N. I. Ibragimov, M. N. Musayev, B. A. Abidov, B. A. Muxamedgaliyev loyihalash asoslari va ekologik ekspertiza

Atrof-muhitga bo‘lgan ta’sir xarakterining va turining tahlili.

Barcha turdagi ta’sirlar turini aniqlashda har bir manbaning ta’siri

o‘rganib chiqiladi. Bu ta’sirlar atrof-muhitga olib kirilgan: ifloslovchi moddalar, shovqin va titrash, issiqlik, elektromagnit nurlanishlar, radioaktiv moddalar va nurlanishlardan va atrof-muhitdan chiqarib tashlangan yoki olingan yer va suv resurslar va h. k. lardan iboratdir.
Bundan tashqari, mexanik ta’sirlar (tuproqni yoki yerni zichlash, yumshatib qo‘yish va uning tabiiy qiyalik burchagini o‘zgartirish)ni ham ajratish mumkin. Shuningdek, tashlanmalarni ta’sir darajasi, shovqin ta’siri kuchi elektr maydonining kuchlanganligi ta’siri va h. k. ham kiradi.

2. 
   
   Tabiatni qo‘riqlashdan kelib chiqqan holda, mo‘ljal!anayotgan yoki amalga oshirish kerak bo‘lgan faoliyatni va texnologik jihatdan hal qilish kerak bo‘lgan qarorning alternativini baholash.
   

AMTBTB loyihasida kutilayotgan faoliyatning quyidagi alternativ variantlari ko‘rib chiqilishi kerak: texnologik, muhandislik, joylashtirishlik yoki o‘rgatishlik (sig‘dirishlik) va arxitektura — planlashtirish va boshqalar.

Albatta, mo‘ljallanayotgan faoliyatni realizatsiya qilishni rad qilish oqibatlari holati ham, ya’ni «no‘linchi yoki nol varianti» («нулевой вариант») ko‘rib chiqilishi kerak.

2. 
   
   Negativ oqibatlarning oldini olish senariyasini hisobga olgan holda yuz berishi mumkin bo‘lgan avariya holatining (vaziyatining) tahlili.
   

Avariya holatlarining tahlili negativ oqibatlarning oldini olish va sodir boMishini baholash bilan olib boriladi.

Sodir boMishi mumkin boMgan avariya holatlarining oqibatlarini baholash quyidagilardan iborat:

• barcha turdagi sodir boMishi mumkin boMgan avariya holatlarini, ularning kelib chiqishi sabablarini va ro‘y berishini baholash;

  
  

• atrof-muhitga avariya natijasida yetkazilgan zararni baholash;

  
  

• avariyaning oldini olish usullarini baholash.

  
  

Avariya holatlarining sodir boMishini va boMadigan riskni baholashda, shunga o‘xshash voqealarning (hodisalaming) tajribasidan va muhandislik hisoblaridan foydalanish va unga amal qilish talab etiladi.

2.