13.2. Har xil tur va avlodlarga (turkumlarga) mansub o‘simliklarni duragaylash Bir turga mansub o‘simliklar oson chatishadi va avlod beradi. Lekin uzoq
formalarni duragaylashda ba'zi qiyinchiliklar mavjud. Bular quyidagilar:
1) turlar va turkumlarning o‘zaro chatishmasligi;
2) duragay urug‘lar unuvchanligining pastligi;
3) olingan duragaylarning pushtsiz bo‘lishi.
Uzoq turlararo va turkumlararo formalarning chatishmasligi yoki qiyin
chatishishining sababi genetik jihatdan uzoq bo‘lgan gametalarning genetik,
fiziologik na tarkibiy mos kelmasligi bilan bog‘liq.
Uzoq formalarni duragaylashda quyidagi hollardan biri kuzatiladi:
1) chang donasi boshqa turning urug‘chi tumshuqchasida o‘sa olmaydi;
2) chang naychasi juda sekin o‘sgani sababli murtak xaltasiga yetib
kelolmaydi;
3) chang naychasi yetib kelsa ham urug‘lanish sodir bo‘lmaydi;
4) urug‘lanish sodir bo‘ladi, lekin murtak rivojlanishining dastlabki
bosqichlarida (hujayralar bo‘lina boshlaganda) nobud bo‘ladi.
5) murtak dastlab yaxshi rivojalanadi, lekin keyinchalik rivojlanishidan qoladi
va shuning uchun unuvchanligi yo‘q duragay urug‘lar hosil bo‘ladi.
Uzoq formalarni duragaylashda turlar va turkumlarning chatishmasligini
bartaraf qilishning I.V.Michurin ishlab chiqqan 3 ta usuli qo‘llaniladi:
1) changlar aralashmasi bilan changlash usuli;
2) vositachi usul;
