R o lla r, m a ' n o l i h a r a k a tla r, ibratli im o - i s h o r a l a r , t u s h u n -
c h a l a r b o l a shaxsini shakllantirishda faol ishtirok ctadi. Bola
t u g 'i l g a n i d a n t o m a k ta b t a ’lim ig a c h a b o 'l g a n d avrida u n i n g
u c h u n o ' y i n faoliyati avval y e ta k c h i faoliyat b o 'lib h is o b -
lansa, k e y i n r o q u d id a k tik o ‘yin tu sin i oladi.
T a’lim.
T a ' l i m h a m j a r a y o n , h a m fa o liy a t sifa tid a
i n s o n n i n g h a y o t i d a m u h i m o ‘rin tu ta d i va m u a y y a n d a v r
u c h u n y e t a k c h i fa o liy a t sifa tid a g a v d a la n i s h i m u m k i n .
T a ’lim b o s h q a c h a s o 'z bilan a y t g a n d a , o 'q i tu v c h i bilan
o 'q u v c h i n i n g m u n o s a b a t i d a g i h a m k o r l ik faoliyati h is o b la -
nadi. A ksari h o lla rd a
0
‘qituvchi a x b o ro t uzatuvchi, o 'q u v c h i
esa u n i q a b u l qiluvchi sifatida talqin etiladi, lekin ikkiyoqlama
h a r a k a t tu fayli m a ’l u m o t, o 'z a r o ta 's ir, o 'z a r o an g la s h u v ,
t u s h u n u v , s u b y e k tla rn in g o 'z a r o zaruriyligi, t a q o z o c h a n -
ligi, h a m k o r l i k n i n g m uvaffaqiyatli kafolati sanaladi. T a ’lim
o 'q u v fa o liy a ti, aqliy faoliyat, bilish faoliyati turtkisi vazi-
fasini o ' t a y d i , c h u n k i h a r qaysi fa o liy a tn in g shakli aqliy
m e h n a t tu fayli a m a l g a o s h a d i. T a ’li m n i n g b o sh q a faoliyat
t u r l a r i d a n farqi u n i n g m ah su llig i, o 'z ig a xosligi, b a r c h a
b o s q i c h l a r i g a ongli y o n d a s h u v va m u n o s a b a t d a b o 'lis h d ir.
T a ’lim o ' q u v fa o liy a ti y o k i j a r a y o n i s ifa t id a m u s t a q i l
i z l a n i s h n i, ijodiy m u n o s a b a tn i, turli vaziyat (sinfxona va
u n d a n t a s h q a r i d a ) n i , h a r xil b o sq ic h ( b o s h l a n g 'ic h , o 'r t a ,
m a x su s , o liy t a ’lim )n i o 'z i d a m u ja s sa m la sh tira d i. M u staq il
bilim o lis h va m u t o la a qilish h a m o ‘q u v faoliyatining m u a y
y a n k o 'r i n i s h l a r i b o 'lib , shaxsiy, ilm iy, ijodiy izlan ish n in g
m a h s u li h is o b l a n a d i .
T a ’lim k o 'p i n c h a tarb iy a bilan u y g 'u n l a s h g a n h o ld a
n a m o y o n b o 'l a d i , subycktga obyektiv t a 's i r o 'tk a z is h t u
fayli b i l i m l a r e g a lla n a d i, m u a y y a n shaxsiy fazilatlar tark ib
t o p a d i , t a ’li m n i n g m o h iy a tig a ( m a t n d a g 'o y a , ta a ss u ro t,
m a z m u n , s u je t, tim sol o rq a li) d a s tu riy asosda tarbiyaviy
t a ’sir o 't k a z i s h iyerarxik ( y u n o n c h a
hiererchia
—
izchilHk)
t a r z i d a s i n g d ir i la d i. T a ’lim m u a y y a n g u r u h va j a m o a n i
s h a k l l a n t i r a d i , s h a x s l a r a r o m u n o s a b a t m a r o m l a r í b ila n
t a n i s h t i r a d i , sh a x siy fa z ila tla rn in g ta rk ib to p ish ig a , su b -
y e k t n i n g ijtim o iy la sh u v ig a sezilarli t a 's i r o 'tk a z a d i.
