Noyabr november miras

 NOYABR   NOVEMBER    MİRAS
 
| 
25
xəBər   NEWs
one  time),  grave  of  the  officer  of  Islamic  Army  of  the  Caucasus 
in Ajidere Village of Gobustan (Mereze) region, Turkish Martyrs 
Monument, the area, where large gun-fires of the army located in 
Hokmeli Settlement of Absheron region. 
Later  they  came  to  Guzdak  settlement  of  Absheron  region,  the 
fourth quarters of the army. The chief of Guzdak settlement mu-
nicipality,  Hasan  Hajagayev  showed  the  buildings  of  the  head-
quarters in Guzdak Village and spoke about headquarters, health 
detachment and target. It was said the headquarters were some 
time  bombed  by  planes  and  local  population  were  killed  and 
wounded.
The  participants  of  cultural  heritage  tour  “Promotion  among 
Youth- Islamic Army of the Caucasus” came finally to Martyrs Av-
enue, commemorated martyrs sacrificed for liberty and integrity of 
our Motherland and put flowers. The youth visited Turkish mar-
tyrs in the avenue, put the bunch of flowers which they collected 
from Ganja.
The chairman of MIRAS Organization, Fariz Khalilli dealt with 
the significance of the done work, their wish of cultural heritage 
tours’ durableness. He noted this project is supported by embassy 
of Turkey Republic to Azerbaijan, Caucasus Research Institute of 
Qafqaz University, ‘Yeni Yol’ Youth Enlightement Public Union, 
Ganja Caspian Educational Centre, as well as AzerTag Azerbai-
jan State Telegraph Agency. The chief of Public Sciences Chair of 
Azerbaijan Technical University of Azerbaijan, Professor Shirkar 
Gasimov spoke on rightful way of Islamic Army of the Caucasus 
and  urgency  of  such  tours  for  strengthening  of  youth’s  patriotic 
feeling. 
In the end the participants of the cultural heritage tour were given 
gifts like books, journals and CDs on Islamic Army of the Cauca-
sus and general Nuru Pasha. 
bustan  (Mərəzə)  rayonunun  Acıdərə  kəndində  Qafqaz  İslam 
Ordusu  zabitinin  qəbrini,  Türk  şəhidliyi  abidəsini,  Abşeron 
rayonu Hökməli qəsəbəsində ordunun iri toplarının yerləşdiyi 
ərazini ziyarət ediblər.
İştirakçılar  sonra  Qafqaz  İslam  Ordusunun  dördüncü  əsas 
qərargahının  yerləşdiyi  Abşeron  rayonu  Güzdək  qəsəbəsinə 
gəliblər. Güzdək qəsəbə bələdiyyəsinin sədri Həsən Hacağayev 
Güzdək  kəndində  qərargahın  yerləşdiyi  evləri,  dəvəlikləri 
göstərmiş,  qərargah,  səhiyyə  bölüyü  və  nişangah  haqqında 
danışıb. Dəfələrlə qərargahın təyyarələrlə bombalandığını, yerli 
sakinlərdən də ölən və yaralananların olduğunu bildiriblər.
“Gənclərə tanıtım - Qafqaz İslam Ordusu yolu” mədəni irs turu-
nun iştirakçıları sonda Şəhidlər Xiyabanına gəlib, Vətənimizin 
azadlığı və bütövlüyü uğrunda canından keçmiş şəhidlərimizi 
yad ediblər, onların ruhuna dualar oxuyub, qəbirləri üzərinə gül 
dəstələri  qoyublar.  Xiyabandakı  Türk  şəhidliyini  ziyarət  edən 
gənclər, Gəncədən Bakıya gəldikcə topladıqları gül dəstələrini 
abidə önünə qoyublar. 
MİRAS  İctimai  Birliyinin  sədri  Fariz  Xəlilli  görülən 
işin  əhəmiyyətindən  və  mədəni  irs  turunun  davamlı 
olmasını  istədiklərindən  bəhs  edib,  bu  layihəyə  Türkiyə 
Cümhuriyyətinin  Azərbaycandakı  səfirliyi,  Qafqaz  Univer-
siteti  Qafqaz  Araşdırmaları  İnstitutu,  “Yeni  yol”  Gənclərin 
Maariflləndirilməsi İctimai Birliyi, Gəncə Xəzər Tədris Mərkəzi, 
eləcə  də  “AzərTac”  Azərbaycan  Dövlət  Teleqraf  Agetnliyinin 
dəstək verdiyini qeyd edib. Azərbaycan Texniki Universitetinin 
İctimai fənlər kafedrasının müdiri, professor Şikar Qasımov Qa-
fqaz İslam Ordusunun haqq işindən, gənclərin vətənpərvərlik 
hissinin  gücləndirilməsində  belə  turların  zəruri  olmasından 
danışıb.
Sonda mədəni irs turunun iştirakçılarına Qafqaz İslam Ordusu və 
general Nuru Paşa haqqında kitab, jurnal və disklər hədiyyə edilib. 

