O `zbekiston Respublikasi Oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

O `zbekiston Respublikasi
Oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi
Termiz Davlat pedagogika instituti
xorijiy til va adabiyoti fakulteti 1-kurs 105 guruh
talabasi XURRAMOVA MUXLISAning
mediasavodxonlik va axborot madaniyati fanidan tayyorlagan
Mustaqil ishi


TERMIZ 2022
Mavzu: BMT NING BOLA XUQUQLARI TO’G’RISIDAGI KONVENSIYASI
REJA:
1.kirish. BMT NING BOLA XUQUQLARI TO’G’RISIDAGI KONVENSIYASI
2.asosiy qism.
1.bmt ning insonlar xususan bolalar
huqularini ximoya qilishdagi ishlari
2.jamiyatimizda yosh avlodning o’rni
3.bola huquqlarida ushbu konvensiya va
boshqa ishlar tahlili
3.xulosa.
BMT NING BOLA XUQUQLARI TO’G’RISIDAGI KONVENSIYASI BMT ning Bola huquqlari bo'yicha xalqaro va milliy darajada ko'plab maxsus hujjatlari mavjud. Bola huquqlari to'g'risidagi xalqaro darajadagi asosiy hujjat Bola huquqlari to'g'risidagi konventsiya hisoblanadi. Konventsiya Nyu-Yorkda 1989 yil 20-noyabrda qabul qilingan. Unda 54 ta moddadan iborat bo'lib, ularda bolalarning huquqlari. Konventsiyaga kiritilgan barcha huquqlar barcha bolalarga nisbatan qo'llaniladi.
Konventsiyada birinchi marta bola Konventsiyani ratifikatsiya qilgan davlatlar "hurmat qilish va kafolatlash" talab qilinadigan huquqlarga ega bo'lgan shaxs sifatida ko'rib chiqiladi. Ushbu qoida bola jamiyatning juda himoyasiz a'zosi ekanligi va shuning uchun alohida himoyani talab qilishi va bunga loyiq ekanligini ko'rsatadi.
Konventsiyaga binoan, bola mustaqil shaxs sifatida qabul qilinadi. Konvensiya bolani o'ziga xos huquqlarga ega bo'lgan shaxs sifatida tavsiflaydi: yashash huquqi (6-modda), oila qurish (9-modda), ismi va fuqaroligi bo'yicha.
Ta'lim to'g'risida (7-modda), zo'ravonlikdan himoya qilish to'g'risida (19-modda), tenglik, fikr va so'z erkinligi to'g'risida (13-modda), dam olish va hordiq chiqarish (31-modda), tibbiy. xizmat ko'rsatish va sog'liqni saqlash (24-modda), davlat yordamida (18-27-modda) va boshqalar.
Bola huquqlari to'g'risidagi konventsiya ishtirokchi davlatlar tomonidan ushbu Konventsiya qoidalarini bajarilishini monitoring qilish mexanizmini yaratishni nazarda tutadi. San'at qoidalariga muvofiq. Ushbu Konventsiyaning 43-moddasida Bola huquqlari bo'yicha qo'mita ishtirokchi davlatlar tomonidan Konventsiyaga binoan qabul qilingan majburiyatlarni bajarishda erishilgan yutuqlarni ko'rib chiqish uchun tuzilgan.
Qo'mita 18 nafar ekspertdan iborat bo'lib, Qo'mita a'zolari ishtirok etuvchi davlatlar tomonidan o'z fuqarolari orasidan saylanadi va jug'rofiy taqsimotga e'tibor qaratgan holda, ular shaxsiy tarkibda ishlaydi. Har bir mutaxassis yuqori axloqiy me'yorlarga ega bo'lishi va ushbu Konventsiyada qamrab olingan sohada malakali bo'lishi kerak. Qo'mita a'zolari yashirin ovoz berish orqali ishtirokchi davlatlar tomonidan ko'rsatilgan shaxslar ro'yxatidan saylanadilar. Har bir shtat o'z fuqarolari orasidan bittadan nomzodni ko'rsatishi mumkin. Qo'mita a'zolari to'rt yillik muddatga saylanadilar. Agar ularning nomzodlari qayta ko'rsatilgan bo'lsa, ular qayta saylanish huquqiga egadirlar.
Qo'mita har ikki yilda bir marta Iqtisodiy va Ijtimoiy Kengash orqali o'z faoliyati to'g'risida BMT Bosh assambleyasiga hisobot beradi.
O'zbekiston Respublikasi Bola huquqlari to'g'risidagi konventsiyani 1992 yil 9 dekabrda ratifikatsiya qildi.
O'zbekiston ushbu Konventsiyani ratifikatsiya qilganidan beri qonun chiqaruvchilar qonunlarni ushbu Konventsiyaga moslashtirish uchun samarali harakatlarni amalga oshirmoqda.
O'zbekistonda bola huquqlari quyidagi qonun hujjatlari bilan tartibga solinadi:
O'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi;
O'zbekiston Respublikasining Oila kodeksi;
"Bola huquqlarining kafolatlari to'g'risida" gi O'zbekiston Respublikasi Qonuni;
«Jinoyatlarning oldini olish to'g'risida» gi O'zbekiston Respublikasi Qonuni;
«Vasiylik va homiylik to'g'risida» gi O'zbekiston Respublikasi Qonuni;
O'zbekiston Respublikasining "Yoshlarga oid davlat siyosati to'g'risida" gi qonuni;
O'zbekiston Respublikasining "Ta'lim to'g'risida" gi qonuni;
O'zbekiston Respublikasining "O'zbekiston Respublikasida nogironlarni ijtimoiy himoya qilish to'g'risida" gi qonuni.
Ayni paytda mamlakatimizda onalik va bolalikni qo'llab-quvvatlash, bolalarning ma'naviy va jismoniy rivojlanishi uchun sharoitlar yaratish, Birlashgan Millatlar Tashkilotining Bola huquqlari to'g'risidagi konventsiyasi talablariga rioya etilishini ta'minlash bo'yicha keng ko'lamli ishlar olib borilmoqda.
Shu bilan birga, bolalarning huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish va barkamol avlodni tarbiyalashni ta'minlashning institutsional va huquqiy asoslarini tubdan takomillashtirish zarurati tobora ortib bormoqda.
35-moddaga binoan, ishtirokchi davlatlar Qo'mitaga Konvensiyada tan olingan huquqlarni mustahkamlash bo'yicha ko'rilgan choralar va ushbu huquqlarni amalga oshirish jarayoni to'g'risida hisobot taqdim etish majburiyatini oladi.
Bugungi kunda O'zbekiston Respublikasi BMTning Bola huquqlari to'g'risidagi konventsiyasi qoidalarining bajarilishi to'g'risida 5 ta milliy ma'ruzani taqdim etdi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni qabul qilinishi bilan
"Bola huquqlari kafolatlarini yanada kuchaytirishga doir qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida" 2019 yil 22 apreldagi PQ-4296-sonli qaroriga binoan Ombudsman hozirda o'z o'rinbosariga - bolalar huquqlari bo'yicha vakilga ega. Kotibiyat tarkibida bola huquqlarini ta'minlash bo'yicha faoliyatni rivojlantirish uchun sektor tashkil etilmoqda.
Shundan kelib chiqqan holda, «O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Inson huquqlari bo'yicha vakili (Ombudsman) to'g'risida» gi qonunga, shu jumladan jamoatchilikning uning faoliyatida keng ishtirokini ta'minlashga qaratilgan o'zgartishlar ishlab chiqilgan.
bmt ning insonlar xususan bolalar huqularini ximoya qilishdagi ishlari
Birinchidan, ota-ona qaramog'isiz bolalar:

