Namangan muhandislik-texnologiya instituti

18.3. Populyasiyalardagi mutatsion jarayonlar 
Har  bir  populyasiyada  doimiy  ravishda  mutatsion  jarayon  bo‘lib  |turadi. 
Buning  ta'sirida  esa  populyasiyanpsh  genofondiga  yangi  irsiy  o‘zgarishlar 
qo‘shiladi. Har bir  genda yuz berishp  mumkin bo‘lgan  mutatsiya intensivligi juda 
past bo‘lsa ham. populyasiya genotipida bu ko‘rsatkich ancha katta bo‘ladi. Har bir 
allel genlar juftligi uchun mutatsiya to‘g‘ri va teskari holatda yuz berishi mumkin. 
Shuni  ham  ta'kidlash  lozimki,  har  xil  genlar  turli  darajada  mutatsiyaga 
uchrashi mumkin; ba'zilarining mutatsiya chastotasi katta, ba'zilarining esa bunday 
o‘zgaruvchanlikka  uchrashi  juda  kam  darajada  bo‘ladi.  Shuning  uchun 
populyasiyadagi  genetik  tarkibi  bir  tomonga  qarab  (kuchli  o‘zgaruvchan  genlar 
tomonga) o‘zgarishi mumkin. Bu jarayon ma'lum bir xillikka erishilguncha davom 
etadi. Populyasiyalarda zararli va  letal  mutatsiyalar ham  uchraydi. Bunday holatni 
1934  yilda  drozofila  pashshasida  N.P.Dubinin  kuzatgan  va  buni