Neft və qaz yataqlarının geoloji əsaslarının yaradılma mərhələləri

Mədənin işlənilməsi prosesində aparılan tədqiqatlar
Mədənin işlənilməsi son dərəcə mürəkkəb bir dinamik sistemdir. Onun mərtəbələrində və fərdi yataqlarında neftin və qazın hasilatı layihə sənədlərinə müvafiq aparılmalıdır. Odur ki, mədənin işlənilmə prosesi daimi nəzarətdə olmalı, layihə göstəricilərindən hər hansı bir kənara çıxma halının səbəbləri araşdırılmalıdır.
Mədənin işlənilməsi başlandıqdan bir müddət sonra, onun layihədə əks olunmayan yeni elementləri aşkar edilə bilər: yeni quyuların qazılması və istismarı yataqlar haqqında əvvəllər məlum olmayan xassələri müəyyənləşdirir ki, bu da işlənilmə layihələrinə lazımi düzəlişlərin edilməsini tələb edir. Qeyd olunanları aşağıdakı misallarla izah edək.
- Tutaq ki, layihə sənədlərində hər hansı bir mərtəbənin bazis obyektində lay rejiminin kənar suların aktivliyi ilə büruzəsi proqnozlaşdırılmışdır. Bu səbəbdən də onun işlənilməsində suvurma prosesi nəzərdə tutulmamışdır. Bu yatağın işlənilmə prosesində isə məlum olunmuşdur ki, yatağa kənar sular kifayət qədər aktiv təsir etmir. Nəticədə lay təzyiqinin enməsi baş verir. Belə halda yatağın işlənilməsi üçün yeni layihə tərtib olunur: vurucu quyuların yeri, vurulan suyun həcmi, istismar quyu şəbəkəsinin quruluşunda dəyişikliklər və s. əsaslandırılır.