|
Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universitetifikrlovchi insonlarni tushunishga qaratilgan, o’z ruhiy olamini BorliqMilliy ma\'naviyat bosqichlari (M.Imomnazarov) (2)fikrlovchi insonlarni tushunishga qaratilgan, o’z ruhiy olamini Borliq
haqiqati bilan uyg’unlashtirishga bo’lgan intilish ma’naviyat belgisidir.
Xullas, milliy ma’naviyatimizning o’ziga xos dunyoqarash tizimi mavjuddirki, uni
anglab etish uchun milliy ma’naviy merosimizni xolis o’rganmoq, uni qalb orqali
o’tkazmoq zarur. Xususan, bizning milliy dunyoqarashimiz ulug’ shoirimiz Alisher
Navoiy dunyoqarashida o’zining eng mukammal ifodasini topgan desak, ko’p ham
yanglishmagan bo’lamiz. Faqat, Alisher Navoiy dunyoqarashini teran anglab
etishimiz uchun milliy ma’naviyatimiz tarixiy takomilining ungacha o’tgan
bosqichlarini yaxshi bilishimiz kerak bo’ladi.
“Din xalq uchun afyundir” deguvchilar insonning eng muhim ehtiyojlaridan
bo’lmish imon ehtiyojini tan olmaydilar yoki nazarga ilmaydilar. Imon-e’tiqod
ehtiyoji, agar u samimiy inson bo’lsa, hatto dahriyda ham bo’ladi. Faqat u o’z
botiniy ehtiyojini ko’pchilik e’tiqod qiluvchi dinlardan emas, turli ”izm”lardan
qidiradi yoki shaxsan o’zi uchun alohida e’tiqod tizimi yaratishga urinadi. Bu,
albatta, insonga xos kibr va gumrohlikning nishonasi, xolos. Yo’q, narsani kashf
etishga urinishdan ko’ra, ko’pchilik tan olgan narsani tushunib, mohiyatan anglab
etishga harakat qilish, bizning nazarimizda, samaraliroq yo’ldir.
Alloh imonli odamning qalbida bo’ladi. Imonli odam imonini birovning
«boshini urib yorish»ga vosita qilmaydi. “Xalqimizning ming yillik tarixini,
bugungi ma’naviy hayotini, dinu diyonatimizni muxtasar ifodalab aytish
mumkinki, Alloh bizning qalbimizda, yuragimizda”, deydi I.A.Karimov
167
. Bu
shunchaki gap emas. Ayni shu ma’no Allohning kitobida qator oyatlar mazmunini
tashkil etadi. Qur’oni karim “Nur” surasining 35-oyatida esa bu g’oya bevosita
ifodalangan. Keyinchalik bu g’oya payg’ambar hadislarida, buyuk tasavvuf
shayxlari, piri murshidlarning hikmatlarida mukammal sharhlab berildi.
Qalbni, ko’ngil ko’zgusini poklash avvalo imon-e’tiqoddan boshlanadi.
“Ezgulikka sadoqati bo’lmagan, biror narsaga ixlos qo’ymagan, ishonmagan odam
qo’rqinchlidir”, deb ogohlantiradi Prezident
168
. Albatta, ma’lum bir davrda
kommunistik g’oyaga ham samimiy ishonganlar bo’lgan, sof vijdonli dahriylar
ham hayotda uchrashi mumkin. Ammo dahriylik inson tarixida alohida holatlarda
bir-bir namoyon bo’luvchi hodisa. Din esa asrlar davomida million-million
insonlarning e’tiqodini shakllantirib kelgan. Jumladan, islom dini 14 asrdan beri
ulug’ bir mintaqada insonlar tafakkur yo’nalishiga ta’sir o’tkazib kelmoqda. O’z
vaqtida biz Imomi A’zam, Imom Buxoriy, Imom Motrudiy, Mahmud
Zamaxshariy, Ahmad Yassaviy, Najmiddin Kubro va hokazo yuzlab jahonshumul
ulug’ allomalarning e’tiqodini “afyun” deb e’lon qildik va aslo etimizga o’ylab
ko’rmadik-ki, “xo’sh, ular yaratgan ulkan ma’naviy merosga o’zimiz bir misqol
qo’shish qudratiga egamizmi?” Mustaqillik bizga imonimizni, e’tiqodimizni
167
Islam Karimov.Asarlar. 7-jild, s. 351
168
Islam Karimov.Asarlar. 4-jild, s. 79
www.ziyouz.com kutubxonasi
228
qaytarib berdi. “Islom dini bu ota-bobolarimiz dini, - deydi I.A.Karimov,-u biz
uchun ham imon, ham axloq, ham diyonat, ham ma’rifat ekanligini unutmaylik”
169
.
Bugungi kunda diyonat, axloq tushunchalari imon-e’tiqoddan ajralmas
ekanligi ravshan bo’lib qoldi. Ammo
Dostları ilə paylaş: |
|
|