---

26 
| 
MİRAS   NOYABR   NOVEMBER
ArAŞdIrmA   REsEARCH
Seyid  Yahya  Bakuvi  the  second  old  man  of  Khalvatism,  which  is 
considered the most magnificent and wide-spread Sufism sect is one 
of  bright  peoples  favoured  to  the  mankind  by  Azerbaijani  society.  
Nishanshizade writes in his “Mir`ati-kainat”: “He has ten thousand 
disciples”. Dede Omar Rovshani is the most well-known disciple and 
caliph of Seyid Yahya, and founder of Rovshaniyya branch. He is from 
Aydin (Gozalhisar), Turkey. He writes about himself: 
 
Miskin həqir Rövşəni əslin sоrar isən
 
Aydın еlində Tirə yanında Gözəlhisar. 
        ... 
Еy badi-nəsim, Rövşəninin
           
Aydın еlinə apar pəyamın .    
Elder brother of Rovshan, Alaaddin came previously to Azerbaijan; 
become  student  of  Seyid  Yahya,  returned  Turkey  after  graduating 
madrasah and recognized as Khalvatism sheik and scientist. Hafiz 
Hussеin Tabrizi writes in his “Rovzatul-jinan” about these two broth-
ers: “His brother Alaaddin and Dede Omar were disciples of Sеyid 
Yahya Bakuvi, they mastered external and internal sciences and were 
scientists” (s.472). Omar dedicated two poems to his brother Alaad-
din Rumi: 
Qarındaşi, ulusi Rövşəninin,
Küçücükdən mürəbbasi ğəninin.
       
Qamudan Rövşəninin səvgülisi,
           
 Şəriətdə, təriqətdə ulusi.  
    
            
... Qarındaşi, qərini Rövşəninin,
 
Ənisi, həmnişini Rövşəninin.
         
Adı оlan Əlaəddin Rumi,
           
 Еdən təhsil məcmuyi-ülumi.    
Sheik  Alaaddin  seeing  extraordinary  talent  of  Omar,  sent  him  to 
Shirvan to his mentor Yahya Bakuvi. Rovshani lived and created in 
Azerbaijan for the rest of his life since that time, i.e. youth. Over the 
course of his creative activity, he recalled his teacher Seyid Yahya, Shir-
van sheik, the person whom he considered sacred; devoted poems and 
knew him as moral protector to whom he and like-minded people ad-
dress and rely:
Təsəvvüf təriqətlərinin ən möhtəşəmi və geniş yayılmışı sayılan 
Xəlvətiliyin  ikinci  piri  Seyid  Yəhya  Bakuvi  Azərbaycanın 
bəşəriyyətə  bəxş  etdiyi  parlaq  zəkalardandır.  Nişanşızadə 
“Mir`ati-kainat”ında  “...Onun  on  min  nəfər  miqdari  müridi 
və  əhbabı”  olduğunu  yazır.  Seyyid  Yəhyanın  müridlərinin  ən 
məşhuru  və  xəlifəsi,  xəlvətiliyin  Rövşəniyyə  qolunun  qurucusu 
Dədə Ömər Rövşənidir. O, əslən Türkiyəlidir, Aydın(Gözəlhisar) 
elindəndir, bu haqqda özü yazır: 
 
Miskin həqir Rövşəni əslin sоrar isən
 
Aydın еlində Tirə yanında Gözəlhisar. 
        ... 
Еy badi-nəsim, Rövşəninin
           
Aydın еlinə apar pəyamın.   
 
Rövşənin böyük qardaşı Əlaəddin daha öncə Azərbaycana gələrək 
Seyyid  Yəhyanın  tələbəsi  olmuş,  mədrəsəsini  bitirdikdən  sonra 
Türkiyəyə dönmüş, bir Xəlvəti şeyxi və alim kimi tanınmışdı. Hafiz 
Hüsеyn  Təbrizi  “Rövzətül-cinan”ında  bu  iki  qardaş  haqqında 
yazır: “Qardaşı Əlaəddin və Dədə Ömər özü Sеyyid Yəhya Baku-
vinin müridləri idilər, zahiri və batini еlmləri bilirdilər, alim idilər” 
(s.472). Ömər qardaşı Əlaəddin Rumiyə iki şеir həsr еtmişdir: 
Qarındaşi, ulusi Rövşəninin,
Küçücükdən mürəbbasi ğəninin.
 
Qamudan Rövşəninin səvgülisi,
 
Şəriətdə, təriqətdə ulusi.  
    
 
... Qarındaşi, qərini Rövşəninin,
 
Ənisi, həmnişini Rövşəninin.
         
Adı оlan Əlaəddin Rumi,
            
Еdən təhsil məcmuyi-ülumi.    
Şеyx Əlaəddin Ömərin qeyri-adi istedadını görüb, onu Şirvana- 
mürşidi  Yəhya  Bakuvinin  yanına  göndərir.  Bu  vaxtdan-gənc 
yaşlarından başlayaraq Rövşəni mənalı ömrünün qalan hissəsini 
Azərbaycanda yaşayıb-yaratmışdır. O, bütün yaradıcılığı bоyu 
müəllimi Sеyyid Yəhyanı - müqəddəs saydığı bu şirvanlı şеyxi 
yaradıcılığı boyunca yad еtmiş, ona şeirlər ithaf etmiş, özünün 
və  məs¬ləkdaşlarının  müraciət  еtdiyi,  tapındığı  əvəzеdilməz 
mənəvi hamisi bilmiş¬mişdir:
Seyyid yəhya Bakuvinin yetirməsi və xəlifəsi
DƏDƏ ÖMƏR RÖVŞƏnİ
     fOLLOWER AND CALiPH Of sEYiD YAHYA BAkuVi DEDE OMAR ROVsHANi
Prof.dr. Azadə musayeva                                                           
 
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Əlyazmalar İnstitutu
Prof. dr.  Azada musayeva                                                                                                                             
 
Manuscript institute National Academy of sciences of Azerbaijan

---