Mustafa kemal atatürk ve türk ocaklari tahir kodal
Yüklə 191,42 Kb. Pdf görüntüsü
|
Mustafa Kemal Atatürk ve Türk Ocakları
TAED
52* 303
milletleri ailesine sokmak isteyenlerin, bir telkin vasıtasıdır” (Gökalp, 1981, s. 636-646) diyerek, Mustafa Kemal Atatürk ile aynı hedefi ve amacı benimsediğini ortaya koymuştur. Mustafa Kemal Atatürk bu amacına ulaşmak için, daha yeni savaştan çıkılmasına ve yaşanan her türlü sıkıntıya rağmen, İstanbul, Ankara ve İzmir Türk Ocaklarının kurulmasında ve sonrasında maddî destekte bulunmuştur. Sadece maddî destekle yetinmeyip, “Benim yaradılışımda fevkalade olan bir şey varsa, Türk olarak dünyaya gelmemdir.” (Atay, 2004, s. 18) diyerek, kendini tanımlamış, Türk Ocaklarına bağlılığını dile getirerek, Türk ocaklı olduğunu her fırsatta ifade etmiştir. Cumhuriyetin ilanından önce ve sonra çıkmış olduğu yurt gezilerinde özellikle Türk Ocaklarını ziyaret etmiş, yeni Türk devleti ve milleti açısından birçok ön emli konuşmayı buralarda yapmış, ocakların şeref defterlerine onurlandırıcı yazılar yazmıştır. Mustafa Kemal Atatürk’ün Türk Ocaklarını ziyaretleri, o günün protokol ziyaretleri gibi algılanmamalıdır. Gittiği yerlerde karşılama törenlerinin yapılmasına karşı çıktığı halde, halk onun gittiği yerlere yığılmış, özellikle gençler Mustafa Kemal Atatürk’ün yanından ayrılmamışlardır. Bu ziyaretler bir zorunluluktan olmamış, her iki tarafın varmak istediği hedefin aynı olması ve bundan hoşnut olunması nedenleriyle gerçekleşmiştir. 15 Mart 1923’te Adana Türk Ocağı’nı ziyareti sonrasında hatıra defterine, “Adana, Türklük nurunun feyyaz menbaı olsun. Bu ocağın ateşi çok, pek çok eskidir. O’nu asırlarca, söndürmeye çalışmaktan uzak kalmadılar. Fakat buna her girişenin ocağı söndü. Çünkü o müteşebbisler düşünmüyorlardı ki, Adana en asil Türk Ocaklarının kızgın ateşleriyle tenmiye olunmuştur. Ocağın bugünkü nuru ve alevi her kalbi aydınlatıyor…” (Kocatürk, 1999, s. 328) yazarak, Türk Ocağı’nın çok köklü bir kuruluş olduğunu, Cumhuriyetin ilk yıllarında önemli bir işlevi yerine getirdiğini, Türk Ocağının herkesi aydınlatmak gibi bir görevinin bulunduğunu dile getirmiştir. Adana Türk Ocağı üyeleri de Mustafa Kemal Atatürk’e yeni kurulan Türk devletini ve kurulacak yönetimi he r konuda destekleme güvencesi vermişler, “Gazi Paşa annenizin mezarı üzerinde yemin etmiştiniz. Biz de aziz annenin mezarı başında yemin eden Gazi müncinin (kurtarıcının) huzurunda yemin ediyoruz. Allah şahit olsun, vatan ve hâkimiyet-i milliye tehlikeye d üştüğü gün icap ederse hayatımızı sizinle beraber feda edeceğiz.” (Üstel, 2004, s. 140) diyerek, Mustafa Kemal Atatürk’ün arkasında olduklarını hissettirmişler, daha Cumhuriyetin ilanından önce “millet egemenliği” yani Cumhuriyetle yönetim konusunda ölebil ecekleri sözünü vermişlerdir. 304 * TAED
52
Tahir KODAL
Ocağı’nda yapmış olduğu konuşmada karşımıza çıkmaktadır. Mustafa Kemal Atatürk 20 Mart 1923’te yapmış olduğu ziyaret ve konuşmasında; “Benim bildiğime göre, memleketimizde çok yıllardan beri açılmış ve bugün de kutsal ateşlerle yanan ve alevi onun üyesi olanın kalp ve vicdanını aydın kılan Türk Ocaklarının esas amacı, millete böyle olumlu bir özyapı kazandırmaktır. Türk Ocakları, milletin kültürü üzerinde önemli etkiler yapmalıdır. Zaten bunu yapıyor ve daha çok yapacaktır.” (Turan, 1996, s. 83) diyerek, Türk Ocaklarının amaçlarına değinmiş, yeni kurulacak olan “Cumhuriyetin” temelini kültür olarak ifade edecek olan Mustafa Kemal Atatürk, bir anlamda Türk Ocaklarının “Türk Kültür Ocakları” gibi çalışmasını istemiştir. Cumhuriyetin ilanından sonraki süreçte Türk Ocakları, Mustafa Kemal Atatürk’ün bu isteği doğrultusunda eğitim, kültür, sanat çalışmalarına hız vermiştir. Bu bağlamda; halk eğitimine yönelik faaliyetler yapılmış, çeşitli sanat, kültür ve eğitim etkinliklerine katılan halk, bir yeniliği burada görmüş, yaşamış ve etkinliklere katılmıştır. Örneğin, Ankara Türk Ocağı salonunda yeni yaşama biçimini sembolize eden kadınla erkeğin bir arada olduğu, eğlendiği baloların düzenlenmesi, seksen beş kişiden oluşan çok sesli Batı müziğini icra eden Cumhurbaşkanlığı Orkestarası’yla tanışması Türk Ocağı bünyesinde olmuştur (Banoğlu, 1955, s. 76).
Mustafa Kemal Atatürk’ün Türk Ocaklarına karşı göstermiş olduğu ilgi ve yapmış olduğu destek, sadece kişisel olarak kalmamış, kısa zamanda devlet politikası hâlini almıştır. 24 Aralık 1923’te 164 Milletvekilinin imzasıyla TBMM’ne sunulan önergede; Türk Ocaklarının geçmişte yapmış olduğu çalışmalar anlatıldıktan sonra, Ankara’da Türk Ocağı’nın bulunduğu ve “emvâl- i metrûkeden olan” binanın, Türk Ocaklarına tahsis edilmesi istenmiştir (Karaer, 1992, s. 24- 25). Bu önergenin TBMM’de kabulünden sonra, Türk Ocaklarına düzenli maddî gelir sağlamak amacıyla, Reji İdaresi her yıl 3.000 lira ayırmıştır. Yapılan hem maddî, hem de manevî destekler sonrasında, Cumhuriyetin ilanının üzerinden daha 1 yıl geçmeden, Türk Ocaklarının sayısı 71’e ulaşmıştır. Mustafa Kemal Atatürk 24 Nisan 1924’te Ankara’da gerçekleştirilen Türk Ocakları Kurultayı’nda delegelerden oluşan bir heyeti kabulünde, “…yeni Türk Devleti’nin kuruluşunda en çok Türk Ocaklarına güvendiğini…” dile getirmiştir (Hacaloğlu, 1993, s. 10; Karaer, 1992, s. 21). Bu da Mustafa Kemal Atatürk’ün Türk Ocağı ile olan ilişkisini ve Türk Ocaklarına güvenini ortaya koyması bakımından önemlidir. Aynı şekilde bu kongre nedeniyle, Mustafa Kemal Atatürk, “milletin Yüklə 191,42 Kb. Dostları ilə paylaş:
|