Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti



Yüklə 2,63 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə352/361
tarix21.04.2022
ölçüsü2,63 Mb.
#85808
1   ...   348   349   350   351   352   353   354   355   ...   361
Milliy ma\'naviyat bosqichlari (M.Imomnazarov) (2)

islom  ma’rifati
  masalasida  hanuz  jiddiy 
xulosaga kela olmay, gumon aralash turibmiz. Ongimizni marksizm aqidalari tugal 
tark  etmas  ekan,  bu  masalada  uzil-kesil  xulosaga  kelishimiz,  albatta,  mushkul. 
Chunki tug’ilganimizdan buyon marksistik mafkura bizning yoshimizdagi avlodga 
birdan-bir haqiqiy ilm - faqat hayotni materialistik idrok etishga asoslangan ilmdir 
deb uqdirib kelgan. Yaqin o’tmishda shunday yalpi targ’ibot ta’sirida ta’lim olgan 
ko’pchilik  tengdoshlarimiz  (ustozlarimiz  ham)  “ilm  boshqa,  din  boshqa”  degan 
aqidani  tark  etishga  botinmay  turishipti.  Diniy  ilmlarni  haqiqiy  ilm  qatoriga 
qo’shish mumkinligiga shubhalari to’liq tarqagan emas. Aslida esa ilm faqat aqlga 
tayanmaydi.  Ayniqsa,  ijtimoiy  soha,  ma’naviyatga  aloqador  sohalarda  aqliy  va 
naqliy  ilmlar  mutanosibligi  muhim  o’rin  tutadi.  Bizgacha  o’tmishdan  etib  kelgan 
kitoblar  ham  ikki  toifa – 1)  ilohiy  matnlarga tayanuvchi,  ya’ni “vahiy”  orqali etib 
kelgan,  2)  insoniy  matnlar  asosidagi,  ya’ni  insonlar  ijod  etgan  kitoblar.  Bulardan 
birinchilarining  mazmuni  azaliy  va  abadiy  mohiyatga  tutashadi,  ikkinchilari  esa 
muayyan  zamon  va  makonda  yashab  o’tgan  insonlarga  tegishli  bo’lgani  tufayli, 
ayni o’sha zamon  va  makonning ta’siridan xoli emas, ya’ni ularga  mutlaq haqiqat 
sifatida  yondoshish  noto’g’ri  bo’ladi.  Masalan,  Qur’on  oyatlari  mazmuni  o’zida 
mutlaq  haqiqat  sirini  yashirgandir,  ammo  uning  turli  tafsirlari  mufassirlar  shaxsi 
bilan,  ularning  turlicha  talqini  bilan  bog’liq.  Ilmlarni  turlarga  ajratadigan  bo’lsak, 
masalan,  maqsad  yo’nalishiga  ko’ra  farqlash  mumkin.  Shunda  dunyoviy 
maqsadlarga 
yo’nalgan 
yoki 
uxraviy 
(oxiratga, 
ya’ni 
bu 
dunyodagi 
faoliyatimizning  u dunyodagi oqibatiga oid)  maqsadlarga  yo’nalgan  ilmlar  haqida 
gapirish  mumkin  bo’ladi. 

Yüklə 2,63 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   348   349   350   351   352   353   354   355   ...   361




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə