Gidrotozalash maqsadi vazifasi olinadigan mahsulot yoki fraktsiyalarni ularni
tarkibidagi
oltingugurt, azot,
kislorod,
smolali birikmalar, to`yinmagan
uglevodorodlardan tozalash yo`li bilan sifatini oshirishdir.
Uglevodorodlarni gidrirlashdagi asosiy reaktsiyalar.
1) Alken bog’larni to`yinishi.
2) Aromatik uglevodorodlarni to`yinishi.
3) Alkanlarni krekinglash:
4) Alkilbenzollarni dealkillash:
5) Alkanlarni gidroizomerlash::
6) Sikloalkanlar gidroizomerlash:
Motor yoqilg’isini gidrotozalash 340 - 400
0
C va 2-5 MPa bosimida, AKM va
ANM katalizatorlar yordamida olib boriladi. Yuqorida
keltirilgan reaktsiyalarni
RCH
2
CH
CHCH
2
+ H
2
RCH
2
CH
2
CH
3
+ H
2
RCH
2
CHR + H
2
2RCH
3
CH
3
CH
2
CH
2
CH
2
CH
3
+ H
2
CH
3
CH
2
CH
CH
3
CH
3
CH
3
+ H
2
CH
3
+ H
2
CH
3
+ H
2
katalizatorlarni turiga va jarayonni olib borilish sharoitiga qarab tezligi oshishi va
kamayishi mumkin.
Katalizatorlar
Reaktsiyani ma`lum yo`nalishda ketishida katalizatorlar katta rol’ o`ynaydi.
SHuning uchun katalizatorlarni tarkibini ilmiy asoslab
tanlabolish gidrotozalash
jarayonini boshqarishni osonlashtiradi.
Sanoatda keng miq`yosda AKM va ANM katalizatorlari ishlatiladi.
YAngi
katalizatorlarni yaratganda ularni sanoat miq`yosida ma`lum
sharoitda sinab
kurildi.
Katalizatorlarni tayyorlashda A.S.Sultanovning kimyoviy nazariyasi
Ni+S
NiS
MoS+2S
MoS
2
NiS+MoS
2
Ni+MoS
3
NiS+NiMoS
3
NiMoS
4
+Ni
Ni+S=NiS
[2NiO, MoO
3
, Al
2
O
3
]