www.ziyouz.com kutubxonasi
T a 'l i m n i n g y a n a b ir m u h i m funksiyasi s h u k i , u turli
y o s h d a g i o d a m l a r n i k asb t a n l a s h g a y o ' n a l t i r a d i , kasbiy
t a y y o r g a r l i k n i a m a l g a o s h i r i s h g a , m u t a x a s s i s s i f a t i d a
sh a k lla n ish g a m u h i m t a 's i r o 't k a z a d i . T a ’lim i jtim o iy j i h a t -
d a n s h a x s la rn i s h a k l la n ti r i s h , ixtisos k o ' n i k m a l a r i b ila n
q u ro lla n tiris h , u y oki bu s o h a d a m u tax ass is boMib fa o ü y a t
k o 'r s a t is h g a x iz m a t q iladi. M u s ta q il fik rla s h , p six o lo g ik
im k o n iy a tla rn i r o ‘y o b g a c h i q a r i s h , b a r k a m o l l i k n i egallash
b o ra sid a ijtim oiy h a y o t n i n g turli j a b h a la r i d a t a ' l i m y c ta k c h i
faoliyat sifatida m u h i m a h a m iy a tg a ega.
M ehn at faoliyati. In s o n i y a t o kz in in g m e h n a t i tufayli
o n g li m a v ju d o tg a a y l a n g a n , j a m i y a t d a m o ‘l - k o ‘lch ilik n i
y a r a t g a n , t a b i a t d a e sa a y r i m o ' z g a r t i r i s h l a r n i a m a l g a
o s h i r g a n , b o r l i q t o ‘g ‘risid ag i m a ’l u m o t l a r n i e g a ll a s h g a
e rish g a n . M e h n a t fa o liy a tin in g ta rk ib id a m e h n a t v a ish-
h a r a k a t y o tadi. U l a r n i n g h a r q a ysisining m u a y y a n u lushi
natijasi o ‘laroq, faoliyat m a h s u li v u ju d g a k e la d i, u m o d d i y
yoki m a ’naviy k o l rin is h d a boMishi m u m k i n .
A jd o d la rim iz y a r a t g a n k a s b - k o r k o kn i k m a l a r i n i a v lo d -
larga o'rgatish m e h n a t faoliyati y o rd a m id a a m a l g a oshiriladi.
K asbiy m a la k a la rn i rivojlantirish, ta k o m i l l a s h ti r i s h , m a h -
su lo t y a r a tish va u n d a n m a q s a d g a m u v o f i q f o y d a la n i s h
m e h n a t faoliyati orqali ro ky o b g a c h iqadi. M e h n a t faoliyatida
k o ‘n i k m a l a r b a r q a r o r l a s h a d i , n az ariy fikr, g lo y a , m u l o h a -
za vujudga keladi. Faoliyat bilan o n g birligi y agona ligi sababli
shaxs tark ib to p a d i, h a m a x l o q a n , h a m a q l a n riv o jlan ad i.
M e h n a t faoliyati in d iv id u a l xususiyat kasb e t s a - d a , lekin
u n in g m o h iy a ti ijtim oiydir. I n s o n shaxsiy e h t iy o j in i q o n -
dirish u c h u n m e h n a t q ila d i, u yoki b u m a h s u l o t ishlab
c h i q a r a d i , o q i b a t d a o d a m j a m i y a t n i n g i jtim o iy fa ro v o n lig i
u c h u n o kz shaxsiy u lu s h in i q o kshadi.
M e h n a t faoliyati y a s h a s h , e h tiyojni q o n d i r i s h , kelajak
u c h u n m o ‘l - k o klchilik v u ju d g a keltirish, y a r a t i l g a n ( m e ' -
m o rc h ilik , s a n ’at, m a d a n i y a t asa r)la rin i s a q l a s h , as ra s h ,
m e r o s q ilib q o l d i r i s h f u n k s i y a l a r i n i b a j a r a d i . S h u n i n g
u c h u n m e h n a t fa o liy a ti o ‘n m i n g l a b k a s b - k o r p r o f e s -
www.ziyouz.com kutubxonasi
Dostları ilə paylaş: |