dözm
ək. –Mənim çəx'dix'lərimə sən heş bir gün də bavar
eliy
əmməzdin.
Dilimizin Qarakils
ə və Füzuli şivələrində də bu vahidə
h
əmin mənada rast gəlirik (1, s.36).
BAYA ÇIXARTMAX
(Şahbuz) – hər hansi bir işi görə
bilm
əmək. –Guya gəldi bizi baya çıxartdı.
BAYANŞİRƏ (Sədərək) – üzüm növü. –İyulda,
avqusda yetişir bayanşirə üzüm.
BAYDIRMAX
(Naxçıvan) – bir şeyin qədrini
bilm
əmək nəticəsində onun əldən getməsi, itirmək. –Güya
verdim sür
əsən maşını rahat olasan, sən də həmən dəyqə
baydırdın.
BAYRAMÇALIX
(
əksər şivələrdə) – Novruz
bayramında insanların bir-birini görməyə, bayramını təbrik
etm
əyə gedəndə apardıqları pay. –Uşaxlara bayramçalıx pay-
pürüş almışam, gələrsən ge:p görərix'.
BAZAROĞLU (Naxçıvan) – avara, tərbiyəsiz. –
Bazaroğlunnan nə qanacax gözdüyürsən sən.
BAZBURUTDU (Bab
ək, Naxçıvan) – görkəmli, boy-
buxunlu. –G
əlimli, yekəpər adama bazburutdu diyərix'.
BAZI I (
Bist, Ələhi, Xurs, Nəsirvaz) - xışın kötüyünü
boyunduruqla birl
əşdirən ağac hissə.
BAZI II (Ordubad) – l
əklər arasındakı köndələn torpaq
m
ərz.
BAZZAS (Bil
əv, Dırnıs, Tivi) – qənim, düşmən. –
Qurdun bazzası beymədərandı. Uşəxlərda qurd olanda
37
d
əmliyip verərıx.
BEÇƏRƏ (Baş Dizə, Behrud, Məzrə, Üstupü) – kal
armud. –Beç
ərə qarın ağrısı:n dərmənidi.
BECA (C
əhri) – nahaq, boş yerə. –Beca yerə əlləşmə,
düz
ələn iş dəyil.
BECİD (Naxçıvan, Ordubad) – tələsik, yeyin, tez-tez. –
Bir
əz becid gəlin görəx'.
BEDAMAR
(Aşağı Uzunoba, Yuxarı Uzunoba) –
qeyr
ətsiz, qorxaq. –Bedamar adamdı, ona baş qoşma.
BEDANA TUT (Nüsnüs) – balaca tut. –Q
əşşəx'
şipşirindi, əmma bedana tutdu, xırda olur.
BEDDAM OLMAX
(Naxçıvan) – biabır olmaq, adı
pis
ə çıxmaq. –Şərxata adamnan uzax dursan yaxşıdı, adıvı
beddam eliy
ər.
BEKARA
(Qazançı) – yararsız, pis. –Bekara şeydi, heç
onnan vaxd itirm
əyə dəyməz.
BEKAR-
BEHDİN (Naxçıvan) – heç bir iş görməyən,
boş-boş gəzən. –Yasin elə ömrü boyu bekar-behdin gəzib da.
BEKDANƏ (Nüsnüs) – heyva toxumu. –Boğazım
yaman ağrıyır, bekdanə suyu içəcağam.
BELÇƏ (əksər şivələrdə) – təndirdən kül çıxaran alət. –
Belç
əynən təndirin külün təmmizdiyərix'.
BEMƏNSİL (Naxçıvan) – işə yaramayan. –Həylə-
h
əylə uşağı bemənsil eliyip qoyup ora.
BEŞÜYÜR (əksər şivələrdə) – avara, fərasətsiz. –Ağıllı
38
oğul neynir dədə malın, beşüyür oğul neynir dədə malın.
BEYBUT
(Şahbuz) – qılınc. –Taleh bını görüp
beybutunu qoydu böyürün
ə, gözdədi görsün nə deyir.
BEYMƏZDƏMƏX' (Ağbulaq) – danlamaq, öyüd-
n
əsihət vermək. –Gəlsin bir yaxşıca beyməzdiyəciyəm özünə
g
ələcəx'.
BEYŞÖLƏT (Ordubad) – çirkin, yaraşıqsız. –
Beyşölətin biridi onu kim alacax.
BEYTAŞ (Sirab) – sahibsiz. –O qədəm beytaş yerrər
varıydı ki, indi hökmət paylıyıp cəməhət əkir.
BEYTİN YER (Biçənək) - əkilməyən, istifadə
olunmayan yer. –Neç
ə ildi əl dəymir bıralara beytin yerdi.
BEYVAX (Bab
ək, Kəngərli, Naxçıvan, Şahbuz) – gec.
–
Beyvaxdı ta durun gedəx' geciyə qalmıyax.
BƏDOY//BƏDƏV (Şahbuz) – yaxşı bəslənmiş
qaçağan, yaxşı yerişli və güclü erkək at. –Bir bədoy at lazımdı
oralara qalxmaxdan yana.
BƏDSUYUM (Culfa, Naxçıvan, Şahbuz, Şərur) – pis
gözl
ə baxan. –Bı Səmaya elə bədsuyumdu kin, suyumun salladı
ta q
utardı.
BƏGGAH (Ordubad) – paltarın bağ keçirilən yeri. –
B
əggah şalvarda, yupqada kəməri keçirtdiyimiz yerdi.
BƏĞDATI (Çənnəb, Gilançay, Ordubad, Unus) – ağac
v
ə ya qamışdan tikilən ev. -Orda indi bəğdatı əvlər düzəldiplər
g
ələn qonəxlər qalır.
39
BƏHRƏ (Culfa, Şahbuz) – keçmişdə məhsulun onda
biri h
əcmində alınan vergi.
BƏHRƏDAR (Şahbuz) – bəhrəni yığan adam.
BƏXİCİ (Ordubad) – falçı. –Əvvəllərdən bəxicilix'
eliyirdi,
əmə indi yox.
BƏLGƏ (əksər şivələrdə) – nişandan əvvəl oğlan
evinin qız evinə apardığı üzük və ya əşyalar. –Nişannan əvvəl
qıza bəlgə aparrıx.
BƏLİM (Culfa, Şahbuz) – döyülmüş taxılın küləşi. –
B
əlimi verərix' mal-heyvana.
BƏLLƏ (Badamlı, Keçili, Kükü, Külüs) – xırda qulaqlı
qoyun. –Bir günn
əri sürüdən bəllə yoxa çıxdı.
BƏLLƏBAN (Naxçıvan) - uşaqları qorxutmaq üçün
işlədilən varlıq, damdabaca. –Unda çıqqqılıydı, qorxudanda
deyidim kin, b
əlləban, gə bını apar.
BƏNARAH (Kotam) – ev divarlarının üzərinə düzülən
sonuncu çıxıntılı daşlar. –İsgəndər, gə gedax bizim damın
b
ənərahların düzəldax.
BƏNDAL (Şahbuz) – nallamağa qoymayan at. –
B
ədhəfsələ atdı da, ona gora da qoymur nallıyasan.
BƏNDƏM (Biçənək) - dərz bağlamaq üçün kökündən
çıxarılmış sünbüldən və ya yumşaq otdan düzəldilən qurşaq. –
B
əndəmnən bağ bağlıyarıx.
BƏNDƏMLƏMAX (Ordubad) – taxılı bəndəm ilə
bağlamaq. –Yığannan sora taxılı gərəx' bəndəmlıyasan.
40
Dostları ilə paylaş: |