• 
  o'n sakkiz yoshga to'lgunga qadar, ular Mehribonlik uylarida yoki butun vasiylik uyida yashagan yoki vasiylik va homiylik bilan vasiylik organining roziligi bilan yashagan uy-joyni kommunal va kommunal uy-joy fondida maqsadli ravishda saqlash huquqiga ega (tartib tartibga solinadi) hukumat qarori bilan);
  
• 
  yashash joyi va fuqaroligidan qat'i nazar, ijtimoiy xizmatlarning barcha turlari ko'rsatiladi;
  
• 
  Ularning davlat organlariga to'g'ridan-to'g'ri murojaatlari to'liq ko'rib chiqilishi kafolatlanadi va bolaning to'liq huquqiy layoqatga erisha olmagani sababli bunday murojaatlar ko'rib chiqilmaydi.
  

Ikkinchidan, 14 yoshga to'lgan bolalar mustaqil ravishda otasi yoki onasidan (agar ajratilgan bo'lsa, har bir ota-onadan) ushlab turish uchun aliment undirish to'g'risida da'vo qo'zg'atishi mumkin. Bu quyidagicha mumkin:

• 
  18 yoshgacha bo'lgan shaxslarga aliment to'lash to'g'risida ota-onalar o'rtasida kelishuv mavjud emas;
  
• 
  ota-onalar bolani boqish uchun ixtiyoriy ravishda to'lamaydilar;
  
• 
  Ota-onalardan hech biri bolani qo'llab-quvvatlashni tiklash uchun sudga murojaat qilmagan.
  

Uchinchidan, da'vogarlar bolalarni himoya qilish uchun sudga ariza bilan murojaat qilishda davlat bojlari va boshqa to'lovlarni to'lashdan ozod qilinadi.
To'rtinchidan, 2019 yil 1 sentyabrdan boshlab erkaklar va ayollar nikoh uchun yagona minimal yoshga ega - 18 yosh. Eslatib o'tamiz, erkaklarning nikoh yoshi 18 yoshda, ayollarning yoshi 17 yoshda edi. Agar biron sababga ko'ra sabablar bo'lsa, alohida hollarda tuman (shahar) hokimi uni 1 yildan ko'p bo'lmagan muddatga qisqartirishi mumkin (ya'ni, erkaklar va ayollar uchun 17 yoshgacha). )
Beshinchidan, bola oilada uning manfaatlariga taalluqli har qanday masalani hal qilishda, shuningdek sud yoki ma'muriy sud muhokamalarida o'z fikrini bildirish huquqiga ega. Bola manfaatlariga taalluqli masalalarni hal qilishda qaror qabul qilishga vakolatli organlar (shaxslar), yoshidan qat'i nazar, oqilona va mustaqil fikrlaydigan bolaning fikrini muhim omil sifatida ko'rib chiqishlari va bolaning eng yaxshi manfaatlariga asoslangan qarorlar qabul qilishlari kerak.
Oltinchidan, zo'ravonlik qurbonlari va o'z joniga qasd qilishning oldini olish bo'yicha Respublika reabilitatsiya va moslashuv markazida fuqarolar bilan o'zaro aloqada bo'lishga va shoshilinch psixologik, psixoterapevtik yordam ko'rsatishga mo'ljallangan "ishonch telefoni" tashkil etilgan ("qisqa raqam" mavjud). huquqiy yordam, maslahat va ma'lumot. Uning yordami bilan ular bolalarga yordam berishadi, mavjudlik xususiyatlari bilan veb-sayt ochishadi.
jamiyatimizda yosh avlodning o’rni Qo'mita 18 nafar ekspertdan iborat bo'lib, Qo'mita a'zolari ishtirok etuvchi davlatlar tomonidan o'z fuqarolari orasidan saylanadi va jug'rofiy taqsimotga e'tibor qaratgan holda, ular shaxsiy tarkibda ishlaydi. Har bir mutaxassis yuqori axloqiy me'yorlarga ega bo'lishi va ushbu Konventsiyada qamrab olingan sohada malakali bo'lishi kerak. Qo'mita a'zolari yashirin ovoz berish orqali ishtirokchi davlatlar tomonidan ko'rsatilgan shaxslar ro'yxatidan saylanadilar. Har bir shtat o'z fuqarolari orasidan bittadan nomzodni ko'rsatishi mumkin. Qo'mita a'zolari to'rt yillik muddatga saylanadilar. Agar ularning nomzodlari qayta ko'rsatilgan bo'lsa, ular qayta saylanish huquqiga egadirlar.
Qo'mita har ikki yilda bir marta Iqtisodiy va Ijtimoiy Kengash orqali o'z faoliyati to'g'risida BMT Bosh assambleyasiga hisobot beradi.
O'zbekiston Respublikasi Bola huquqlari to'g'risidagi konventsiyani 1992 yil 9 dekabrda ratifikatsiya qildi.
O'zbekiston ushbu Konventsiyani ratifikatsiya qilganidan beri qonun chiqaruvchilar qonunlarni ushbu Konventsiyaga moslashtirish uchun samarali harakatlarni amalga oshirmoqda.
O'zbekistonda bola huquqlari quyidagi qonun hujjatlari bilan tartibga solinadi:
O'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi;
O'zbekiston Respublikasining Oila kodeksi;
"Bola huquqlarining kafolatlari to'g'risida" gi O'zbekiston Respublikasi Qonuni;
«Jinoyatlarning oldini olish to'g'risida» gi O'zbekiston Respublikasi Qonuni;
«Vasiylik va homiylik to'g'risida» gi O'zbekiston Respublikasi Qonuni;
O'zbekiston Respublikasining "Yoshlarga oid davlat siyosati to'g'risida" gi qonuni;
O'zbekiston Respublikasining "Ta'lim to'g'risida" gi qonuni;
O'zbekiston Respublikasining "O'zbekiston Respublikasida nogironlarni ijtimoiy himoya qilish to'g'risida" gi qonuni.
Ayni paytda mamlakatimizda onalik va bolalikni qo'llab-quvvatlash, bolalarning ma'naviy va jismoniy rivojlanishi uchun sharoitlar yaratish,

