir söz
deməməlidir?! Xeyr! İslam deyir ki, mö
᾽
min əziz və möhtərəmdir və o, öz şərəf və heysiyyətini qorumalıdır. İslamın
məntiqinə əsasən, İbrahim Ədhəmə, orada təlxəyin müqabilində dayanaraq «naqqallıq edərək həddini aşma! Rədd ol!»
demək vacib idi.
Başqa birisi isə belə deyir: – Bir axşam bir nəfər məni evinə iftara də
᾽
vət etdi. Onun qapısına gedəndə məni içəri
buraxmadı. Sonra, bir axşam yenə də məni də
᾽
vət etdi, amma qapısına gedəndə yenə içəri buraxmadı. Bu hadisə bir neçə
dəfə təkrar oldu. Axrıda mənə belə dedi: Doğurdan da mən çox təəccüb edirəm; indiyə kimi səni üç dəfə evimə də
᾽
vət
etmişəm və hamısında da içəri buraxmamışam. Amma səni çağıranda, sən yenə də gəlirsən. Sən nə qəribə adamsan?!
Həmin şəxs deyir ki, mən onun cavabında belə dedim: İt də belədir, əgər iti on dəfə çağırsan və sonra qovsan, çağıranda
yenə gələcək.
Amma islam, insana nəfsini bu qədər alçaltmaq və təhqir etmək icazəsi vermir. Nə üçün? Bəli, məsələnin sirri elə
buradadır.
Biz islam maarifini seyr və ya mütaliə edəndə bə
᾽
zən elə bir yerə çatırıq ki, nəfsdən söz düşəndə onunla mübarizə
aparılması və öldürülməsinin zəruriliyi və pis işlərə əmr edən nəfsin filan cür olmasını görürük. Digər tərəfdən isə həmin
qədər, bəlkə ondan da çox nəfsin izzəti, heysiyyət, onun möhtərəm və əziz olmasından söhbət edilməsi ilə rastlaşırıq.
Mö
᾽
minin nəfsinin hörmətli və uca olmasından söz açılır. Hətta islam əxlaqının hamısı, insanın diqqətini onun nəfsinin
əziz və şərəfli olmasına cəlb etməyə əsaslanır. Əxlaq elmində deyilir: öz nəfsinin şərəfini ləkələmə! Burada ortaya
belə bir sual çıxır: – İslamın bir tərəfdən «nəfslə mübarizə apar» deməsi, digər bir tərəfdən isə «nəfsinin şərəfini
ləkələməmək» göstərişi verməsi nə mə
᾽
na daşıyır? Məgər insanda biri ilə mübarizə aparılmalı, digəri isə möhtərəm
sayılmalı olan iki nəfs vardırmı?
Sualın cavabı budur ki, iki şəxsin olması mə
᾽
nasını verən iki nəfs mövcud deyil, nəfs birdir, amma həmin bir nəfsin
həm ali və uca və həm də rəzil və aşağı dərəcələri vardır. Nəfs özünün ali dərəcəsində şərəflidir, amma rəzil dərəcəsində
ayağını yorğanından artıq uzadaraq həddini aşanda, onun alçaq olmasını demək əvəzinə əmrlərinin qarşısını almalıyıq.
Ariflərin dilində bu məsələyə lazımı diqqət yetirilməyib və buna görə də onlar nəfslə cihad və mübarizədən danışanda
təkcə pis işlərə əmr edən nəfs deyil, şərəfli nəfslə də mübarizə və cihad edilməsini vurğulayıblar. Belə ki, onlar belə
bir şeyin olmasına az diqqət yetiriblər. Mən yenə də «az diqqət yetiriblər» deyirəm ki, siz onların qətiyyən diqqət
yetirmədiklərini düşünməyəsiniz.
Dostları ilə paylaş: