elementar dəyişməsinə uyğun olaraq diaqnostik parametr də dəyişməlidir. Diaqnostik parametrin
həssaslığı ədədi qiymətcə elementin bütün işləmə müddətində nominal ölçüsündən başlayaraq
nasazlıq baş vermə anına qədər özünün nisbi dəyişməsi ilə təyin edilir. Diaqnostik parametrin
tərəfə dəyişməlidir, yəni, özünün nominal qiymətindən ya azalmağa, ya da artmağa doğru
dəyişməlidir. Başqa sözlə, texniki vəziyyət parametrinin başlanğıc qiymətindən
55
3. Diaqnostik parametr
stabil
olmalıdır, dəyişməsi sabit olmalıdır - yəni, elementln struktur
parametrləri geniş hədlərdə dəyişirsə, diaqnostik parametrlər də həmin hədlər daxilində
dəyişməlidir.
Diaqnostik parametrin stabilliyi müvafiq struktur parametrin eyni bir qiymətinə malik
obyektlərdə dəfələrlə ölçüldükdə onun qiymətlərinin variasiyası ilə təyin olunur. Stabilliyi orta
kvadratik meyllənmə ilə qiymətləndirirlər:
1
)
(
)
(
1
2
)
(
n
u
P
u
P
n
i
u
P
.
Diaqnostik parametrin qeyri-stabilliyi onun faktiki həssaslığını azaldır. Diaqnostik
parametrin müvafiq struktur parametrlə əlaqəsinin sıxlığını qiymətləndirmək üçün aşağıdakı
ifadədən istifadə olunur:
P
r
r
K
K
.
4. Diaqnostik parametr
informativ
, dolğun olmalıdır. İnformativlik - parametrin
qiymətlərinin ölçülməsi nəticəsində qoyulan diaqnozun düzgün olma ehtimalını xarakterizə edir.
Mürəkkəb mexanizmlərin diaqnostikasında parametrin bu xüsusiyyəti böyük üstünlüyə malikdir.
Belə ki, bu mexanizınlər tez-tez texniki vəziyyətlərini dəyişirlər. Bu halda o parametr dolğun
hesab edilir ki, özünün buraxıla bilən maksimum qiymətini ehtimal oluna bilən bir nasazlığın
təsirindən alır. Müxtəlif nasazlıqlarm yaranması ilə müəyyən edilən diaqnostik parametr az
məlumatlı parametr kimi qiymətləndirilir.
Obyektin nasazlığının bütövlükdə aşkarlandığı ümumi diaqnostikada informativlik
obyektin saz və nasaz halları üçün parametrin qiymətlərinin paylanma sıxlıqlarının
)
(
1
P
f
və
)
(
2
P
f
birgə müqayisəli təhlili nəticəsində müəyyən olunur.
Belə ki, şəkildə göstərilmiş
P
parametri kifayət qədər informativdir,
P
parametri, demək
olar ki, qeyri-informativdir (paylanmalar praktiki fərqlənmir).
P
parametri aralıq vəziyyət tutur.
İnformativliyi kəmiyyətcə qiymətləndirmək üçün aşağıdakı ifadədən istifadə oluna bilər:
2
1
2
1
)
(
P
P
P
I
56
Diaqnostik parametrlərin yuxarıdakı tələbləri ödəməsi diaqnostika edilən mexanizınin yük,
sürət və istilik rejıimlərində işləməsindən asıh olaraq dəyişır.
Texniki diaqnostikanm məqsədi müşahidə altında olan sistem haqqmda müxtəlif üsullar və
avadanlıqlar vasitəsilə müəyyən məlumatlar əldə etməkdir. Bu baxımdan ANM-də
diaqnostikanm əsas funksiyası texniki cəhətdən nasaz olan avtomobilləri müəyyənləşdirməkdən,
TQ və CT-dən qabaq nasazlıqların və imtinalarm baş vermə səbəblərini təyin etməkdən,
profilaktik və təmir xarakterli texniki təsirlərin aparılma keyfiyyətinə nəzarət etməkdən,
avtomobilin və onun elementlərinin imtinasız işləmə resursunu proqnoz etməkdən ibarətdir.
Buna görə də avtomobilin texniki vəziyyətini təyin etmək üçün diaqnostik parametrlərin
avtomobildən kənarda ( xarici) və ya avtomobildə quraşdırılmış diaqnostika vasitələrin kömyi ilə
ölçülmüş cari qiymətlərini
Dostları ilə paylaş: