MüƏllifdən II
Yüklə 6,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- § 2. Cinayət təqibi üzrə icraatın aparılması L Cinayət təqibi üzrə icraatın aparılmasının məcburiliyi.
- V FƏSİL CİNAYƏT TƏQİBİ VƏ CİNAYƏT TƏQİBİ ÜZRƏ İCRAATIN APARILMASI
- Mu ağa Cəfərqıdiyev
m Mirağa Cəfərquliyev Məhkum etmənin əsasları. Nəzərə almaq lazımdır ki, məhkəmə baxışı gedişində tədqiq olunmuş sübutların məcmusuna əsasən təqsirləndirilən şəxsin cinayətdə təqsiri müəyyən edilərsə, məhkəmə ittiham hökmü çıxanr. Bəraət hökmü və ya cinayət təqibinə xitam verilməsi barədə qərar çıxarılması üçün müvafiq olaraq CPM-in 42 və 43-cü maddələrində (bəraətin əsaslan; məhkəmə baxışı gedişində cinayət təqibinə xitam verilməsinin əsasları) göstərilən əsaslar mövcud olmadıqda, məhkəmə aşağıdakılara riayət edərək ittiham hökmü çıxarır: 1)
cinayət məsuliyyətinə cəlbetmə müddətləri keçdikdə (cinayət məsuliyyətinə cəlbetmə müddətinin dayandırılması hallan istisna edilməklə) təqsirləndirilən şəxsə cəza təyin etməməklə; 2)
amnistiya aktına əsasən şəxs cinayət məsuliyyətindən azad edilməli olduqda təqsirləndirilən şəxsə təyin edilmiş cəzadan onu azad etməklə; 3)
Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin müddəalanna əsasən cinayət məsuliyyətinə cəlbetmə müddətinin keçməsinin tətbiq edilməməsi qəranna gəldiyi halda təqsirləndirilən şəxsə cəza təyin etməklə; 4)
tutulmuş bütün digər hallarda təqsirləndirilən şəxsə cəza təyin etməklə. § 2. Cinayət təqibi üzrə icraatın aparılması L Cinayət təqibi üzrə icraatın aparılmasının məcburiliyi. Cinayət təqibi həyata keçirilərkən onun gedişini və nəticələrini əks etdirən icraat aparılmalıdır. Cinayət təqibi üzrə icraat cinayət işi üzrə materiallarda, məhkəməyədək sadələşdirilmiş icraatın materiallannda və ya xüsusi ittiham qaydasında şikayətin materialında öz əksini tapır. İctimai və ya ictimai-xüsusi ittiham qaydasında cinayət təqibi üzrə icraat cinayət işi başlandığı andan müvafiq olaraq təhqiqatçı, müstəntiq və ya prokuror tərəfindən açılır. Böyük ictimai təhlükə törətməyən aşkar cinayətə dair şikayət üzrə təhqiqatçı cinayət işi başlamadan sadələşdirilmiş icraat aça bilər. Xüsusi ittiham qaydasında cinayət təqibi üzrə icraat xüsusi ittiham qaydasında şikayəti öz icraatına qəbul etmiş məhkəmə tərəfindən mü- V FƏSİL CİNAYƏT TƏQİBİ VƏ CİNAYƏT TƏQİBİ ÜZRƏ İCRAATIN APARILMASI vafıq qərar qəbul etdiyi andan açılır. Eyni zamanda qanunvericilikdə çox düzgün olaraq bir daha nəzərə çatdırılır ki, cinayət təqibi üzrə icraata cinayət təqibini istisna edən hallara, cinayət təqibinin həyata ke- çirilməməsinə imkan verən hallara, habelə cinayət təqibinin həyata keçirilməsinə mane olan hallara görə cinayət prosesini həyata keçirən orqanın qərarı ilə xitam verilə bilər. Nəzərə almaq lazımdır ki, cinayət təqibinin həyata keçirilməsi müvafiq cinayət-prosessual hərəkətlərinin qanunvericilikdə müəyyən olunmuş ardıcıllıqla aparılmasını təşkil edir. Bizə bəllidir ki, bu hərəkətlərin hər biri cinayət-prosessual qanunvericiliyə müvafiq qaydada həyata keçirilir və həmin hərəkətlər qanunun tələblərinə uyğun rəsmiləşdirilir.
