Mühazirə Neft-qaz mədən geologiyasının müasir problemləri (2saat)

6. İstismar prosesinə nəzarət. Yataqdan maye hasil edilməsi onu statistik sistemdən dinamik sistemə çevirir. Bu sistemin inkişafının qənaətbəxş olması ona daimi nəzarət edilməsini tələb edir. Dəniz şəraitində istismar edilən yataqlarda tədqiqatlar kompleks şəkildə aparılmalı və nəticələri nəzarət prosesində istifadə edilməlidir. Belə ki, nəzarət sferası aşağıdakıları özündə əks etdirməlidir:
a) quyuların neft, su, qaz hasilatı;
b) lay təzyiqi və temperaturu;
c) layların işlənilməyə cəlb olunma zonaları;
d) layların suvurma ilə əhatə zonaları;

Nəzarətdən alınan məlumatlar işlənilmə sistemlərinin operativ tənzimlənməsində istifadə edilə bilər.

Lakin dəniz yataqlarında məlum tənzimləmə üsulları ilə yanaşı bəzi spesifik qoyuluşlardan da istifadə edilməlidir ki, bu da işlənilmə prosesinin effektli aparılmasına imkan verir. Tənzimləmənin aşağıdakı formaları mövcuddur:
a) istismar quyuların hasilatının dəyişilməsi;
b) vurucu quyularla suvurmanın miqyasının və istiqamətinin dəyişdirilməsi;
c) perforasiya intervalının genişləndirilməsi;
d) iki və ya daha çox layın birgə istismarı;
e) quyu dibi zonaya təsir üsullarının tətbiqi;
f) quyularda su hasilatının tənzimlənməsi;
g) horizontal (üfüqi) quyuların qazılması.
Dəniz yataqlarında bu tədbirlərin həyata keçirilməsi daha operativ olmalı və alınan nəticələr hərtərəfli araşdırılmalıdır.