Mustaqil ish mavzu: Bozor iqtisodiyotining mazmuni va amal qilishi. Mundarija kirish

Mahsulot va xizmatlar qanday ishlab chiqariladi?

Mahsulot va xizmatlar ishlab chiqarishdaqanday texnologiya va resurs manbaalardanfoydalaniladi Mahsulot ishlab chiqarishqanday tashkillashtiriladi? Bungajavob:tovarishlabchiqarishdaengkamharjtalabqilinadigan usul texnikalardir. Raqobat bozordanyuqorinarxbilanishlaydiganishlab chiqaruvchilarni siqib chiqarishi tufayli,foydalilikdajasio’shaishlabchiqaruvchidantovarlarni eng kam harj sarflab ishlab chiqarishni talab qiladi.

Bunday kamharjli mahsulot ishlab chiqarishga erishish uchunkorxonalarmehnat va kapitalning engmuqobil o’rtalamasidan foydalanib, o’sharesurslarning mahsuldorligi va narxlarnishungayo’naltiradi.Buyanaishlabchiqarishtexnikalari yetkazib berish harajatlari vamahsulot ishlab chiqarishga maksimaldarajada moskeladiganqilibjoylashtirishnitaqozoqiladi.Engkamharjmahsulotishlab chiqarish tovar ishlab chqarishda iqtisodiyjihatdan eng samarali texnikalardanfoydalanishni taqozo qiladi. Eng samaraliishlab chiqarish texnikalari quyidagilargabog’liqbo’ladi:

• Mavjudtexnalogiya,ya’ninazardatutilgantovarniishlabchiqaruvchiturliresursmanbaalaridir.

  
  

• Kerakliresurslarningnarxlari

  
  

Agartexnikalarningbozordaginarxlaribalandbo’lsa,ma’lumturdagitovarlarniishlabchiqarishdabirnechakamharjliresurslarnitalabqiladiganturidanfoydalanishiqtisodiyjihatdansamarasizbo’lishimumkin.Daromatvaresursharajatlaridollarva sentlarbilano’lchanadiganbo’lsa,iqtisodiysamaradorlikkatanqisresurslardanilojiborichakamroqsarflabma’lumturdagimahsulotishlabchiqarishorqalierishishmumkin.Aytaylik,15dollarlikyuvinishsovuni ishlab chiqarish uchun eng kam mablag’sarflashengsamaralinatijabo’lishimumkin.

Mahsulotnikimlarsotib oladi?

Bozortizimiumumiymahsulotning taqsimlashorqaliikkihilko’rnishnioladi.Umumanolganda,xohlaganmahsulotiste’molchilarga taqsimlanishi mumkin,uningamaldagibozornarxiniiste’molchilarto’lashgaxohishvaqurbietgantaqdirdagina Ba’zimahsulot,aytaylik,kichikyaxta3000dollar tursa,undaqurbiyetganharidorlarularnisotibolishlarimumkin.Qurbiyetmaganlariunisotibololmaydi.Yaxtalarvashuturdagiboshqatovarlarnisotibolishimkoniyatiharidorlarningdaromatmiqdorlarivatovarlarniraqobatbardoshlikhamdanarxlarikabiboshqaomillargabog’liqbo’ladi.

Agar haridorlar yetarlicha daromatvapulmablag’larigaegabo’lgantaqdirda,ularbularnisotibolishlarimumkinbo’ladi.Ularningdaromatlari- ningmiqdori(1)ularta’minlabberaolishimumkinbo’lganresurslarhamdamulkmiqdorlarigahamda(2)

resurslarbozoridao’sharesurslarningnarxlarigabog’liqbo’ladi.Resursnarxlar(oyliklar,stavkalar,ijara,foydakabilar)harbirinsonningdaromatmiqdorlarinibelgilaydiva,shuninguchun,harbirinsonningsotibolishimkoniyatigabog’liqbo’ladi.Agarsoatiga200dollarpulishlabtopadiganhuquqshunosvasoatiga10dollarishlabtopadiganishchiyiligaishlabtopishuchunbirhilvaqtsarflasa,huquqshunosishchigaqaragandao’shaberilganmuddatichidaiste’molmahsulotlaridan20barobarko’qroqsotibolishimumkinbo’ladi.