bola huquqlarida ushbu konvensiya va boshqa ishlar tahlili

Birlashgan Millatlar Tashkilotining Bola huquqlari to'g'risidagi konventsiyasi talablariga rioya etilishini ta'minlash bo'yicha keng ko'lamli ishlar olib borilmoqda.
Shu bilan birga, bolalarning huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish va barkamol avlodni tarbiyalashni ta'minlashning institutsional va huquqiy asoslarini tubdan takomillashtirish zarurati tobora ortib bormoqda.
35-moddaga binoan, ishtirokchi davlatlar Qo'mitaga Konvensiyada tan olingan huquqlarni mustahkamlash bo'yicha ko'rilgan choralar va ushbu huquqlarni amalga oshirish jarayoni to'g'risida hisobot taqdim etish majburiyatini oladi.
Bugungi kunda O'zbekiston Respublikasi BMTning Bola huquqlari to'g'risidagi konventsiyasi qoidalarining bajarilishi to'g'risida 5 ta milliy ma'ruzani taqdim etdi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni qabul qilinishi bilan
"Bola huquqlari kafolatlarini yanada kuchaytirishga doir qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida" 2019 yil 22 apreldagi PQ-4296-sonli qaroriga binoan Ombudsman hozirda o'z o'rinbosariga - bolalar huquqlari bo'yicha vakilga ega. Kotibiyat tarkibida bola huquqlarini ta'minlash bo'yicha faoliyatni rivojlantirish uchun sektor tashkil etilmoqda.
Shundan kelib chiqqan holda, «O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Inson huquqlari bo'yicha vakili (Ombudsman) to'g'risida» gi qonunga, shu jumladan jamoatchilikning uning faoliyatida keng ishtirokini ta'minlashga qaratilgan o'zgartishlar ishlab chiqilgan.
Uchinchidan, da'vogarlar bolalarni himoya qilish uchun sudga ariza bilan murojaat qilishda davlat bojlari va boshqa to'lovlarni to'lashdan ozod qilinadi.
To'rtinchidan, 2019 yil 1 sentyabrdan boshlab erkaklar va ayollar nikoh uchun yagona minimal yoshga ega - 18 yosh. Eslatib o'tamiz, erkaklarning nikoh yoshi 18 yoshda, ayollarning yoshi 17 yoshda edi. Agar biron sababga ko'ra sabablar bo'lsa, alohida hollarda tuman (shahar) hokimi uni 1 yildan ko'p bo'lmagan muddatga qisqartirishi mumkin (ya'ni, erkaklar va ayollar uchun 17 yoshgacha). )
Beshinchidan, bola oilada uning manfaatlariga taalluqli har qanday masalani hal qilishda, shuningdek sud yoki ma'muriy sud muhokamalarida o'z fikrini bildirish huquqiga ega. Bola manfaatlariga taalluqli masalalarni hal qilishda qaror qabul qilishga vakolatli organlar (shaxslar), yoshidan qat'i nazar, oqilona va mustaqil fikrlaydigan bolaning fikrini muhim omil sifatida ko'rib chiqishlari va bolaning eng yaxshi manfaatlariga asoslangan qarorlar qabul qilishlari kerak.
Oltinchidan, zo'ravonlik qurbonlari va o'z joniga qasd qilishning oldini olish bo'yicha Respublika reabilitatsiya va moslashuv markazida fuqarolar bilan o'zaro aloqada bo'lishga va shoshilinch psixologik, psixoterapevtik yordam ko'rsatishga mo'ljallangan "ishonch telefoni" tashkil etilgan ("qisqa raqam" mavjud). huquqiy yordam, maslahat va ma'lumot. Uning yordami bilan ular bolalarga yordam berishadi, mavjudlik xususiyatlari bilan veb-sayt ochishadi.
xulosa Biz xulosa o’rnida shuni ayta olamizki Agar 18 yoshga to'lmagan chet el fuqarosi va fuqaroligi bo'lmagan shaxs O'zbekistondan chiqarib yuborilsa, ota-onasi yoki vasiysi yoki vasiysi bu erda qonuniy yashash huquqiga ega bo'lsa. Bu quyidagi holatlarga nisbatan qo'llaniladi:

• 
  O'zbekiston Respublikasida bo'lish qoidalarining buzilishi (O'zAning 225-moddasiga; Jinoyat kodeksining 224-moddasiga qarang);
  
• 
  O'zbekiston hududida sodir etgan yoki jinoiy javobgarlikdan yoki jazodan ozod etilganlik uchun sud tomonidan chiqarilgan hukmni ijro etish yoki o’tash
  

Foydalanilgan adabiyotlar Google Wikipedia, https://elib.buxdu.uz/