Nizami GƏNCƏVİ İSKƏNDƏrnamə Şərəfnamə "Lİder nəŞRİyyat"
Günəştək getməyim dilənçiliyə
Yüklə 2,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
Günəştək getməyim dilənçiliyə. 419 Yəni əsərlərimdən gözəl əsər, özümdən yaxşı şair görsəydim, mən də onun budağından bir gül dərərdim. Lakin, yox, ətəyimi öz sözümün fidanından doldururam, öz ətimdən kabab yeyirəm. Buna görə, Günəş kimi başqalarının qapısını gəzmək mənə lazım deyildir. 56 Mən Ölü olsam da, ən mərd bir kəsəm, Karvanda gedərəm, karvansız şəxsəm. Yəni mən qoca və zəif olsam da, həyat yolunda mərdliklə yeriyən bir adamam. Mən bu dünyada yaşayanlardan - bu karvan əhlindən deyiləmsə də, dirilər karvanı ilə gedirəm. 57 Nəfsin noxtasını bərk tutdum qırx gün, Qırx günün içində hazır olur gön. Gönü tamamlamaq və qırmızı rəngə boyamaq üçün qırx gün dabbaqxanada bişirirlər. Yəni mən də qırx gün riyazət çəkdim, nəfsimin ixtiyarını əlimə aldım, öz guşəmdə oturdum və məqsədimə nail oldum. 58 Çünki dörd balışda görmədim səbat, Dörd divar içində keçirdim həyat. Dörd balış - şahlıq taxtına və dörd ünsürə işarədir. Bu, eyni zamanda qüdrət və qüvvət rəmzidir. Yəni dörd ünsürdən əmələ gələn bu dünyada, yaxud onun şahlıq taxtında bir səbat, vəfa görmədim. Odur ki, bu dünyadan üz çevirib, xəlvətə çəkildim. Qəlbim qadın deyil, çaxmaqdır, çaxmaq, Məryəmtək boyludur, bakirdir ancaq, Kişiyə getmeyə nə ehtiyac var, Onun öz daşından öz odu çıxar. Yəni təbimin kimsəyə ehtiyacı yoxdur. O, Məryəm kimi ərsiz də doğmağa qadirdir. Onun poladı da, çaxmağı da özündəndir. Yazdıqlanm, yaratdıqlanm öz qəlbimin orijinal məhsuludur, kimsənin onda haqqı yoxdur. 60 Nizami bu sapa düzərkən gövhər, Qələmdən silindi qələm görənlər. Yəni mən "Şərəfnamə"ni yazarkən Firdovsinin yazdıqlarını buraxdım, yazmadım; deyilməmiş, yazılmamış olanları nəznə çəkdim. 61 Quruda, dənizdə kim çəksə zəhmət, Balıqdan dürr alar, öküzdən sərvət. Mifoloji təsəvvürə görə, Yer kürəsi öküzün, öküz balığın üstündə, balıq da suda dayanmışdır. Beytin mənası: kim ki əməyə alışmış, zəhmət çəkməyi özünə sənət etmişdir, o, yerin altında olan balığın qarnında da olsa dürr, Yerin istinad etdiyi öküzün altında da olsa xəzinə əldə edə bilər. Əməyin qarşısında heç bir şey dura bilməz. 420 Əgər sənətin gümüş küpünü, şeirin qızıl teştini istəyirsənsə, bunu İraqda axtar. 63 Bilənlər əkdiyi üç toxumdan mən, Bir ağac əkərəm həm uca, həm şən. İskəndər Zülqəmeyn üç sifətə malik imiş: padşahlıq, alimlik və peyğəmbərlik. Nizami burada İskəndərin tarixi haqqında bu üç mövzuda yüksək və parlaq bir əsər yazacağam deməklə, "İskəndəmamə"ni nəzərdə tutur. 64 Üç qapı tikdim, üç xəzinə demək, Çəkdim hər qapıda aynca əmək. Yəni üç ev üçün - İskəndərin sifətlərini göstərən padşahlıq, alimlik və peyğəmbərlik evləri üçün üç qapı tikdim: üç cəhətdən əsər yazdım. Hər çəhət üçün ayrıca əmək sərf etdim. Bunlann hərəsi özlüyündə bir sənət və söz xəzinəsidir. 65 Bu namə mübarək olacaq, bişəkk, Şahın məclisində olsa mübarək. Burada şah - Nüsrətəddin Əbu Bəkr ibn Məhəmməddir, namə isə "Şərəfnamə"yə işarədir. 66 Yaquta bənzəyən suyu, saqi, dur, Bu yaqut yağdıran qədəhə doldur. Bu saxsı cama mey həyat axıdır, Onun reyhanını öz torpağıdır. Yaquta bənzəyən su - Nizaminin ÇOŞub-daşan sözləri, yaqut yağdıran qədəh, cam - onun qəlbi və təbidir; mey - o qədəhin çaniıdır, yəni şairin sözləri o qəlbin həyatıdır. 67 Ey inci, üzə çıx söz dənizindən, Sultanın tacında get elə məskən. Yəni ey sözlərim, təbimin dənizindən çıx, şahın tacma layiq qiymətli incilər ol. 68 Düşmən son düşünən, ürəyində kin, İstiqbal görəndir, ləqəbi Bişkin. Yəni düşmən işə keçəndən sonra o, iş haqqında düşünür. Bişkin isə öncəgörmə qabiliyyətinə malik olduğu üçün, hadisə baş verməmişdən qabaq onun çarəsini tapır. Bişkin - Atabəy Nüsrətəddin Əbu Bəkr ibn Məhəmmədin ləqəblərindən biridir. 69 Qılınc sahibidir, tac verən şahdır, Üç növbət vurandır, beşə pənahdır. 422 Yüklə 2,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|