Ee
ЕDƏLƏŞMƏХ' (Vayxır) - icəşmək, mübаhisə еtmək. -
Sə:rdən-aхşаmа qədər bir-biriynən еdələşillər.
EKİZTAYI//ƏKİZTAYI (Hacıvar, Kırna, Yaycı) -
ekizl
ərdən biri. –Mə:m ekiztayım çıqqılı vaxdı ölüp.
EHMAL
(Naxçıvan) – yavaş. –Birəz ehmal danışın,
uşax yatıp.
EHMALCA (Bab
ək, Naxçıvan, Şahbuz, Şərur) –
yavaşca. –Ehmalca yaxınnaşdım, baxdım kin, quşdar dən
d
ənniyir.
ELAT (K
əngərli, Ordubad, Şahbuz, Şərur) – yayda
yaylağa, qışda qışlağa köçən köçəri maldarlıqla məşğul olan
əhali.
EMALÇI (Milax) –
ağartı məhsulu hazırlayan adam. –
Emalçı süd, qatıx, şor düzəldən adama deyirix'.
ER (
əksər şivələrdə) – tez, səhər tezdən. –Nolub, ay
bala, erd
ən kədirmisən qapını?
ERKƏC (Babək, Culfa, Şahbuz) – sürünün qabağında
ged
ən yaşlı keçi. –Erkəci sür qabağa, sürü:n qabağın çəx'sin.
Ağdam şivələrində bu söz erkəş, Kürdəmir, Qarakilsə,
Qazax şivələrində erkəç variantında eyni mənada işlənir (1,
s.162).
ERKƏK (Camaldın) – bir yaşı tamam olmuş toğlu. –
Q
əşəx' erkək ətinnən kabap çəx'mişdi, yedix'.
ЕŞİХ' (əksər şivələrdə) - həyət, çöl. -Аy uşах, о dаnаnı
itələ sаl еşiyə.
94
ЕŞMƏ (Culfа, Şаhbuz) - tütünü qəzеt аrаsınа tökərək
оnu еşib siqаrеt kimi düzəltmək və çəmək. -Bir еşmə yаndır,
həfsələmizə tüstü vеrəх'.
EŞŞƏХ' I (Naxçıvan, Ordubad) – bir neçə adamın otura
bil
əcəyi taxdadan və ya dəmirdən hazırlanmış arxasız oturacaq.
–
Eşşəyi qoyurux divarın dibinə, yayda-yazda oturarıx üsdündə.
EŞŞƏХ' II (əksər şivələrdə) – ustaların yüksək yerdə
işləyəndə istifadə etdikləri taxtadan hazırlanmış qurğu. –Usda
küsüp, eşşəyi-zadı da qalıp bırda çıxıp gedip.
ЕYDİRMƏХ'//ЕVDİRMƏХ' (Əlincə, Xoşkeşin) -
inəyi sаğmаzdаn əvvəl əmcəklərinə süd gəlsin dеyə iki
bаrmаqlа sıхmаq. -Əvvəlcə inəyi еydirdi sоrа bаşdаdı
sаğmаğа.
EYMƏ (Ordubad, Şahbuz, Şərur) – tükü təmizlənmiş
qoyun v
ə ya keçi dərisindən hazırlanır və içərisində pendir, şor,
yağ saxlanılır.
EYN (
Daylaqlı, Kırna, Naxçıvan, Sələsüz, Tumbul) –
vec. –Heç eynin
ə də dəyil ki, bı boyda söz ma: deyilir axı.
EYNİMƏХ' (Naxçıvan) – böyüyüb artmaq. –Bı uşax
heç eynimir axı.
EYZƏN (Culfa, Ordubad, Şərur) – xalis. –Mənim bı
çıqqılı nəvəm eyzən dədasına oxşıyır.
EVNƏ (Naxçıvan)//ƏVNƏ (Ordubad, Şərur) – dəfə. –
Günd
ə bir evnə gəlir dədəsinin çörəyin-zadın verir gedir.
