|
![](/i/favi32.png) Of azerbaijan high technical educational institutionsPAHTEI
PROCEEDINGS OF AZERBAIJAN HIGH TECHNICAL EDUCATIONAL INSTITUTIONSPAHTEI-27.04.2023PAHTEI
PROCEEDINGS OF AZERBAIJAN HIGH TECHNICAL EDUCATIONAL INSTITUTIONS
VOLUME 27 ISSUE 04 2023
E-ISSN: 2674-5224
sosial müdafiə sahələrində COVID-19 reaksiyasını dəstəkləyən proqramlar və layihələr
üçün 1,3 milyard dollar ayırıb (https://www.adb.org/sites/default/files/institutional-
document/788046/adb-annual-report-2021.pdf, s.11).
5.
İnkişafda olan üzv ölkələrin məqsədyönlü COVID-19 marifləndirilməsinin təmin edilməsi
- COVID-19 böhranı ilə mübarizə aparmaq və bərpa planlarını məlumatlandırmaq üçün
inkişafda olan üzv ölkələrə geniştəhsil, maliyyə və su kimi sektorlarda davamlı bərpa üçün
lazım olan tədbirlər təqdim etdi. COVID-19-a qarşı cavab tədbirləri üçün 13,5 milyard
dollara əlavə olaraq, AİB yaşıl və inklüziv bərpanı stimullaşdırmaq üçün prioritet inkişaf
sektorları üzrə 9 milyard dollar ayırıb.
2021-ci ildə bank öz suveren əməliyyatları üçün 14 ikitərəfli tərəfdaş, 11 çoxtərəfli tərəfdaş, 3
özəl sektor tərəfdaşı və 7 çox tərəfdaşlı trast fondundan 5 milyard ABŞ dolları məbləğində xarici
resursları səfərbər edib. Bu maliyyənin yarıdan çoxu COVID-19-a qarşı mübarizə üçün idi. Bank
həmçinin qeyri-suveren əməliyyatları üçün 7,5 milyard dollar birgə maliyyələşdirmə cəlb edib.
AİB 2021-ci ildə bir neçə yeni tərəfdaşlıq strukturu hazırlayıb. Bunlara Qlazqoda Birləşmiş
Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi Konfransında (COP26) başlanmış bir sıra innovativ
iqlimlə bağlı təşəbbüslər və perspektivli təmiz enerji texnologiyalarını kommersiyalaşdırmaq
məqsədi
daşıyan Süni İntellekt və Rəqəmsallaşma İnnovasiya Fondu daxildir.
(https://www.adb.org/sites/default/files/institutional-document/788046/adb-annual-report-
2021.pdf s.12).
Bank eyni zamanda ən böyük tək donorlu etimad fondunu, Çiçəklənən və Dayanıqlı Asiya və
Sakit Okean üçün Yaponiya Fonduna çevrilən Yoxsulluğun Azaldılması üzrə Yaponiya Fondunu
yenilədi və Fond ümumi sağlamlıq təminatı, iqlim dəyişikliyi fəaliyyətləri və fəlakət risklərinin
idarə edilməsi, keyfiyyətli infrastruktur investisiyaları və dövlət maliyyə idarəçiliyisahəsində
irəliləyişlərə
diqqət
yetirəcək.(https://www.adb.org/sites/default/files/institutional-
document/788046/adb-annual-report-2021.pdf s.12).
Birincisi, bu, qeyri-müsəlman ölkələrin bank qanunvericiliyində islam banklarının statusunun
qeyri-müəyyənliyidir ki, bu da ilk növbədə islam və ənənəvi bank sistemləri, bank
əməliyyatlarının prinsip və metodları arasında mövcud fərqlərlə bağlıdır. Bu həm də ondan irəli
gəlir ki, İslam İnkişaf Banklarıqanunların, qaydaların faizə əsaslanan iqtisadiyyata xidmət etdiyi
bir mühitdə fəaliyyət göstərməyə məcburdur.
İkincisi, qeyri-müsəlman, ilk növbədə sənayeləşmiş ölkələrin kredit bazarlarında investisiya
fəaliyyətinin genişləndirilməsinin çətinliyi güclü banklararası rəqabət, xüsusən də güclü rəqabət
üstünlüklərinə malik transmilli banklarla bağlıdır.
Üçüncüsü, mənfəət və zərərin bölüşdürülməsi zərurətindən ibarət olan islam banklarının
fəaliyyətinin spesifik xüsusiyyətinə görə, onlar borcalanın monitorinqi sisteminə daha sərt
tələblər qoyurlar. Bu, həmişə onun üçün faydalı olmaya bilər, çünki bu, daxili məlumatlardan
istifadə riskinin artmasına səbəb olur.
Dördüncüsü, dinamik inkişafda olan və getdikcə daha müasir bank məhsulları təklif edən
ənənəvi bank sistemindən fərqli olaraq, İslam banklarında belə mobillik yoxdur. Bu, tərkibində
riba, xarar və ya meysir olan bəzi əməliyyatlar üzrə şəriət qadağaları, eləcə də yeni məhsulun
şəriət şurası ilə uzun müddət razılaşdırılması zərurəti ilə əlaqədar olaraq hər maliyyə xidmətinin
təklif oluna bilməməsi ilə bağlıdır (Antropov V.V.,2019; 98-109 p).
İslam bankı, maliyyə işinin kredit bazasını əmanətçilərin pullarını yığan bir hesab açaraq
investisiyaya köçürür. Buvəsaitlərlə, bank sahibkarları maliyyələşdirir. Ancaq, ənənəvi
maraqların əvəzinə,sahibkarın mənfəətini bankla və öz növbəsində investorlapaylaşır. İslam
|
|
|