Namangan muhandislik-texnologiya instituti

12.4. .Pleyotropiya. 
Pleyotropiya  allel  bo’lmagan  genlarni  o’zaro  ta'sirining  teskari  hodisasidir. 
Agar allel bo’lmagan genlarning o’zaro ta'sirida ularning ikki, uchtasi bir belgining 
rivojlanishiga ta'sir ko’rsatsa, 
pleyotropiyada
 aksincha, bir gen bir vaqtning o’zida 
bir  necha  belgining  rivojlanishini  ta'minlaydi.  Masalan,  sherozi  qo’y  zotida  A 
dominant  geni yungning kulrang, a geni esa qora rangda  bo’lishiga ta'sir qiladi. A 
geni  gomozigota,  AA  holatda  bo’lsa  qo’zichoqlar  o’lik  tug’iladi.  Binobarin,  AA 
geni  bir  vaqtning  o’zida  qo’zichoqlar  yungi  kulrang  bo’lishini  ta'minlab,  ayni 
vaqtda  ularning  yashab  qolishiga  salbiy  ta'sir  ko’rsatadi,  boshqacha  aytganda 
letallik  funksiyasini  ham  bajaradi.  Boshqa  misol.  Sichqonlarda  yungning  sariq 
rangini  A
Y
  dominant  gen,  qora  rangini  a  retsessiv  geni  belgilaydi.  Agar  dominant 
gen  genotipda  gomozigota  holatida  A
Y
A
Y
  bo’lsa,  bunda  sichqonning 
hayotchanligiga salbiy ta'sir ko’rsatib o’limga olib keladi (14-rasm). 

---