|
Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti tabiiyot fanlar fakultetiAsosiy qism
2.1 Bir asosli to’yingan karbon kislotalarning tuzilishi, nomenklaturasi
|
səhifə | 2/7 | tarix | 25.05.2022 | ölçüsü | 250,95 Kb. | | #87921 |
| alifatik bir asosli karbon kislotalarning gomologik qatori Asosiy qism
2.1 Bir asosli to’yingan karbon kislotalarning tuzilishi, nomenklaturasi.
Molekulasidagi kislotalilik xossasi bir valentli karboksil gruppasi borligi bilan belgilanadigan moddalargakarbonkislotalardeyiladi;
Molekulasida karboksillarning soniga qarabbir, ikkiva ko’pasoslikarbonkislotalarga ajratibko’rsatiladi:
To’yingan karbon kislotalarni tegishli uglevodorodlarning molekulasidagi H atomining o’rniga COOH gruppasi almashgan deb qarash mumkin;
Karbon kislotalarning umumiy formulasi:
Cn'H2n+1—COOH bilan ifodalanadi
Agar n=n + 1 deb qabul qilinsa CnH2nO2
Shuning uchun to’yingan karbon kislotalarning izomerlari soni molekulasida bitta H atomi kam bo’lgan spirtlar yoki galoidalkillarning izomerlari soni bilan bir xil bo’ladi.
Karbon kislotalarning birinchi vakili chumoli kislotasi: H—COOH
Ikkinchi vakili, sirka kislota:CH3—COOH
Yuqori karbon kislotalarni sirka kislotasining xosilasi deb, ya’ni mitel gruppasidagi H atomlarining alkilradikaliga almashgan holati deb qarash mumkin: U holda propion, yoki etan karbon kislotasi mitel sirka kislotasi deyiladi: CH3—CH2—COOH
IUPAC nomenklaturasiga ko’ra karbon kislotalarning nomi tegishli uglevodorodlarning nomidan kelib chiqadi
U holda chumoli kislotasining nomi metan kislotasi, sirka kislotasi – etan kislotasi bo’ladi;
Quyidagi tuzilishga ega bo’lgan kislota esa 3-metil butan kislotasi deyiladi:
CH3 CH CH3 COOH
CH3
Bundan tashqari yana bir qancha karbon kislotalarning formulalari quyida keltirilgan
Karbon kislotalarning trivial nomlari ham keng qo’llaniladi, masalan: chumoli, sirka, propion, moy, valerian, kapron, palmitin, stearin, malon, qaxrabo, adipin, limon, olma, vino, sutkislotalari
Radikalning tuzilishiga qarab kislotalar quyidagicha klassifikatsiyalanadi:
aromatik
alifatik
alitsiklik va geterotsiklik
Karboksil gruppaning soniga qarab esa kislotalarquyidagicha klassifikatsiyalanadi:
Bir asosli
Ikki asosli
ko’p asosli
Karbon kislotalarning molekulalariga -OH, =CO, -NH2 gruppalarining kiritilishi esa oksi-, keto-, amino kislotalarning hosil bo’lishiga olib keladi.
Dostları ilə paylaş: |
|
|