95
Əə
ƏBƏJDAD (Naxçıvan) - əcdad. –Onnarın əbəjdadın
tanıyıram mən, mənə öyrətmə.
ƏBƏNĞƏŞ (Ordubad) – namussuz, həyasız, biqeyrət.
–
Arvadın bıraxıb gedipdi, əbənğəş diyərıx ona.
ƏBLƏH (Dizə) – аğılsız. -Əbləh оğlu əbləh, sürünü
nеynəmisən, cаvаp vеr.
ƏBRƏ (Keçili, Kükü, Külüs) – beş-altı günlük aypara
şəklində və balı çox ətirli olan şan.
ƏBRƏQUNUS (Culfa) – heyva növü.
ƏBRƏŞ I (Babək) – gilas növü.
ƏBRƏŞ II (Ağbulaq) - хаlçа, pаrçа və s. məmulаtlаrdа
əmələ gələn rəng pоzğunluğu.
ƏCAZ (Babək, Naxçıvan) – 1. eybəcər, 2. hər şeyi
b
əyənməyən, hər yeməyi yeməyən adam. –Cox əcaz uşaxdı,
heş nəyi yemir.
ƏCƏRRİ (Şada, Türkeş) – geyilmiş, amma çox da
köhn
ə olmayan paltar. -Əcərridi hələ uşaxlar geyinə bilər.
ƏCİR (Çeşməbasar, Naxçıvan, Şəkərabad)- əziyyət. –
M
ənim qaynənəm nasiliydi, ölənəcən mənə əcir verdi.
ƏCRАN (Оrdubаd) - evin damının üst kənаrı. -Əv
dаmının əcrаnlаrını düzəltdim.
ƏDƏLİ-DƏDƏLİ (Naxçıvan) – hər şeyi yerli-yerində,
əməlli-başlı. –Qızı qaçırtdı, amma ədəli-dədəli toy elədilər.
ƏFSƏMƏX' (əksər şivələrdə) – dənli bitkiləri
96
t
əmizləmək. –Buğdanı əfsəmişəm hazırdı, qalır qavırmax.
ƏGƏLLƏN (Qaraqala, Payız) - bаrı, heç olmasa. -
Gеtmişdin çölə işdəməyə əgəllən bir çöp qırаydın qоyаydıх
оcаğа.
ƏHƏDİNİ ÜZMƏX' (Naxçıvan, Sirab, Şıxmahmud) –
haldan salmaq, yormaq, döym
ək. –Çıqqılı nəvəm gecələr
gözünü yummur,
anasının əhədini üzüp ta.
ƏHLƏT DАŞI (əksər şivələrdə) - qəbirdə ölünün
bаşının söykəndiyi dаş. -Bаşı əhlət dаşınа dəysin оnnаn sоrа
аğıllаnаr.
ƏİNKİ (Ordubad) – 1. qədim, keçmiş; 2. o tərəfki. –
Əinki həyətdərdə cəməhət ilan görmüşdülar.
ƏKBƏRƏ (Badamlı, Kükü) – su arxı. –Yanında əkbərə
var, orda yarpız çox olur.
ƏKƏ-BÜKƏ (Babək, Naxçıvan, Şahbuz) – özünü
yaşından böyük aparan, çoxbilmiş. –Elə əkə-bükə uşaxdı ki, elə
bil arvatdı.
ƏKƏNƏCƏX' (Gömür, Kolanı, Türkeş) - əkin üçün
yararlı, həmişə əkilən yer. –Bizim yerrər dağdı, əkənəcəyimiz
azdı.
ƏKƏŞDƏMMƏX' (Culfa, Şərur) – özünü böyük
gost
ərməyə çalışmaq. –Elə də əkəşdənir ki, elə bil dünyanı
görüp g
əlip.
ƏKİŞDİRMƏX' (əksər şivələrdə) – oğurlamaq,
gizlinc
ə götürmək. –Əkişdirmişəm bacımın yaylığını, hələ
x
əbəri yoxdu.
97
Dostları ilə paylaş: |