prosesinin müstəqil bir mərhələsidir. Adı çəkilən mərhələ törədilmiş və ya hazırlanan cinayət haqqında ilkin məlumatın daxil olmasının təhqiqatçı, müstəntiq və ya prokuror tərəfindən rəsmi qeydiyyata alınmasından sonra başlanır. İctimai ittiham və ictimai-xüsusi ittiham qaydasında cinayət təqibi üzrə cinayət işinin başlanması üçün müvafiq səbəb və əsaslar olmalıdır. Cinayət işinin başlanması üçün səbəb kimi törədilmiş və ya hazırlanan cinayət haqqında fiziki şəxs tərəfindən verilən ərizə, hüquqi şəxsin (vəzifəli şəxsin) və ya kütləvi informasiya vasitəsinin məlumatları, yaxud bu məlumatların təhqiqatçı, müstəntiq və ya prokuror tərəfindən bilavasitə aşkar edilməsi ola bilər. Cinayət işinin başlanması üçün əsas cinayətin əlamətlərinə işarə edən kifayət qədər dəlillərin olmasıdır. Cinayətin əlamətlərini əks etdirən əməlin törədilməsini və cinayət təqibini istisna edən hallann olmadığını güman etməyə əsaslar mövcuddursa, öz səlahiyyətləri daxilində fəaliyyət göstərən təhqiqatçı, müstəntiq və ya prokuror dərhal cinayət işi başlamalıdır. Lakin bütün hallarda cinayət təqibinin başlanması heç də belə klassik formada baş vermir. Ola bilər ki, cinayət təqibini istisna edən hallann mövcudluğu istisna edilməklə, məhkəmə iclasında sədrlik edən ədalət mühakiməsi əleyhinə olan hər hansı cinayətin əlamətlərinin məhkəmə baxışı zamanı müəyyən olunduğuna prokurorun diqqətini cəlb etsin və prokuror bununla bağlı dərhal cinayət Mu ağa Cəfərqıdiyev İŞİ
başlamalıdır. Bu halda prokuror cinayət işinin başlanmasının rədd edilməsi haqqında qərar qəbul edərsə, məhkəmə iclasında sədrlik edən həmin qərann qanunsuz və əsassız olması qənaətinə gəldikdə yuxarı prokurordan zəruri tədbirlərin görülməsini tələb etməyə haqlıdır. Cinayət işinin dərhal başlanması üçün Cinayət-Prosessual Məcəllənin 209.2-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş halların mövcudluğu da tam kifayətdir. Bu halda hərtərəfli və obyektiv ibtidai araşdırma cinayət təqibinin həyata keçirilməsinə mane olan aşağıdakı hallar müəyyən olunanadək aparılır: -
cinayət hadisəsinin mövcudluğunu təsdiq edən sübutlar əldə edil- mədikdə; -
yeganə təqsirləndirilə bilən şəxsə qarşı CPM-in 39.1.4-39.1.7 və 39.1.10-cu maddələrində göstərilən cinayət təqibini istisna edən hallar olduqda; -
cinayət qanunu ilə nəzərdə tutulmuş əməlin törədilməsinə görə hər hansı şəxsə qarşı CPM-in 39.1.3, 39.1.11 və 39.1.12-ci maddələrində göstərilən cinayət təqibini istisna edən hallar olduqda. Deməli, yuxarıda sadalanan bu hallar ortaya çıxarsa, cinayət təqibinin icraatına xitam verilir.
Cinayət təqibi üzrə icraatı aparan orqanlar. Cinayət-prosessual qanunvericilik cinayət təqibi üzrə icraatın başlanmasını və apanlma- sını bunun üçün xüsusi nəzərdə tutulmuş dövlət orqanlarına həvalə etmişdir. Belə ki, cinayət təqibi üzrə icraat cinayət prosesini həyata keçirən orqan tərəfindən apanlır. Bununla əlaqədar məsuliyyət müvafiq olaraq icraatında cinayət işi, məhkəməyədək sadələşdirilmiş icraat üzrə material və ya xüsusi ittiham qaydasında şikayət üzrə material olan təhqiqatçı, müstəntiq, prokuror və ya məhkəmənin üzərinə düşür. Eyni zamanda qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrə əsasən cinayət təqibi ilə bağlı hüquq-mühafizə orqanlarının qarşısında bir sıra vəzifələr ortaya çıxır. Xarici dövlətlərin müvafiq orqanları ilə cinayət təqibi üzrə münasibətlərin qurulması, həmçinin bu dövlətlərin məhkəmə və istintaq orqanlarının göstərişlərinin yerinə yetirilməsi ilə bağlı icraat aparılması Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi və Azərbaycan Res Yüklə 6,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|