Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari

D-trigger. D-trigger yagona D (data) ma‟lumot kirishiga ega. Uning kam miqdorda ishlab chiharilishiga sabab, narhi yuqori bo„lgan chiqishlarning kichik soni. D-trigger uchun to„rtta tashqi chiqish kifoya: D-ma‟lumot kirishi, C-takt kirishi, ikkita Q va Q chiqishlar (ularning biri mavjud bo„lmasligi ham mumkin). Dtrigger sxemasi (6-rasm) RCS-trigger sxemasidan invertor mavjudligi bilan farqlanadi.

6-rasm. D-trigger tuzilma sxemasi (a) va shartli belgisi (b).


D-triggernig ishlash prinsipi: D-kirishga berilayotgan ma‟lumot trigger chiqishida faqat sinxrosignal berilgandagina paydo bo„ladi. Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda D-trigger quyidagi o„tishlar jadvaliga ega (5-jadval).


T-trigger. Ikki pog’onali triggerlar registr va hisoblagich kabi ko’prazryadli qurilmalar ishi uchun mo„ljallangan bo’lib, ularda triggerli yacheykalarning ishonchli va aniq ishlashi talab etiladi. T-trigger sanoq triggeri deb ham ataladi, chunki kirishga aktiv mantiqiy signal berilganda u o„z holatini qarama-qarshi (teskari) holatga o„zgartiradi. Ikki pog’onali triggerlar MS-trigger deb ham ataladi (inglizcha master va slave - usta va yordamchi so„zlaridan olingan). Nomidan kelib Qn n 1   СQ СD chiqqan holda bunday trigger ikkita RCS-triggerdan tashkil topgan (4.8-a rasm). Ikkala TM (usta) va TP (yordamchi) triggerlarining kirishlari o‟zaro invertor orqali ulangan. TM-TP triggerini to„liq takt impuls (fronti va kesimi) boshharadi. Haqiqatdan ham, agar har bir trigger impulsning fronti va kesimi bilan boshharilsa, kirishdagi RS-kombinatsiya C takt impulsining fronti kelishi bilan TMga yoziladi. Bu vaqtda TPga ma‟lumot yozilishi mumkin emas. C kirish impulsi kesimi kelishi bilan invertor chiqishida u front sifatida hosil bo„ladi. Demak, Q va Q‟ chiqishlardagi ma‟lumot C takt impulsi tugagach (kesim kelganda), T (togglerelaksator) ma‟lumot kirishida mantiqiy 1 mavjud bo’lganda TP ga uzatiladi.



Hisobot uchun topshiriq
RS triggerning ishlash prinsipini o’rganish.

1) S=1 va R=0 bo‟lganda triggerga «1» yoziladi (Q=1)

2) S=0 va R=1 bo‟lganda triggerga «0» yoziladi (Q=1)

3) S=0 va R=0 bo‟lganda trigger o‟z holatini saqlaydi Ushbu xolat axborotni
saqlash rejimi xisoblanadi.



4) S=1 va R=1 signallarini bir vaktda berish ta‟qiqlanadi, chunki bunday kirish signallarida trigger o‟z turg‟un holatini yo‟qotadi.