dartıcı
P
yükdən yivin vahid səthinə düşən təzyiqə qarşı oturaq
səthlərdə əmələ
gələn reaksiya qüvvəsi -
N
səthə normal
istiqamətdə təsir etməlidir. Yivlərin ümumi səthini
F
s
ilə işarə
etsək vahid sahənin reaksiyası üçün
q=R/0,5F
s
yazmaq olar. q
qiymətini tapmaq
üçün təsir edən qüvvələrin
z
oxu üzərində
proyeksiyalarını alaq:
q·1/2F
s
cos[90
0
-(α+φ)]-P=0
Buradan:
q
=
2
P
F
s
sin
(
α
+
φ
)
q
– reaksiyanın horizontal mürəkkəbəsi:
q
0
=qcos(α+φ)
yiv birləşməsindəki radial təzyiqi verəcəkdir.
q
və
F
s
qiymətlərini
q
0
təzyiqi üçün yazsaq,alarıq:
q
0
=
Pctg
(
α
+
φ
)
cosα
πDl
Bu q
0
təzyiqi yiv birləşməsinə ara buraxmalarla (yivin yarı
səthlərində) təsir edir. Ona görə
də təzyiqdən əmələ gələn
gərginliyin tapılması çətinləşir. Məsələnin həllini sadələşdirmək
üçün borunun yiv açılan ucunu, xarici diametri
D
və uzunluğunu
l
, bütün səthi üzrə
P
təzyiqi ilə bərabər yüklənmiş hamar silindr
kimi qəbul edirilk.
Tarımlıqdan əmələ gələn radial təzyiq yivin hər iki (bütün) səthi
üzrə (qazıma borularına
B
saplı boru yivi ilə mufta bağladıqda)
yaranır.
Yivi kəsən (deformasiya yaradan) yükün tapılması üçün birinci
yiv üzrə bir-biri ilə perpendikulyar müstəvilərdə yaranan σ
1
və σ
2
gərginliklərini toplamaq lazımdır.
Ox üzrə təsir edən
P
yükü artdıqca
τ
artacaq
və nəhayət
maksimuma çatdıqda qiymətcə proporsionallıq həddinin yarısına
(
𝜎
pr
/2)
bərabər olacaqdır:
τ
max
=
P
πDb
+
Pctg
(
α
+
φ
)
2
πbl
Bu zaman ox üzrə
P
yükü də yiv üçün maksimuma, yəni P
def
qiymətinə çatacaq. P-nin yerinə P
def
yazıb ona görə həll etsək
yivi kəsən
P
def
yükü üçün aşağıdakı ifadəni alarıq:
P
¿
=
πDb σ
pr
1
+
D
2
l
ctg
(
α
+
φ
)
Bu düstur ilk dəfə Yakovlev tərəfindən çıxarıldığı üçün onun
adını daşıyır. Düsturda sürtünmə bucağı
φ
=18
0
;
𝜎
pr
–nin yerinə
poladın axıcılıq həddini-
𝜎
ax
;
l
– yerinə tam yivlərin uzunluğu;
b
– birinci yiv altındankı qalınlıq yazılırboruları üçün D,
l
və
b
qiymətləri ГOСТ 632-85 –dən götürülür.
Dostları ilə paylaş: