78
Səmərəlilik o vaxt yüksəlir ki, nəzərdə tutul muş məmu
latların keyfiyyəti, səviyyəsi qiymətlərlə xarakterizə olunsun.
Hazırda bir sıra ölkələrdə yeni növ məhsula eyni vaxtda tex
niki şərtlər və qiymətlər işlənir. Bu vaxt məhsulun qiyməti
və iqtisadi səmərəliliyinin ölçüsü təyin olunur. Məhsulun qiy
mətinin təyini tex ni kanın verilmiş səmərəlilik səviy yə sində
istehsal xərclərinin maksimum bu raxıla bilən səviyyəsini
müəyyən etməkdən ibarətdir.
Bu qiy mətə görə məmulatın satış qiyməti müəyyən ləş
dirilir. Dövlət standartlaşdırma orqan ları ilə yerli qiymət or
qanları birgə işləməlidirlər ki, yara dılmış standart tətbiq olun
duqda iqti sadi səmərə verə bilsin.
Ölkəmiz resurs cəhətdən zəngindir. Ancaq iqtisadi poten
sialın məqsədyönlü istifadəsi üçün resursların istehsal döv
riyyəsinə tam cəlb olunması ilə yanaşı, onlardan daha səmə
rəli istifadə etmək lazımdır. Çünki təbii resursların kəmiyyət
və keyfiyyətləri iqtisadi artımın başlıca amillərin dən biri olub,
iqtisadiyyatın bir növ start götürməsi üçün çox vacibdir. Ümu
miyyətlə, təbii resurslar dedikdə, adətən, torpaq, xammal re
surslarını fərqləndirmək lazımdır.
İqtisadi səmərəliliyə şərait yaradan amilləri sadalayın.
Təbii resurslarımızın iqtisadiyyatımızın inkişafına təsirini şərh edin.
Beynəlxalq Standart
laşdırma təşkilatı
elektrik, elektronika
və telekomunikasiya
istisna olmaqla
bütün sahələr üzrə
standartlaşdırma ilə
məşğuldur.
Elmitexniki tərəqqinin iqtisadi səmərəliliyə təsirinin nədən ibarət olduğunu
izah edin.
LAYİHƏ
80
1. Səmərəli istifadənin iqtisadiyyatın inkişafına təsirini izah edin.
2. “Ailədə səmərəli iqtisadiyyat” mövzusunda təqdimat hazırlayın.
3. “Məktəb şənliyə hazırlaşır” – səmərəli xərclərin təşkil olunması üçün layihə
hazırlayın.
4. “Dövlətin gəliri iqtisadi səmərəliliyin nəticəsidir” fikrini izah edin.
5. Həftəlik xərclərinizi hesablayın və cədvəldəki xanaları doldurun.
Tarix
Gəlirin mənbəyi
və miqdarı
Mən nə aldım
(məsarif)
Neçəyə idi? Bu istək, yaxud
ehtiyac idi?
cəm
6. “Dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində iqtisadi səmərəlilik elm və texnikanın inki
şafından qaynaqlanır” cümləsini təhlil edib dəyərləndirin.
7. İnkişaf etmiş ölkələrin iqtisadiyyatındakı irəliləyişlərlə bağlı təqdimat hazırlayın.
8. Təsəvvür edin ki, bir şokolad fabriki açmısınız. Sizin rəqabətə davam gətirmə
yiniz üçün müəyyən önləyici işlər görülməlidir. Bu halda daha səmərəli yollar
seçməyiniz zəruridir. Siz hansı addımları atardınız?
sadi artım üçün oynadığı rol nə qədər əhəmiyyətlidirsə, onla
rın səmərəli bölgüsü də bir o qədər əhəmiyyətə malikdir.
Tutaq ki, 82 ton taxtaşalban ehtiyatımız var. Bun lardan isti
fadə etməklə biz həm mətbəx mebeli, həm stol, həm də yataq
dəsti hazırlamalıyıq. Deməli, 82 ton taxtaşalban elə bölüş
dürülməlidir ki, tələb olunan məhsulları hazırlamaq mümkün
olsun. Bir sözlə, əldə olunan ehtiyatlardan səmərəli surətdə
istifadə etmək lazımdır.
LAYİHƏ